Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Page 43

43
leiðin sýnd bæði saman og garðlag fyrir ofan. Þau snúa frá norð-
vestri til suðvesturs. Það eru að mínu áliti engin leiði, heldur upp-
hækkanir undir heylön, eða tvær mjóar lanir samhliða, — því slægja
er þar i brekkunum, — og hefir garðlagið fyrir ofan átt að lilífa
við vatnsrensli. Sýnd var mér tóftin, þar sem kotið liei'ði átt að
vera; virtist mér það ekki annað en beitarhússtóft og varla eldri
en frá byrjun 19. aldar. önnur merki sjást þar ekki. Þó skal eg
geta þess, að mér var sýndur steinn, er skyldi hafa verið festar-
steinn bátsins. Það er svo sem vættarþungur hnöllungur með
nokkrum kanti á einn veginn og er þar gat í gegnum nál. 3 þml.
í þvermál. Það er kringlótt að mestu, en þó eigi svo reglulega
myndað, að full ástæða sé að álíta það mannaverk. Þykir mér lík-
legra, að það sé gert af náttúrunni, og að öll sögnin um kotið og
hjónin sé tilhæfulaus.
Þorvalclur hinn veili.
Svo segir í Kristnisögu, 8. kap. »En þá er Þangbrandr kendi
trú fyri mönnum á íslandi, tóku margir menn þat til, at níða hann;
þat gerði Þorvaldr hinn veili, er bjó i Vík í Grímsnesi«. Síðar í
sama kap. segir, að þeir Þangbrandur og Guðleifur »fundu Þorvald
hinn veila við Hestlæk ok vágu hann þar«. En Njála segir, að
Þorvaldur hafi ætlað að sitja fyrir Þangbrandi á Bláskógaheiði (sem
án efa er misgáningur og á að vera Lyngdalsheiði). Því verður
ekki neitað, að vísurnar, sem Þorvaldur kvað til Ulfs Uggasonar,
innihalda áskorun um liðveizlu móti Þangbrandi. Mun Njála hafa
réttara að því leyti. Hitt mun misskilningur, sem Njála gefur í
skýn, að Þorvaldur hafi haft fyrirsát við Hestlæk og að njósnarmað-
ur gerði aðvart um fyrirsátina. Þorvaldur gat ekki átt von á þeim
ofan í Grímsnes, er þeir ætluðu að sjálfsögðu til alþingis. Njósnar-
maður hefir líklega látið þá Þangbrand vita, að Þorvaldur œtlaði að
sitja fyrir þeim, en væri þó enn heima. Þá hafa þeir brugðið við
og farið ofan í Grímsnes til þess að verða fyrri til og drepa Þor-
vald. Þess hefir hann ekki átt von. Þeir hitta hann við Hestlæk,
að líkindum óvaran, og til þess bendir Kristnisaga; mun hún að því
leyti hafa réttara, að för þeirra i Grimsnes var blátt áfram atför að
Þorvaldi, þó það væri ekki hefnd ívrir níð, eins og atförin að Vet-
urliða skáldi.
I sumar spurðist eg fyrir í Grímsnesinu um örnefni eða munn-
mæli, sem gefa kynni upplýsingar um, hvar það var, sem Þorvald-
ur féll. En það var árangurslaust. Að eins er það víst, að Vík í
6*