Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1982, Blaðsíða 36

36
DV. FIMMTUDAGUR 28. OKTOBER1982.
DÆGRADVÖL
DÆGRADVÖL
DÆGRADVÖL
Ljósmyndin
neglir tfmann
AUt er í náttúrunni hverfult: böra
fæöast í heiminn, vaxa úr grasi,
þroskast og fleygja sér út í hringiðu
iífsins, hrörna og iíöa burt af
heiminum aftur; hús risa af grunni,
sjávarþorp breytast í borgir, gamal-
kunnir atvinnuhættir liða undir lok,
grónar siðvenjur slitna upp með rót-
um. Það er eitthvaö tregafuUt við
þennan voðalega hverfulleik og það
er ekki nema von að mannskepnan
reyni að stinga við fótum þegar hún
getur.
Ljósmyndin er tUraun tU að negla
augnabUkið fast svo að við getum
hvenær sera er gengið að því vísu og
virt það fyrir okkur og rifjað upp
minningaraar sem umleika það —
Ijúfar minningar eða sársaukafuUar
eftir atvikum. Fæstir okkar sækjast
eftir neinni sérstakri fuUkomnum í
listinni. Við iátum okkur nægja að
taka myndir af krökkunum okkar
nokkrum sinnum á ári, eiginkonunni
eða unnustunni, nýja bUnum,
raðhúsinu, vinunum, afmæUsbófinu,
landslaginu sem fyrir augu ber í
sumarleyfinu og svo framvegis.
En það er með Ijósmyndun eins og
aUt sem mennirair taka sér fyrir
hendur, fáeinir menn taka sig út úr
hópnum og kappkosta aö ná sífeUt
meiri leikni, þeir setja markið hátt
og leggja sig aila fram. Þeir láta sér
ekki duga að negla niður augnablik
úr lífi einstaklinganna heldur leitast
þeir við að festa á filmu svípmót
mannlífsins á hverjum tima, hand-
bragð í atvinnugreinum, stUbragð
byggingarlistar, timabrigði í þjóð-
málum.
Einn þessara ljósmyndara er
Karl Jeppesen, fyrrum Ijósmyndari
á Visi, dagskrárgerðarmaður á sjón-
varpi, kennari og sitthvað fleira, og
nú um stundir deUdarstjóri á Náms-
gagnastofnun. Karl hefur einkum
lagt stund á heimUdaljósmyndun,
hann hefur kennt þessa listgrein og
haldið sýningar á verkum sínum.
HEIMILDA-
UÓSMYNDUN
samtal við Karl Jeppesen
„Já, ég hef gaman af því að segja
sögu meö ljósmyndum, t.d. af störfum
listamanns eöa einhvers annars. Eg
fór einu sinni í róður meö tveimur
mönnum á handfæri frá Húsavík og
gerði ekkert annaö allan daginn en
taka Ijósmyndir. Viö lögöum í hann kl.
5 um morguninn og vorum komnir
heim kl. 10 um kvöldið. Eg tók
eingöngu svarthvítar myndir, allt á
Tri-X, þetta voru tíu 36 mynda rúllur.
Eg gaf mér þó tíma tU aö renna
tvisvar, þrisvar sinnum fyrir fisk,
annað var nú ekki hægt. Ég einbeitti
mér aö handbragði sjómannanna og
vinnulaginu um borö. Ég vUdi festa
þaö á filmu sem ég haföi sjálfur séð og
lært svo aö ég gæti kennt þaö öðrum.
Þeir tóku þessu mjög vel kaUarnir og
höföu bara gaman af. Því miður hef ég
víst aUtaf svikið þá um að senda þeim
myndir og sýna þeim afrakstur
dagsins.
Ég tók myndirnar í svarthvítu,
vegna þess aö það gefur mér miklu
meiri möguleika í vinnslu eftir á. Ég
get þá vaUö tU stækkunar þann hluta
myndarinnar sem ég hef áhuga á, lýst
hana eins og mér þóknast í eftir-
gerðinni, haldið aftur af sumu og
dregið fram annað, gefiö myndinni
grafíska áferð ef ég kæri mig um og
hvaðeina. Ég notaði 400 ASA filmu.
Hún er grófkornótt og mér fannst hún
hæfa best aðstæðum um borð. Andlit
sjómanna eru ekki fíngerð og slétt, þau
eru gróf og veðurbarin svo þetta fer vel
saman.”
Myndraðir
— Ég sé á þessum myndum, Karl,
aö þær eins og styðja hver aðra. Þegar
Ljósmyndun
Karl Jeppesen.
maður er búinn að sjá margar myndú-
keimh'kar fer maður að skUja hverja
einstaka þeirra betur.
„Já, ég er Uka farinn að hugsa
meira í myndröðum en ég geröi áður
fyrr. Ég hef margtekið eftir því að með
röð mynda er mjög auðvelt að koma
upplýsingum áleiðis tU fólks, mun
auðveldara en með rituðu máli
eingöngu. Stök mynd þarf að vera svo
gífurlega vel gerð til að geta staðið
fullkomlega ein sér. Margar saman
hjálpa þær hver annarri. Annaðhvort
er ég orðinn lélegri ijósmyndari en ég
var áður, eða ég er farinn að gera
meiri kröfur tU sjálfs mín, því að mér
finnst nú orðið auðveldara að vinna
með myndraðir en stakar myndir.
En ég legg áherslu á það að maður
verður að gera sér grein fyrir því
hvemig maður ætlar að sýna ár-
angurinn áðurenmaðurferaf staðað
taka myndir. Annars lendú- maður í
vonlausum ógöngum. Maður getur til
dæmis stækkaö myndirnar upp í á-
kveðna stærð, segjum 24X30
sentímetra og hengt þær upp á vegg í
réttri röð þannig að áhorfandinn
byrjar að skoða eina mynd og síðan þá
næstu og þannig áfram. Þetta getur
farið í handaskolum ef ljósmyndarinn
hefur ekki gert upp við sig hvað hann
ætlaði að sýna áður en hann fór aö
smella af. Annað atriöi, mjög
mikUvægt, er að kynna sér viöfangs-
efniö eins vel og kostur er fyrirfram.
Maður þarf að gjörþekkja það og
kunna skU á birtuskilyrðum og sjónar-
hornum ef vel á að takast.”
Guðmundur Emilsson handfjatlar vel slipaðar linsur.
DV-mynd Bj. Bj.
„Myndin
kippir mér
út úr hring-
ferli hugans”
— segir Guðmundur Emilsson
hljómsveitarstjóri
„Ha, vissirðu ekki að ég var ljós-
myndari á Vísi í gamla daga?”
spurði Guðmundur Emilsson, hljóm-
sveitarstjóri og tónlistarfrömuður.
Hann er mikiU áhugamaöur um ljós-
myndun og tekur ógrynni af mynd-
um, en hver vissi til aö hann hefði
fengist við blaöaljósmyndun?
„Sko, pabbi var hér blaöamaöur
og ég hékk hér oftast yfir honum á
morgnana og þá fékk ég feikna
áhuga á ljósmyndun. Ég varaUtaf að
tala um ljósmyndir svo að pabbi kom
mér í læri hjá aðaUjósmyndara
blaðsins og ég vann með honum alls
konar mjrkraverk í heUa viku frá
morgni tU kvölds. Þá var ég 12 ára -
Svo útskrifaðist ég á 5. degi og fékk
prófverkefni. Ég fékk í hendur
Canon myndavél, 36 mynda svart-
hvíta filmu og miða í strætó. Ég fór
niöur að höfn. Ég man nákvæmlega
myndirnar sem ég tók. Þær eru
greyptar í hugann. Þetta var svo of-
boðslegur vandi, verkefnið svo ögr-
andi. Ein myndanna var birt í
blaðinu, á forsíðu minnir mig — aUa-
vega finnst mér þaö svona í minning-
unni: stór mynd efst á forsíðu með
stóru letri. Þetta var mynd af strák
að dorga. Ég á hana heima í drasli
einhversstaðar.”
— Hvaða véláttunúna?
„Canon. Ég fékk Canon þá og ég
hef aldrei átt nema Canon. En menn
ganga aUtaf í gegnum þróunarskeið í
ljósmyndun. Ég er búinn aö ganga í
gegnum „græju-tímabUið”. Þá fyUt-
ist maður fagurfræðUegri upphafn-
ingu við aö handfjalla velslípaðar
Unsur og fagrar vélar. Nú er ég kom-
inn á meinlætaskeiöiö. Ég nota 50
mm normalUnsu og ekkert annaö, ég
hef varpaö fyrir róða öUum fylgihlut-
um. Eftir er aðeins nakiö augaö og
myndavélin sér bara það sem ég sé.”
— En nú ert þú á kafi í hljómUst
öllum stundum — hvað sækir þú í
ljósmyndun sem þú færð ekki í
hljómUstinni?
„Ég ók norður Suðurgötu fyrir
stundu og þröstur flaug þvert fyrir
bUinn. Ég var á ólöglegum hraða,
eða segjum fast að ólöglegum hraða,
og þrösturinn rétt náði að vinda sér
upp fyrir framrúðuna með óskaplegu
fjaðrafoki. Ég var einmitt að hugsa
um tónleikana sem framundan eru,
en þetta atvik var svo yfirþyrmandi
myndrænt að ég lagði bUnum fyrir
utan Krabbameinsstöðina og fór yfir
það ihuganum hvaö eftir annaö. Já,
myndin er eitt af því fáa sem getur
kippt mér út úr hringferU hugans.”
Umsjón:
Baldur Hermannsson