Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.06.1880, Side 77

213
þeim g-aum, vegna þess að þær eru mjög litlar fyrir
utan Reykjavík; það kemur að líkindum af því, að
það er ekki siður hjá almenningi að láta þinglýsa
skuldum, nema þegar menn svo að segja eru neyddir
til þess af einhverjum orsökum. Jeg hef orðið þess
var, að verzlunarhús eru stundum veðsett fyrir alveg
óákveðnum upphæðum, sem því ekki er unnt að draga
frá virðingarverðinu.
f>egar taflan A er lögð saman, og lausafjárhundr-
uðin eru gjörð að peningum eptir verðlagsskránum
fyrir 1879—80, verður á öllu landinu
fasteign og skuldabrjefa................... 5799375 kr.
lausafje, metið til peninga hjer um bil . 5421000 —
húseignir einstakra manna metnar á . . 1660530 —
Samtals . . 12870905 —•
eða 178 kr. 70 a. á hvert mannsbarn, og er það sú
upphæð, sem ábúðar- og lausafjárskatturinn, húsaskatt-
urinn og tekjuskatturinn af eign hvíla á, en hún er
reiknuð í allra lægsta lagi.
fegar svo kemur til framtals á lausafje, verður
það fyrst fyrir, að gæta að því, hve margir menn í
landinu telja það fram. Framteljendur eru alls 8690,
og maður getur sagt, að svo margir menn gjaldi til
opinberra þarfa. Aptur á móti verður ekki beinlínis
sagt, að öll opinber gjöld hvili á þeim eingöngu. Toll-
arnir, bæði brennivíns- og tóbakstollurinn hvilir á mörg-
um hverjum, sem ekki tiundar ‘/2 hundr.; spítalagjald
af sjávarafla er lagt á hvern mann, sem aflar hálfs
hundraðs (60) af fiski, hvort sem hann á nokkuð eða
ekki neitt. J‘essir 8690 framteljendur eru heldur ekki
allir húsfeður; þvert á móti er nokkur hluti þeirra
vinnuhjú, lausamenn og svo nefndir húsmenn. f>að er
mjög sjaldgæft, að nokkur bóndi tiundi að eins '/2
hundr.; það er sömuleiðis sjaldgæft, að þeir tíundi að
eins 1 hundr. f>eir, sem tíunda */2 kundr. og 1 hundr.,