Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.1983, Side 12

12
DV. MÁNUDAGUR29. AGUST1983.
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgátufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SlOUMÚLA 12—14.SÍMI 86A11. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrífstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 84611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áksriftarverð á mánuði 230 kr. Verð í lausasölu 20 kr.
Helgarblað22kr.
Til móts við byggjendur
Ríkisstjórnin hefur komiö nokkuö til móts við kröfur
reiðra húsbyggjenda og annarra, sem bera þung lán.
Margir eru í vanda, vegna þess hve lánskjaravísitalan
hefur hækkaö mikið umfram launin síöustu mánuði.
Reiðin brauzt meðal annars út á tvö þúsund manna fundi í
Sigtúni í síöustu viku.
I viðbrögðum ríkisstjórnarinnar skiptir mestu, ef af
verður, að lánshlutfall fyrir þá, sem byggja eða kaupa í
fyrsta sinn, fari fljótlega upp í 50 prósent byggingar-
kostnaðar. Síðar verði stefnt aö hækkun þess hlutfalls í 80
prósent kostnaöar.
Fólkið á fundinum í Sigtúni taldi það einmitt einna
mikilvægast, aö lánin yrðu hækkuð og lengd. Félagsmála-
ráðherra lofar úrbótum í því efni innan skamms.
Ríkisstjórn og Seðlabanki hyggjast nú breyta út-
reikningi lánskjaravísitölu. Þær vísitölur, sem hún
samanstendur af, vísitölur byggingar- og framfærslu-
kostnaöar, verði framvegis reiknaðar mánaðarlega. Nú
gera menn ráð fyrir, að hratt dragi úr verðbólgu. Hin
nýja útreikningsaðferð þýðir þá, að minnkun verðbólgu-
hraðans kemur fyrr fram í lánskjaravísitölu en ella yrði.
Því tala ráðamenn nú um, að í það stefni, að hækkun láns-
kjaravísitölunnar verði aðeins 2,4 prósent í október, 2,7
prósent í nóvember og 1,2 prósent í desember.
Jafnframt stefna ríkisstjórn og Seðlabanki að vaxta-
lækkun í september. Verðbólgustigið á samkvæmt spám
brátt aö veröa slíkt, aö lækka megi vexti meö góöu móti.
Ríkisstjórnin hefur hins vegar gefizt upp í nokkrum
þáttum, sem um var rætt.
Lánskjaravísitalan mun hækka um 8,1 prósent 1.
september, nema 5,1% á lánum Húsnæðismálastofnunar
og Lánasjóðs námsmanna. Það samsvarar hvorki meira
né minna en 154,6 prósenta verðbólgu á ársgrundvelli.
Ríkisstjórnin lagði þegar til kom ekki í að draga úr
þessari septemberhækkun með bráðabirgðalögum. Ef
þær reglur, sem eiga að gilda í október, hefðu tekið gildi
nú strax, hefði lánskjaravísitalan hækkað um 5,1 prósent
í stað 8,1%. Stjórnin gafst upp við bráöabirgöalögin af
ótta við, að lánárdrottnar hefðu getað fengiö 8,1%
hækkunina síðar fram með málshöföun. Gífurlegar verð-
hækkanir í júlí koma nú fram í lánskjaravísitölunni í
september, af því að þær komu ekki til fulls fram í vísi-
tölunni í ágúst. Ekki er ástæða til aö mæla með bráða-
birgðalögum við slíkar aðstæður.
Ríkisstjórnin virðist einnig hafa gefið frá sér hug-
myndir um, að kaupgjaldsvísitalan hafi áhrif á láns-
kjaravísitölu. Rætt var um möguleika á að lánskjara-
vísitala, að minnsta kosti fyrir húsbyggjendur,
samanstæði af einum þriðja af kaupgjaldsvísitölu, einum
þriðja af byggingarvísitölu og einum þriðja af vísitölu
framfærslukostnaðar. Þetta hefði nú á tímum kaup-
skerðingar þýtt, að lánskjaravísitalan hefði hækkað mun
minna en ella.
Á tímum kauphækkana mundi lánskjaravísitala hins
vegar hækka meira en ella með þeirri aðferð. Hugmyndin
um sérstaka „húsnæðislánavísitölu” er auðvitað mjög
erfið í framkvæmd.
Loks hafa þær hugmyndir ekki fengið hljómgrunn, að
fallið verði frá verðtryggingu en vextir hafðir 30 prósení á
ári. Slíkt er ekki tímabært enn, meðan verðbólgan er slík
sem hún hefur verið.
Ríkisstjórnin hefur komið nokkuð til móts við reiða
húsbyggjendur. Við núverandi aðstæður hefði verið erfitt
aö ganga lengra. Haukur Helgason.
„GO AA TT ER ftiAm
Mtl ilMrH r r
GLER ISKO
Bókmenntaþekking
og lögspeki
Þegar ég kom heim frá London fyrir
nokkrum dögum hóf ég aö lesa blöðin
og rakst þar fljótlega á grein sem kom
mér undarlega fyrir sjónir. Grein
þessi, ef grein skal nefna, birtist í DV
9. ágúst sl. Hún er rituð af borgarlög-
manni Reykjavíkurborgar. Hún er
gagnrýni á tvær greinar er ég ritaði í
DV í júní, er nefnast Gamalmennabók-
menntir og f jalla um ómenningu, rang-
færslur og dönskuskotið mál hjá rithöf-
undum, er hefja ritmennsku á gamals-
aldri, þegar þeir hafa ekki lengur heila
hugsun né fullkomið vald á ýmsum
þýöinganniklum atriðum varðandi
frásögn og rökréttan þankagang.
Fyrst við lestur greinarinnar duttu
mér í hug Ijóðlínur skáldsins: „Ég gat
líka þagaö þar, þeim til geðs er ekkert
skildu. ” En þar sem ég í fyrrnefndum
greinum hafði lagt nokkrar gildrur fyr-
ir þá sem eru andstæðingar minir, svo
að þeir yröu fúsari til andsvara, get ég
ekki annaö en svarað þar sem þessi
beita mín varð aö gagni. Og veiðin var
góö, óvenjulega mikil, hvorki meiri né
minni en sjálfur borgarlögmaður höf-
uðborgarinnar. Get ég því ekki annað
engertaðveiðinni.
Mér hefði aldrei dottið í hug að
reyndur og þekktur lögfræðingur ræk-
ist í jafnauðveldar gildrur og ég lagði í
greinar mínar. Hann gein við einföld-
um og fjarstæðukenndum stílbrögöum
mínum, rann í veiðarfæri mín eins og
fiskur. Borgarlögmaður eyddi hluta af
sumarleyfi sínu erlendis í að svara
mér, eftir því sem hann greinir sjálfur.
Minna þótti honum ekki hæfa. En hvað
kom til? Það skil ég ekki.
Auðvitað bið ég hann innilega afsök-
unar á að ég skyldi valda honum
þessum óþægindum og jafnframt láta
hann auglýsa vanmátt sinn og þekk-
ingarleysi á máli og bókmenntum sam-
tíðarinnar, liöinna ára og alda. Eg
hefði heldur kosið að leggja mörk til
launa hans sem velþenkjandi borgar-
lögmanns, metandi og skynjandi
áhugamál íbúa höfuðborgarinnar til
fagurra lista.
Gamaimennabókmenntir
eru til óheilla
Þegar ég ritaði umræddar greinar
um gamalmennabókmenntir var ég
búinn að gagnrýna þær hér í DV. Ekki
hreyfði hann þá nokkrum mótmælum.
BYGGÐASTEFNA,
ATVMNUÞRÓUN
Oft verður mér til þess hugsað,
hversu sjaldan fólk úti á lands-
byggðinni lætur til sín heyra, þegar
fjölmiðlafjasarar og kjallarakjaft-
hákar eru aö fjargviðrast um böl
byggðastefnu, böl atvinnubyggingar
úti á landi, böl offjárfestingar í fram-
leiðsluatvinnuvegum okkar.
Nærtæk skýring er að vísu sú, að
meginþorri þessa fólks hefur annað að
gera. Það vinnur hörðum höndum,
löngum stundum við að framleiða
þennan þjóöarauð, sem hinir málglöðu
skrifborðsmenn eru önnum kafnir við
aöeyða.
Þó er hér á ferð þjóöhættulegri
áróður en svo, að menn geti látið sem
ekkertsé.
Og blekkingin endurtekin nógu oft,
getur áöur en varir orðið að virkileika í
augum margra, sem ómaka sig ekki
við það að kryfja málin til mergjar,'
en láta matreiöa „vizkuna” ofan í sig.
Það er t.d. einkenni margra þeirra,
sem á hvað mestum kostum fara í
spekinni um offjárfestinguna í undir-
stöðu þjóðlífsins, að þeir sitja sjálfir í
risahöllum/ óarðbærustu fjárfestinga,
sem til eru, verzlana- og skrifstofu-
báknum, sem litlum sem engum arði
skila í þjóðarbúiö.
öfugþróunin
Eða hversu marga leiðara og
kjallara skyldi vera búið að skrifa í
þetta blað um fjárfestinguna á sviði
verzlunarbrasks ýmiss konar, eða
þjónustu, sem eingöngu sinnir gervi-
þörfum fólks.
Ég man þá tæpast, ef þeir eru þá
nokkrir. En landbúnaðurinn og sjávar-
útvegurinn fá þeim mun harkalegri
skoðun og meöferö, enda er nú þar
í' - Helgi Seljan
komiö árangri þessarar iðju, að ótrú-
legustu menn taka þar undir þann
niöurrifssöng, sem sunginn hefur
veriö.
Og gott betur en það. Þessir at-
vinnuvegir okkar eru sem ómaga-
bögglar á íslenzku þjóðlífi, eins konar
átumein, sem uppræta þarf. Og
byggöarlögin sem byggja hér á eru út-
hrópuö og gereyðingarherör er skorin
upp gegn þeim.
Nú er þaö hvort tveggja staðreynd,
aö við þurfum að eiga blómlega byggð
og höfuöborg, sem er miðstöð vissrar
þjónustu og uppbyggingar um leiö. En
höfuðborg, sem í æ ríkara mæli byggir
á fasteignasölu, heildsölubraski og
sölumennsku af ótrúlegu tagi, þjónustu
viö gerviþarfir skemmtanaiönaöar og
ferðaflakks — það er ekki sú höfuðborg
sem þjóðin þarfnast. En þessi er þró-
uninalltumof.
Það er ekki aö furða þó fagnaðar-
ópin hljómi sem lofsöngslag, þegar
skattur á ferðamannagjaldeyrinn er
felldur niður meö neyöarlögum, á
sama tíma og hert er á öllu og kreppt
að, sem kallast lífsnauðsynjar fólks.
Svo mikil getur öfugþróunin orðið.
Jafnvægir vantar
Nei, svo enginn þurfi út úr orðum
mínum að snúa, þá þurfum við
höfuðborg, sem í senn sinnir fram-
leiðslu og úrvinnslu og er okkar
þjónustumiðstöð á sviði heilsugæzlu,
mennta, menningar- og félagsmála.
Það eru ærin hlutverk höfuöborgar. En
byggðin, framleiðsla, úrvinnsla og
þjónusta þar á í engu að gjalda þessa,
fremurnjóta.
Þannig er jafnvægi tryggt, það
jafnvægi vantar í dag.
Það er með öllu óþarft að óttast
það, að landbúnaðarhéruð okkar og
sjávarþorp muni ekki standa ríkulega
undir sinni hlutdeild í fjárfestingu og
þjónustu með dýrmætri framleiðslu
sinni, sem er grundvöllur að velferð
allrar þjóðarinnar.
Fyrir nokkrum árum flutti Sigurður
Blöndal skógræktarstjóri erindi um
efni þetta, þar sem hann tók Stöðvar-
fjörð sem dæmi um framlegð eins
byggöarlags til þjóöarbúsins, og bar
saman það sem til baka kæmi. Margir
hrukku við, enda fór þá í hönd
uppbyggingartími um landsbyggö
alla, sem varð til þess, að við höfum
getaö mætt áföllum og kreppu svo vel
sem raun hefur oröiö á.
Eg gæti nefnt byggðarlag sem
Bakkafjörð, með ótrúlega háa
framlegð á hvem íbúa, í öllu því að-
stöðuleysi sem þar hefur þó verið.