Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Side 37

37
ið Þingholt gefur bendingu um þinghald á þeim stað. Og þar eð
þess þinghalds er hyergi getið, þá liggur nærri að ætla, að það sé
eldra en söguöldin. En hún byrjaði eiginlega með alþingi. Til eru
að vísu örnefni kend við þing, sem þó eru frá seinni öldum. Sýslu-
menn settu þing á ýmsum stöðum til að dæma afbrotamenn. En
vanalega eru þá þar nálægt örnefni kend við gdlga. Hér er ekkert
slikt örnefni. Þykir mér því líklegra, að Þingholtsnafnið hafi eldri
uppruna.
Hallsteinn á Hjalla.
Hér vil eg nota tækifæri tíl að benda á það, að þá er eg rit-
aði grein mína »Um bæ Þórodds goða« (Arb. 1895, bls. 24), lézt mér
eftir að geta þess, að Landnáma styrkir mál mitt dálítið (V. 8.), er
hún getur Hallsteins á Hjalla og Rannveigar systur hans, móður
Skafta lögsögumanns. Það er eins og söguritarinn eigi það víst, að les
endur kannist við »Hallstein á Hjalla«. Það lítur út fyrir, að Hall-
steinn hafi enn verið nafnkunnur þá er Landn. var rituð, og það
einmitt fyrir það, að hann var á Hjalla. Hefði Hallsteinn verið að
engu merkur, en söguritarinn þó þekt hann og eigi viljað sleppa
honum, af því hann var móðurbróðir Skafta, þá hefði hann liklega
látið nægja að segja: ok voru þeirra börn Hallsteinn ok Rannveig
móðir Skafta o. s. frv. En í þess stað nefnir hann »Hallstein á
Hjalla« sem nafnkunnan og án efa merkan mann, er hafi orðstír
sinn svo tengdan við Hjalla, að ekki þurfti annað til að minna á
hann, en nefna bæjarnafnið. Til að verða nafnkunnur, þurfti mað-
ur vanalega eitt af tvennu: að vinna afreTcsverk, ellegar vera í peirri
stöðu, að mikið bœri á manni. Hefði nú Hallsteinn á Hjalla gert
afreksverk, þá hefði Landnáma óefað getið þess; því er hún vön.
Hygg eg því, að Hallsteinn hafl verið í þeirri stöðu á Hjalla, að
mikið hafl á honum borið. Og hver er líklegust að sú staða hafi
verið? Sennilega sú, að hann hafi varðveitt þar bú fyrir Þórodd
mág sinn þangað til Skafti var svo þroskaður, að hann gat tekið
við því. Þá gat Þóroddur setið í hinu öðru búi sinu að Hrauni (Alf-
ósi?). En auðvitað hefir hann, eins og auðmönnum var títt, »farið
milli búa sinna«, og því stundum setið að Hjalla lengur eða skemUr.
Viðvíkjandi jarðeldinum sanníærðist eg enn betur um það í
sumar, að af Þverár hraunflóðinu gat Hjalla enginn ótti staðið; auk
þess sem þar er nokkur laut í milli, er hallinn svo mikill í aðra
átt. Fremur er hugsanlegt, að Hjallamenn hefðu óttast Brunann;
hann er þar hálfu nær. Þó var strax auðséð, að hallinn mundi ríða
baggamuninn, sem hann hefir líka gert.