Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1930, Side 31

Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1930, Side 31
Rúnafrseði 31 galdratákn. Og þannig eru þær notaðar í elstu kvæðum og sögum. Vjer víkjum síðar að því. Egill Skallagrímsson þekti rúnirnar og notaði þær til níðs og töfra (sjá sögu hans). Orðið stafr (stafir) kemur oft fyrir í kvæðum og orðum, sem hafa það að síðara samsetníngariið. I Grettis- sögu er talað um rúnir, ristnar á rótartrje, og var blóði dreift yfir til þess að gera þær rammari, enda ollu þær dauða Grettis. Örsjaldan kemur það fyrir, að rúnirnar sjeu notaðar til þess að láta í ljósi almennar hugsanir blátt áfram, vera boðberi (»brjef«), svo sem í Atlamálum hinum grænlensku (kvæði frá n.öld), og er það eftir- tektavert. Síðar verðum vjer varir hins sama. 1226 kom ribbúngur einn með »rúnakefli« (þetta orð er víðar haft) til Hákonar konúngs, er skýrði frá falli Sigurðar ribbúngs. Annað rúnakefli er nefnt á undan bardaganum á Láku (1240). Hjer er ekki að tala um rúnaristur til þess að töfra með, heldur aðeins sem hreint og beint tilkynníngar- rit. Svo hefur það efalaust verið á II. og 12. öld líka, jafnframt því að rúnirnar voru notaðar til galdra. Stafrófið hefur hiotið að vera hið ýngra, 16 stafa stafrófið. Á Is- landi hafa menn sem annars staðar fundið, hve ónógt það var. Um 1IOO lifði maður, sem hjet Þóroddur og kallaður »rúnameistari«. I hinum svonefnda formála fyrir leturs- ritgjörðunum í Ormseddu er Þórodds getið, en óljóst; hann á að hafa »sett leturshátt« »í móti látínumanna stafrófi«. Liggur næst að skilja orð þessi svo, sem Þór- oddur hafi umbætt rúnastafrófið, svo að það svaraði betur til latínumálsins og þá líklega til móðurmálsins líka. Þórodds þessa er getið í Jónssögu byskups og er þar nefndur Gamlason; hann var allra manna »hagastur«, og Jón biskup »valdi hann til kirkjugjörðarinnar« (á Hólum). »Hann var svá næmr, þá er hann var í smíðinni, þá heyrði hann til er prestlingum var kend íðrótt sú, er grammatica heitir«, »hann gjörðiz hinn mesti íðróttamaðr í því
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156

x

Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn
https://timarit.is/publication/249

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.