Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.1983, Blaðsíða 6

6
DV. MÁNUDAGUR10. JANUAR1983.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
Heimilisbókhaldið:
Heildargjöld tíu fjölskyldna
tæp hálf milljón króna
rúmar tíu þúsund krónur á mann
Mörgum finnst martröð að leggja i verslunarferðir vegna verðiagsins,
en þessi fjölskylda hefur notið jólainnkaupanna.
Heimilisbókhald DV hefur aðal-
lega veriö uppbyggt á kostnaöi neyt-
enda í mat- og hreinlætisvörum. Þeg-
ar viö reiknum út mánaöarlega
meöaltal í matarkostnaöi er fyrst
reiknaö út meöaltal einstaklings og
tölur frá öllu landinu í því dæmi aö
sjálfsögöu og er útkoman lands-
meðaltal.
Síöan er reiknað út meöaltal á ein-
stakling á hverjum staö fyrir sig og
aö síöustu er reiknaö út meöaltal á
einstaklinga innan hinna ýmsu fjöl-
skyldustæröa. Kostnaöur í mat og
hreinlætisvörum er sem sagt lagður
til grundvallar í okkar heimilishaldi.
Á upplýsingaseðlum DV er einnig
annar liöur og þaö er liöurinn — ann-
aö — og er yfir önnur heimilisút-
gjöld. Líklega er á helmingi inn-
sendra seðla einnig tölur í liönum
annaö. I mörgum tilfellum fáum viö
líka send bréf meö upplýsingaseölun-
um þar sem fólk gerir grein fyrir öll-
um sínum útgjöldum og sundurliðar
allan kostnað.
Lágt meðaltal
veldur gremju
Við verðum margoft vör viö þaö
hér aö þegar fólk hefur lágan mat-
arkostnaö veldur þaö frekar gremju
en ánægju. Þaö ei hringt í okkur og
spurt: Hvernig í ósköpunum kemst.
þetta fólk af meö aö eyða undir eitt
þúsund krónum í mat fyrir einstakl-
ing á mánuöi? Og síðan nefna þeir
hinir sömu svimandi háar upphæöir
sem þeir verja í mat.
Skýringanna hefur oft verið leitaö.
Venjulega svara þeir sem eru fyrir
neðan meðaltal að þeir spari mikiö í
mat, aðeins brýnustu nauösynjar
keyptar. Viö fáum oft þau svör aö
slátur í frystikistunni sé mikil búbót,
svo og kjötbirgöir. Fólk kaupir mat í
frystikisturnar á haustin og í október
hækkar matarkostnaöurinn af þeim
sökum. Aörar skýringar eru líka aö
fólk kaupir eitthvert magn af fiski í
einu og á hann til góöa í kistunni
sinni. Það viröist á þessum dæmum
aö frystikistan sé góö fjárfesting.
Auövitaö eru ótal aðrar skýringar á
lágum matarkostnaöi. Sú nærtak-
asta og einfaldasta er aö fólk hefur
hreinlega ekki meiri peninga til aö
eyða í mat þegar þaö hefur lokiö öör-
um fastagreiöslum.
Tíu nóvemberseðlar
Viö höfum tekið tíu upplýsinga-
seöla úr nóvemberseölunum, á þeim
öllum eru heildarútgjöld mánaðar-
ins.Seðlamir eruvaldirafhandahófi
en þó eru þeir úr öllum landsfjórö-
ungum. Sumar tölur eru lágar en
aðrar mjög háar og eitt enn, fjöl-
skyldustæröir eru mismunandi. Viö
sjáum m.a. á þessum tíu seölum
hvaö matarkostnaöur er misjafn í
heildarútgjöldum þessara fjöl-
skyldna.
Heildarútgjöld eftir útreikningum
seðlanna tíu eru kr. 454.360,- sem
deilast á 45 einstaklinga. Meöaltal á
hvem heimilismann í þessum tíu
f jölskyldum er þá kr. 10.097,-. Viö vit-
um ekki hve margar fyrirvinnur
em í hverri fjölskyldu og ekki hve
margir fullorönir eöa hve mörg
börn eru í þessum 45 manna hópi. 1
mat og hreinlætisvörur eyða fjöl-
skyldurnar kr. 42.583,-, og önnur út-
gjöld erukr. 411.777,- Matarkostnaö-
ur er 9,37% af heildarútgjöldunum.
Seölarnir líta þannig út:
Matur og hreinlætisv. kr. 2.053
Annað kr. 17.804
Alls kr. 19.862
Fjöldi heimilisfólks í þessari fjöl-
skyldu er þrír, meöaltal í matar-
kostnaöi á einstakling kr. 686,-
2.seöill:
Matur og hreinlætisv. kr. 4.016
Annað kr. 2.313
AUs kr. 6.329
Fjöldi heimlisfólks er fjórir og
meðaltal á einstakling í mat em kr.
1.004.-. Hér er matarkostnaöur yfir
60% af heildarútgjöldum fjölskyld-
unnar.
3. seöill:
Matur og hreinlætisv. kr. 6.750
Annað kr. 110.702
Alls kr. 117.452
Heildarútgjöld á þessum seöli eru
mjög há en meðaltal í matarkostnaöi
í lágmarki, hér er um að ræöa ellefu
manna fjölskyldu og er því meöaltal
á einstakling kr. 614.-. Meöaltal af
heildargjöldum tæpar 11 þúsund
krónur.
4. seöill:
Maturoghrænlætisv. kr. 2.621
Annaö kr. 5.440
Alls kr. 8.061
Fjórir eru þarna í heimili og mat-
arkostnaðurþvíkr. 655,-ámann.
5. seðill:
Maturoghreinlætisv. kr. 3.250
Annaö kr. 80.788
Alls kr. 84.038
Matarkostnaöur skiptist á þrjá
heimilismenn og er kr. 1.083.-. önnur
útgjöld geysilega há, og meöaltal á
einstaklingana þrjá rúmar 28 þúsund
kr.
6. seðill:
Maturoghreinlætisv. kr. 2.943
Annaö kr. 23.381
Alls kr. 26.324
Hér eru heimilismenn einnig þrír
og meöaltal í matarkostnaöi kr. 981,-
sem er undir landsmeöaltali
nóvembermánaöar (kr. 1220.-).
7. seöiU:
Matur og hreinlætisv. kr. 3.496
Annað kr. 28.125
Alls kr. 31.621
Heimilismenn fjórir og meöaltal
(mat) kr. 874.-.
8. seöill:
Maturoghreinlætisv. kr. 8.600
Annaö kr. 30.500
Alls kr. 39.100
Heimilismenn f jórir og meöaltal í
mat kr. 2.150.-, en af heildarútgjöld-
um f jölskyldunnar tæpar tíu þúsund
krónur.
9. seðill:
Maturoghreinlætisv. kr. 5.818
Annaö kr. 33.788
Alls kr. 39.606
Heimilismenn eru sex og meöaltal
kr. 970 - fyrir mat og hreinlætisvör-
ur.
10. seöill:
Maturoghreinlætisvörur kr. 3.031
Annað kr. 78.936
Alls kr. 81.967
Hér deilist matarkostnaöur meö
þremur sem er fjöldi heimilismanna
og er rúmar þúsund krónur á mann.
Heildarútgjöld eru yfir 27 þúsund
krónur á einstakling. Þessarheildar-
tölur allar segja okkur aö matar-
kostnaöur er tæp 10% af heildarút-
gjöldum, annar kostnaöur um 90% af
útgjöldum. Varla er um annaö aö
ræöa en aö töluveröur framkvæmda-
kostnaður sé í nokkrum dæmunum,
menn hljóta t.d. að vera í byggingar-
framkvæmdum eða bílakaupum.
A aðeins einum seöli var matar-
kostnaöur hærri en önnur útgjöld.
Þær raddir heyrast oft aö „allar tekj-
ur” heimilismanna fari til matar-
kaupa, slík sé dýrtíðin. Dæmin hér á
undan frá fjölskyldunum tíu afsanna
ekkert eöa sanna, þau bregöa aöeins
upp mynd aí því að tekjur flestra
heimila þurfa að vera drjúgar svo að
jafnvægi sé á gjöldum og tekjum.
-ÞG
^ ELECTROLUX
Þad þarf ckki að hita upp örbylgjuofnínn. Fullur siyrkur nœsu á
broti úr sekúndu. Hinn ejginlcgi híti rnyndasi í mainum sjálfum og
ckkert brennur í örbylgjuoíni.
örbylgjuofninn cyðtr rafmagni á víð eina meðal liósapcru. Öll
venjulcg maireiösíu tckur skcmmri tíma og þú uppgótvar nýjar víddir
i matrcidslu möguleikum.
fcf þú villt vita vntt meira pantardu þér upplýsingabluð i
sima 32107 milli 10—12. *
Já, þessi Örbylgjuofn er alveg ótrúlegur hvaó veróur það ntest...!
Sælkermatur á
nýju bragð-
og hraðameti
RAFTÆKJADEILO - SlMI 86117
Hve miklu eyðir örbylgjuof ninn?
Rafmagnávið
eina Ijósaperu
—teygjanlegt hugtak
Vörumarkaðurinn auglýsti mikiö
Electrolux örbylgjuofna núna fyrir jól-
in. I einni auglýsingunni stóö
„örbylgjuofninn eyðir rafmagni á við
eina meöal ljósaperu”. Hingað hringdi
maöur sem sagöi að þetta gæti ekki
veriö rétt. Meöal ljósapera eyddi þetta
40—60 vöttum en örbylgjuofninn hlyti
aö eyða að minnsta kosti tíu sinnum
meiraenþetta.
<-----------------m
Augiýsing um Eiectroiux örbyigju-
ofninn. Inn á hana eru feiidar upp-
lýsingar um eyðsiu hans á raf-
magni.
Þaö reyndist rétt vera. I upplýsinga-
bæklingi sem liggur frammi í Vöru-,
markaönum segir að ofninn þurfti 600
vött. Viö spuröum tvo menn hjá fyrir-
tækinu hvernig á því stæöi aö svona
væri auglýst.
Andrés Sigurðsson sagöi aö meö aug-
lýsingunni væri verið aö reyna aö
undirstrika þaö hve litlu rafmagni ofn-
inn eyddi miöaö viö venjulegan
bökunarofn til dæmis. örbylgjuofnar
væru í mjög mörgum tilfellum aðeins
hafðir í gangi 1—3 mínútur til aö hita
mat. Færi margfalt minni orka í það en
að hita matinn á annan hátt. Leifur
Núpdal tók undir þessar röksemdir.
Hann sagöi auglýsinguna unna upp úr
sænskum bæklingi um þessa ofna.
Taldi hann aö með sanni mætti segja
aö ofninn eyddi ekki meiru en ein ljósa-
pera þar sem eyðslan væri þaö lítil að
hún skipti hreinlega ekki máli frekar
en eyðsla einnar peru. Taldi hann aö
fólk hugsaöi í samhengi sem þessu og
hefði veriö að reyna aö benda því á
þaö.
Sigríöur Haraldsdóttir á skrifstofu
verölagsstjóra var ekki á sama máli.
Hún veitti, sem starfsmaður
stofnunarinnar, fyrirtækinu
áminningu fyrir þessa auglýsingu.
Taldi hún hana brjóta í bága við 27.
grein laga um verölag, samkeppnis-
hömlur og óréttmæta viöskiptahætti
frá árinu 1978. I þeirri grein er tekið
fram aö ekki megi veita rangar, ófull-
nægjandi eöa villandi upplýsingar í
auglýsingum. DS