Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1916, Blaðsíða 27

27
þœr fastar í liúsura, einkum því er nefnist »skálinn«, og enginn út-
8kurður á þeim að því er séð varð, en útlit þeirra að öðru leyti
benti á aldurinn og skildleikann. Flestar af þessum 8 þiljum, er
safnið fekk, eða þær allar, voru teknar úr árepti á þessari gömlu
byggingu, »skálanum«; sú bygging er nú ekki mjög gömul né merki-
leg, en nokkrar ærið gamlar spýtur virðast þó vera í grindinni og
áreptinu á henni enn, auk þeirra fornu þilja, er sýnast vera í árept-
inu sumstaðar. Líklega er hús þetta, sem nú er haft fyrir skemmu,
nefnt »skálinn« enn í dag af þvi að það er bygt upp úr gömlum
skála og á sama stað. Má vera að hér hafi einmitt verið alt frá
fornöld sá skáli, sem þessar fornu þiljur hafa verið í, og kann hann
hafa staðið fram á 17. eða jafnvel 18. öld. En er liann var rifinn,
hafa viðirnir í honum enn verið hæfir í árepti og ekki verið eyði-
lagðir, heldur geymst alt fram á vora daga og virðast kunna verða
notaðir enn um langan aldur sumir. Er þurviðrasamt í þessum
sveitum og þeim viði ekki fúagjarnt, sem forn er orðinn og harðn-
aður, enda feitur í öndverðu og höggvinn fullvaxta. Má finna þess
fleiri dæmi, að hús hafa staðið á norðurlandi allmargar aldir; skal
ekki farið út í það mál að þessu sinni, en horfið aptur að þiljum
þeim sem hér er um að ræða.
Skurðverk og útlit á framhlið þessara þilja sést af meðf. mynd,
en stærð þeirra er þessi: a. 1. 248, br. 24,3-24,7 cm.; b. 1. 230,5,
br. 27,7—28,3 cm.; c. 1. 221,5, br. 27-27,5 cm.; d. 1. 205,5, br. 21,7
— 22,7 cm.; e. 1. 235, br. 24—25 c-m ; f. 1. 245,5, br. 21,5—23,4 cm.;
g. 1. 250, br. 22,5—23,5 cm.; h. 1. 231,5, br. 21 — 21,6 cm. Breidd
mæld þar sem heilar eru randir. Þyktin 2—3 cm. yfirleitt, en þilj-
urnar eru allar skemdar mjög af fúa að aptan; þó má sjá hina upp-
runalegu þykt sumstaðar. Útskurðurinn á framhliðinni er víða
skemdur, eins og sést á myndunum, með þvi að höggvið hefir verið
og jafnvel heflað sumstaðar af honum, en verst er, að neðri endi
þiljanna allra er skemdur og þar brotnað af útskurðinum er síst
skyldi. Þessi endi hefir því fremur fúnað, að hann hefir verið niður
við jcrðu, er þiljurnar hafa verið standþiljur, og síðar við vegginn,
er þær voru notaðar undir torfþekju til áreptis, Þó er svo mikið
enn eptir af útskurði þessum, einkum á nr. 7015 d og f, sbr. og nr. 6096
a, að það virðist augljóst, að útskurðurinn er afarforn og hinn elzti
hér á landi svo kunnugt sé; finnst hér ekkert þessu líkt á tré. Hér
eru banda-hnútar og brögð og svipar endunum til blaða; en áþekkir
hnútar og brögð eru á orma- og dýra-myndum á beinhólkinum nr.
329, istaðsspaðanum nr. 332 og einkurn á nælubrotinu nr. 5884;
framan á þvi (sbr. mynd í Árb. 1909 og lýsing þar á bls. 27). Út-
i*