Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1981, Qupperneq 18

18
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. MÁNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1981.
Menning
Menning
Menning
Menning
Fljúgandi frásagnarlist
Jóhannas R. Snorrason:
SKRIFAÐ í SKÝIN
Almenna bókaf«laglð 1981.
Það er alkunna, að Jóhannes R.
Snorrason er ágætur flugmaður og á að
baki langan og gifturíkan flugstjórnar-
ferii, sem nær yfir svo að segja alla
íslenska flugsögu, allt frá frumstæð-
asta vængjablaki hennar til þeirrar
tækni og umsvifa, sem nú er búið við.
Það vissu líka margir, að hann hafði
oft komist í krappan dans á loftsins
vegum en jafnan notið giftu til að lenda
heilum vængjum. Ekki þurfti í graf-
götur um það, að hann ætti í fórum
sínum mikil frásagnarefni, þegar hann
lenti undir kvöld og liti yfir floginn
daginn. Hitt var bæði mér og ýmsum
öðrum nokkur spurn — hvort honum
léti jafnvel að skrifa og fljúga, hvort
hann væri jafn liðtækur frásagnar-
maðursem flugstjóri.
Þegar ég frétti, að von væri á bók frá
Jóhannesi á þessu hausti settist forvitn-
in um mig og ég beið hennar með
óþreyju. Og nú er þeirri forvitni svalað.
Ég var fljótur að opna bókina, þegar
hún barst mér í hendur og las hana í
lotu. Það er skemmst af að segja, að
þetta er einhver skemmtilegasta frá-
sagnarbók, sem ég hef lengi lesið. Hún
er gædd flestum hinum bestu kostum
og þokka áhrifaríkrar frásögu. Mál
hennar er létt og lipurt — fleygt, ef
nota má það orð af því að það kemur í
hugann —. Jóhannes er glettilega vel
fleygur í tungutaki, engu síður en á
svif- eða vélflugu. Þegar maður les
þennan rennilega, mjúkláta og ítæka
frásagnartexta eftir mann, sem maður
hélt að hefði verið að snúast við annað
fremur um dagana en skriftir, sækir
heldur ónotaleg hugsun að þeim, sem
hefur flesta daga langrar ævi setið við
ritvél og barist við eiginn stirðbusahátt
með takmörkuðum árangri. Svo dettur
bara maður niður úr skýjunum og
skrifar eins og gæðingur að gamni sínu
að áliðinni ævi. Allt i einu skýtur upp í
huga mér mynd af Vilmundi Jónssyni,
landlækni. Hann kemur eftir gangstétt-
inni í Ingólfsstræti, staðnæmist beint
fyrir framan mig, gripur föstu taki í
jakkaboðunga mína og segir með
þunga — allt að því þjósti: — Þið eruð
að tala um, að menn þurfi að læra
Jóhannes Snorrason.
TIMARITIÐ VERND
er komið út - Fæst á öllum blaðsölustöðum.
Nr.4
1981
Vernd
Fangahjálpin
Félagasamtökin
Vernd
Fyrsti dagurinn utan rimla:
„Það horfðu allir
ó mín“ — Fangi lýsir
H reynsiusinni
„Næg innistæða
í hugmyndabank-
anum hjá Vemd“
— segir Hilmar Helgason um næstu
skrefin í starfi fangahjálparinnar
Aiþingismenn biðja um úttekt
á fangeisismálum
Um bjólkann og fhsina:
Hver er afbrotamaður
og hver ekki?

FÓLK Á FÖRNUM VEGI
„Miklir íordómar
gagnvart íöngum,
ogíangelsieru
vondirgeymslu-
staðir"
Um múrveggi og strok úr íangelsum:
Er Djöflaeyja
Papiilon það
VERTU VERNDARI VERNDAR
Áskriftarsíminn er 21458
málið í skólum, en ég skal segja þér, að
hafi maður ekki lært tungutakið og
málið sjö ára, þá lærir maður það
aldrei. Nokkuð djúpt tekið í árinni hjá
Vilmundi, þetta er nú heldur mikið
sagt. En drottinn minn dýri, hvílíkur
sannleikur sem i því felst. Ég er viss um
að þetta á að einhverju leyti við um
Jóhannes, það er ættin og fóstrið, sem
er kjarninn í frásagnarlist þessarar
bókar, þótt meira komi til. Ég þekkti
Snorra föður hans allvel og vissi um
neistann, sem sá maður átti til og gat
alltaf tendrað í loga snjallrar frásagnar.
Ég þekkti Hauk ritstjóra bróður
Jóhannesar, lika einhvern léttfleygasta
íslenskan blaðamann, sem ég hef
kynnst. Og ég hef séð þennan neista
líka leiftra glatt hjá þeim Erni og
Önnu. Og svona er þá Jóhannes líka.
Hann á líka neistann og kann ekki
síður með að fara. Það sýnir þessFbók
og sannar. Jóhannes er hógværðin sjálf
og segir að lyktum formála: ,,Sá, sem
skrifar í skýin, getur ekki vænst þess,
að þau skrif verði varanieg á himni bók-
menntanna”. En ég er illa svikinn, ef
þessi bók á ekki eftir að lifa ár og dag í
minni þeirra, sem kunna að gleðja sig
við lifandi og listilega frásögn.
Jóhannes þakkar þetta öndvegisnafn á
bókinni — Skrifað í skýin, konu sinni.
Það var gott framlag, enda mun hann
hafa gripið það á lofti eins og fleira um
dagana.
Jóhannes gerir þessa grein fyrir bók-
inni í formálsorðum:
„Þetta er ekki ævisaga í þess orðs
venjulega skilningi heldur flugsaga mín
eða starfssaga, en á baksviði hennar
bernsku- og æskuárin á Flateyri og
Akureyri”.
Þeta er skilrik greinargerð um bók-
ina. Hún hefst á frásögnum af bernsku-
dögunum á Flateyri, þar sem Snorri
Sigfússon faðir hans var skólastjóri.
Þarna rekur hvert barnaævintýrið
annað og svo léttilega er frá sagt, að
maður hrífst með, brosir og kímir og
skellir jafnvel upp úr. Hvílík hvika í
þessu æskulífi, og strákarnir alveg
óborganlegir. Þetta eru svo sem ekki
frægðarsögur allt saman og höfundur-
inn ekki tiltakanlega hlífisamur við sig
og sína.
Síðan koma unglingsárin á Akureyri,
— ekki alveg laus við ævintýri. Mér er
sem ég sjái þá vinina, örlyg málara og
Jóhannes, steypast af KEA-sendi-
hjólinu fram af Menntaveginum á
brekkunni alla leið niður í kálgarð
Gooks trúboða! Og nú er ekki langt í
flugsöguna, flugdraumana og svif-
fiugið, túlkstörf hjá breska hernum,
flugnámið og þjónustu í kanadiska
flughernum. Og síðan flugið heima og
heiman, söguleg ferjuflug yfir Norður-
haf og sitthvað fleira. Spenna, hraði,
skýrleiki og lýsingarmáttur geislar af
allri þessari frásögn og gerir hana bráð-
skemmtilega. Jóhannes hefur ótrúlega
næm tök á því að Iýsa því sem gerist,
draga fram mynsturþræðina og gefa
efninu líf og lit. En efnið er líka í sjálfu
sér fullt spennu og ofvæni. Flugið á
fslandi og um norðurhaf var á þeim
árum tafl á fleiri en tvær hættur og
Jóhannes nýtir þá spennu af miklum
frásagnarhagleik, sem heldur lesand-
anum föstum. Óræk dæmi um það eru
tveir síðustu kaflarnir um ferjuflugin
frá Ameríku um Grænland. Þó verður
höfundur varla sakaður um oflýsingu,
eða tilraunir til að gera meira úr en efni
standa til, mikla eða æsa. Frásögnin er
oftast jafnstreym hvað sem á gengur,
aðeins gædd seið og þrótti. En bókin er
ekki aðeins gædd þessari listilegu frá-
sagnarnáttúru. Þar er slegið á miklu
fleiri strengi. Skarplegar ályktanir lífs-
reynds manns eru hvarvetna til fylgdar
atburðalýsingum, kímni og gamansemi
jafnan á vængjunum og alvaran kann
að taka í tauma þegar við á. Útsýni frá-
sagnarinnar er því aldrei þröngur geiri
einsýninnar heldur breitt svið eða þrí-
vidd.
Bókmenntir
Andrés
Kristjánsson
Jafnframt því að vera óvenjulega
skemmtileg og fræðandi öllum almenn-
ingi um bernskuár fiugsins hér á landi,
er bókin einnig mjög heimildarík um
íslenska flugsögu í strangari skilningi,
og til þeirra heimilda verður áreiðan-
lega margoft gripið, þegar eyktum
þeirrar sögu verður skipað saman í
daga og ár. Þess má geta að myndaefni
bókarinnar er bæði mikið og gott og
fyllir mjög vel í rammann og gerir les-
andanum bókarefni og persónur
nákomnari. Höfundur segir, að Snorri
Snorrason flugmaður hafi mjög lagst á
þá lyftistöng, sá ágæti ljósmyndari.
Höfundur lætur tjaldið falla á árinu
1946 — eða þegar flugstjórnarferill
hans í millilandafluginu er í raun að
hefjast. Margt er því ósagt af fiugi
hans, og ég er alveg viss um, að les-
endum þessarar óvenjulega skemmti-
legu og hugtæku bókar gefa Jóhannesi
R. Snorrasyni ekki grið fyrr en hann
heldur sögunni áfram, og það gerir
hann vonandi fyrr en síðar.
Flugmaður veit, að hann getur ekki
numið staðar á miðri leið — hann
verður ætíð að Ijúka ferðinni og lenda.
Andrés Kristjánsson.
STOfí
ó<>' Fimmtudag 3. des. — 18. umferðir
Sólar/ancJaferð frá
Útsýn
Dingó
PHILIPS
kann tökin á tækninni
Borðtennissamband íslands heldur stórbingó í Sigtúni fimmtudag
3. des. og hefst kl. 20.30. Húsið opnað kl. 19.15.
FRÁBÆRIR VINNINGAR, meðal annars Philips HiFi hljómtæki og
Bose hátalarar, Philips litsjónvarpstæki, Philips og Kenwood
heimilistæki og Superia reiðhjól.
Heildarverðmæti vinninga um kr. 65 þús. (6,5 millj. g. kr.) Góðir
aukavinningar.
Verð á spjaldi kr. 30.- Ókeypis aðgangur. Spilaðar 18 umferðir, auk
sérstaks leikfangabingós fyrir yngri kynsióðina.
Mætið vel og stundvíslega.
Borðtennissamband ísiands.