Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.06.1880, Side 106

Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.06.1880, Side 106
242 pað þarf nú ekki að eyða orðum að því, hver apturför verið hafi i högum landsins á þessum rúmu ioo árum frá 1655 til 1760. Auk annars ber höfuð- bókin með sér, hversu margir auðmenn hér voru þá (1655), sem áttu fl á vöxtum í verzlumnni, t. d. í einni Húsavikur verzluninni: Magnús lögmaður Bjömsson, f orlákur biskup Skúlason, Björn Pálsson, þorbergur Hrólfsson, Markús Björnsson, Hrólfur Sveinsson, Niku- lás Einarsson, og þessu líkt við hverja verzlun á land- inu. Var þessi apturför hvergi nærri eingöngu hörð- um árum, umbrotum náttúrunnar eða bólunni að kenna, heldur jafnframt verzluninni, sem stórum versnaði með hinum síðari töxtum, sem jafnan fylgdu hveiju nýju verzlunar einkaleyfi, sér í lagi landtaxtanum frá 1 o. apr. 1702. Félögin þóttust liða halla, biðu hann og einnig á stundum, og var þá hinu ákveðna verðlagi ávalt kent um, þó það væri í raun og veru alt öðru að kenna, og þá sér í lagi hinu óeðlilega verzlunarlagi. Og er það ekki ómerkilegt, að hvorirtveggja kvörtuðu yfir töxtunum, bæði landsbúar og verzhfnarfélögin. Umkvartanir landsbúa finnast víða í lögþingisbókunum bæði um taxtana í sjálfum sér, og um það, að kaup- menn ekki fylgdu þeim, að of lítið af matvöru væri aðflutt, að hún væri ekki nægilega vönduð, að vikt og mælir væri rangur o. s. frv. (sbr. lögþingisbækur 1627, nr. 1; 1691 nr. 44; 1633, nr. 4—5; 1661, nr. 42; 1693, nr. 54; 1631, nr. 5; 1637, nr. 43; 1643, nr. 4; 1656, nr. 54; 1686, nr. 45; 1647, nr. 6; 1653, nr. 16, og víða á 18. öld). En verzlunarfélögin voru nær aðsetri stjórn- arinnar, og hún hafði sin gjöld af verzluninni. það var því ekki kyn, þótt töxtunum væri breytt verzlun- inni en ekki íslandi í hag, og þannig skeði það, að taxtarnir ávalt versnuðu fram á daga Friðriks V. En höfuðapturförin lýsir sér í þessu: landsbúar keyptu meira af aðfluttum varningi, þótt færri væru að töl-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136

x

Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags
https://timarit.is/publication/228

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.