Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1983, Qupperneq 42

42
DV. MIÐVIKUDAGUR 20. APRlL 1983.
DÆGRADVÖL
DÆGRADVÖL
DÆGRADVÖL
Er vínbann besta lausnin?
Mannskæð drepsótt herjar á
Evrópu, milljónir manna veröa henni
aö bráö, sumir láta lífiö firrtir viti sínu
og giftu, sumir tærast upp og harma
þann dag er ógæfan ruddist inn í til-
veru þeirra, en alia sem hún snertir
meö hræðilegum fingri sínum særir
hún voöalegu sári, unga sem aldna,
karla semkonur.
Hvað tekur nú eyöiþjóöin unga til
ráöa, svo aö hún megi sneiða hjá þess-
ari alþjóða hremmingu? Er ekki lík-
legt aö Islendingar setji niöur vopnaða
eftirlitsmenn í hverja höfn til þess
aö fylgjast meö feröum landa sinna og
útlendinga, aö þeir beri ekki meö sér
hingaö í eyríkiö hinn voðalega sjúk-
dóm?
Er ekki líklegt aö ríkisstjórnin og
Alþingi, gervallt embættismannakerf-
ið, einstaklingar og félagasamtök taki
höndum saman um aö bjarga þjóöinni
og þá einkum og sér í lagi hinni ung-
bornu tíö frá glötun?
Er ekki líklegt aö sérhver Islending-
ur sem ann sínu fólki leggi allt í sölum-
ar sem hann hefur aflögu til þess að
framtíöin verði ekki þrúguð skuggum
hins geigvæna böls?
Pestin erkomin
En þessi drepsótt, þessi sjúkdómur,
er raunverulega til og hann hefur geis-
aö um löndin öldum saman, hann hefur
fyrir löngu borist hingaö tii lands og
lagt aö velli margan góöan drenginn,
sundraö heimilum, eyöilagt vináttu,
tortímt lífshamingju — þessi sjúkdóm-
ur er áfengisbölið.
Ég held að þjóðir Vesturlanda
myndu neita allra bragða til þessa að
bæla niður neyslu áfengis og tóbaks, ef
þessi nautnalyf væru aö koma fram á
sjónarsviöiö og mönnum væri ljós sá
háski sem þeim fylgir. En því miður
virðist of seint aö grípa til hinna breiðu
spjótanna núna, skaðinn er skeöur, við
verðum aö lifa meö þessum háskalyfj-
um og reyna aö draga sem mest úr
tjóninu með hyggilegu forvarnarstarfi.
Bannerbesta
lausnin
Súluritið sem þessari grein fylgir
sýnir hvaöa vopn gefur besta raun í
orrustunni viö áfengisböUð. Þaö er
vínbann, algert og undantekningar-
laust vinbann. Það var reynt hér á landi
frá 1. janúar 1915 og fram í nóvember
1917. Þetta súiurit tekur af alian vafa
um aö allsherjar vínbann keyrir niöur
áfengisneysluna meö þjóðinni þó svo
aö aldrei sé hægt aö útiloka hana meö
öllu, vegna þess aö hugvitssamir menn
og konur munu finna leiðir til þess að
brjóta þetta bann meö einhverju móti.
Þaö er tiska að draga upp kátlegar
myndir af dögum vínbannsins. Viö
heyrum sögur af ofstækisfuUum sýslu-
mönnum ríöandi um héruö með
kaskeiti embættisvaldsins á höföi í
linnulausri leit að bruggtækjum tU aö
mölva og bruggurum til þess aö
fleygja í dýflissur.
Auövitað eru þessar sögur færöar
mjög í stUinn svo sem vera ber meö
gamansamri söguþjóö, en viö skulum
hlýða eitt andartak á aöra rödd — þaö
er enginn annar en Jón Sigtryggsson
sem hefur orðið, sá maður sem einna
gerst hefur þekkt til afbrotamála á
þeirri tíö: ,,Árin 1916 og 1917 var því
enginn islenskur maöur settur í
fangelsi fyrir glæp eöa gróft afbrot.
Fólk er beöiö aö festa þetta í huga.
AFENGI ísland
IMrtti
r*
Þessi umræddu ár eru líklega einstök í
sögu íslenskra fangelsismála. Og hver
er orsökin? Hún er tvímælalaust sú
ein, aö þessi ár er landið „þurrt”. Þaö
er algert bindindi í landinu — og aðeins
þau tvö ár í sögu landsins.”
Samk væmisklæ ddar
vobeiður
En hafi þetta bindindisskeið í sögu
íslenskrar þjóðar veriö fagurt, þá var
þaö lika aUtof stutt. 1 nóvember 1917
kom læknabrennivíniö til sögunnar,
1922 komu Spánarvínin, 1935 héldu
brenndu drykkirnir innreiö sína og
1954 komu vínveitingahúsin. Gangi
tímans veröur ekki við snúiö, áfengi og
tóbak, þessar samkvæmisklæddu vo-
beiður mannlifsins hafa tekið veislu-
stjómina í sínar hendur, þær eru hrók-
ar aUs fagnaöar hvar sem þær koma
og þaö er ekki einu sinni til umræöu að
varpa þeim á dyr, því hvað yröi þá um
glauminn? Hvaö yrði þá um gleðina?
Og þó — eru þessar vobeiður í raun-
inni ómissandi tU þess aö fólk geti gert
sér glaöan dag? Viö hér drengirnir í
Dægradvöiinni skruppum á laugar-
dagskvöldiö á baU í nýja Gúttó þar sem
fjöldi karla og kvenna var kominn
saman tUþess aðdansa,hlæja og njóta
þess aö vera til og þaö sterkasta sem
þama var framreitt held ég að hafi
verið kaffisopinn sem hann Gunnar
Þorláksson gaukaöi að mér mUU
dansa. Islenskir umgtemplarar voru
aö halda upp á aldarf jóröungs afmæli
þess félagsskapar, en viö skulum gefa
okkur á tal viö þrjá sem þama voru,
Pál Sigurösson, Þóru Olafsdóttur og
Asu Jörgensdóttur og forvitnast um
viöhorf þeirra tU málanna.
AFENGISNEYSLA A MANN MIOAO VIO 100
IU1 1(90 l(9J 19« 1901 1910 I9IJ 1930 |9JJ I9JÖ 1915 1044 19SC IS65 •9bO Í9AJ 1970 1974
Þetta súlurit sýnir hveraig áfengisneyslan dalaði þegar vínbannið var í gUdi. Hefði þaö verið tslendingum farsæl-
ast aö halda fast i bannið? Er of seint að taka i taumana núna?
„Hér er skemmti-
legt að vera”
—segir Páll Sigurðsson, sem þó hefur
tvisvar sinnum dottið í það
„Jú, ég hef tvisvar dottiö í þaö”,
sagöi Páll Sigurðsson og kímdi við
minninguna. „Ég var þetta 15—16
ára og ég dó í bæði skiptin! En svo
gekk ég í Hrönn, sem heyrir undir
IUT, ungtemplararegluna, og síðan
hef ég ekki drukkið deigan dropa
áfengis.”
— Höfðu foreldrar þinir einhver
áhrif á það að þú gekkst í bindindi?
PáU Sigurðsson datt í það tvisvar sinnum og dó í bæði skiptin, en nú er hann
kominn í regluna og unir sér vel. Mynd BH.
„Nei, ekki nein. Ég efast um aö
þau hafi vitað um þaö sem á undan
var gengiö. En þaö var félagi minn
einn og bernskuvinur sem hafði
kynnst bindindishreyfingunni og
hann kom mér í þetta svona í róleg-
heitunum. Síöan fór ég aö starfa inn-
an bindindishreyfingarinnar sjálfur
og komst aö raun um aö þetta er
virkilega skemmtUegt.”
— Skemmtilegt segiröu, en varla
hefurðu samt nægilega reynslu af
hinu úr því aö þú dóst í bæöi skiptin?
Langar þig aldrei tU aö detta í það
aftur og s já hvemig þér lUcar?
„Ojú, kannski stundum! Maður
hugsar kannski sem svo aö nú sé vert
aö prufa þetta og s já hvers maöur fer
á mis, en ég óttast nú aö sá sopinn
gæti oröiö upphafið aö einhverju
meiru. Að minnsta kosti er hættan
fyrirhendi.”
— En finnst þér nauðsynlegt að
vera í svona samtökum til þess að
drekka ekki?
„Ekki beinlinis nauösynlegt, og þó
— það er aldrei aö vita. En þetta eru
skemmtileg samtök og hér á ég
mína kunningja og vini. Staöreyndin
er sú aö langflestir sem hér em aö
skemmta sér í kvöld þekkjast vel
innbyrðis — þetta er oftast sami hóp-
urinn. Þaö ber viö aö ég fer á aðra
skemmtistaði, árshátíðir og þess
háttar, en hér finnst mér skemmti-
legastaðvera.”
— Ertu hlynntur vínbanni?
,^Nei, ég held að bann myndi ekki
gera gagn, þaö myndi aöeins gera
áfengisr.eysluna enn eftirsóknar-
verðari og leiða tU heimabruggs og
vandræðaástands.”
Æskan kunni vel aö meta skemmtiatriðin og kunni bara almennt vel að skemmta
sér án áfengis. Mynd BH.