Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Page 38

38
Landnám Gríms og „leiör- hans.
Svo segir Landnáma (V. 12.): »Grímur fór til íslands olc nam
Grímsnes alt upp til Svínavatns, ok bjó í öndverðunesi fjóra vetr,
en síðan at Búrfelli«. I sama kap. segir hún: »Ketilbjörn nam
Grímsnes alt upp frá Höskuldslæk ok Laugardal allan ok Biskups-
tungu upp til Stakksár ok bjó at Mosfelli«. Og enn segir hún í
sama kap: »Hallkell, bróðir Ketilbjarnar sammæddr, kom til ís-
lands.... Ketilbjörn bauð at gefa honum land. Hallkatli þótti lítil-
mannlegt at þiggja land ok skoraði á Grím til landa eðr hólmgöngu.
Grímr gekk á hólm við Hallkel undir Hallkels hólum ok féll þar,
en Hallkell bjó þar síðan«. Af þessum landnámsmönnum er Grím-
ur án efa elztur og hefir komið út fyrstur þeirra, jafnvel langfyrst-
ur. Hefir Grímsnesið nafn af honurn og hefir það verið búið að ná
festu, er Ketilbjörn kom. Er að sjá af Landnámu, að Grímur hafi
lifað nokkuð lengi; þar sem hún segir, að hann bjó fyrst fjóra vet-
ur í öndverðunesi, en siðan að Búrfelli, þá virðist það liggja bak
við orðin, að aðalbúskapartíð sína hafi hann setið að Búrfelli. Hann
nam land »upp til Svínavatns«. En Svínavatn er talsvert austar en
Höskuldslækur. Því mun Grímur ekki hafa miðað landnám sitt að
neðanverðu við þann læk. Hann mun heldur hafa sett merkjalínu
úr Svínavatni beint niður að Hvítá, eða að minsta kosti til Hest-
vatns og Hestlækjar, þó það sé ekki tekið fram. Svo kemur Ketil-
björn gamli og nemur land »alt upp frá Höskuldslæk«. Er auðsætt
að hann hefir tekið sneið, og hana eigi litla, austan af landnámi
Gríms. Þar með mun Hestfjall hafa fylgt, sem báðum mun hafa
þótt eigulegt. Hvað svo heflr fleira farið milli þeirra nágranna, er
ókunnugt um; en geta má nærri, að eigi muni það hafa verið sei'-
lega vinsamlegt. Að vísu hefði eigi þurft undanfarna óvild milli
ættanna til þess, að Hallkell sýndi stórmensku sína í því, að bjóða
Grími hólmgöngu. En eigi hefði hann þó gjört það, ef þeir Grímur
og Ketilbjörn hefðu verið vinir. Og maður fær bendingu um óvild-
arefnið með því, að bera Landnámu saman við landslagið, eins og
nú var gert í fám orðum. — Hallkellshólar, þar sem þeir börðust,
halda menn að hafi verið Seyðishólar. En bærinn, sera Hallkell bjó
á, getur enginn annar verið en sá, sem nú heitir Klausturhólar.
Þó virðist sá bær eigi kendur við Seyðishóla, heldur við aðra hóla
fyrir utan og ofan bæinn. Getur eins vel verið, að þeir hafi barist
þar. Þúfa ein í Klausturhólatúni, vestur við túngarðinn, hefir verið
kölluð »Grímsleiði«. Hana skoðaði eg í sumar (1904), og sá strax,
er eg leit hana, að liún er ekki annað en framhlaupið stykki úr