Dagblaðið Vísir - DV - 30.09.1983, Blaðsíða 10

Wr no ctttív rrrT,r,írv»r4 'ifi
DV. FÖSTUDAGUR 30. SEPTEMBER1983.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Ólafur B. Guðnason
Kohl Þýskalandskanslari og Vog-
el, leiötogi stjómarandstöðunnar þar
í landi, eru sammála um eitt. Þeir
óska einskis heitar en aö samkomu-
lag náist í Genf um takmörkun á
meöaldrægum eldflaugum í Evrópu.
Þeir vona að þaö samkomulag náist í
tæka tíð til þess aö takmarka megi
fjölda Pershing-2 og Cruise-eld-
fiauga sem setja á upp í V-Þýska-
landi seinna á árinu. En líklega
verður þeim ekki aö ósk sinni.
Undanfarnar vikur hefur sitthvaö
þótt benda til þess aö hreyfing gæti
komist á samningaviöræðumar í
Genf en ekkert afgerandi hefur þó
gerst enn. Sovétmenn standa enn
fast á því að veröi svo mikið sem ein
ný eldflaug sett upp muni þeir grípa
til „gagnaðgerða”. I útvarpsviðtali
um síðustu helgi sagðist Kohl vonast
til þess að Sovétmenn gerðu ein-
hverjar tiislakanir svo ná mætti
samningum í Genf. En ekkert sem
sovéskir leiðtogar hafa sagt gefur til-
efni til að ætla aö þeir muni slá af.
Þar með stendur ríkisstjórn Kohls
frammi fyrir því vandamáli, hvemig
á aö taka þeim stórfelldu mótmæla-
aðgerðum gegn eldflaugauppsetn-
ingunni sem fyrirhugaðar era um
miðjan október. Og vandi jafnaðar-
manna í stjórnarandstöðu er síst
minni. Á flokksþingi jafnaðarmanna
í V-Berlín 1979 var samþykkt, fyrir
orðastað Helmut Schmidt, þáver-
andi kanslara, stefna Nato í eld-
flaugamálinu sem gekk út á það að
hefja viðræður um takmörkun en
undirbúa um leiö uppsetningu ef svo
færi að samkomulag næðist ekki fyr-
ir fyrsta desember nk. Eins og kunn-
ugt er var þessi ákvörðun tekin til
þess að svara uppsetningu Sovét-
manna á SS-20 eldflaugum sem mið-
að er á Evrópu. En á næsta flokks-
þingi jafnaðarmanna, sem haldiö
verður í nóvember, verður Schmidt í
forsvari fyrir minnihlutahóp innan
Jafnaðarmannaflokksins sem berj-
ast mun fyrir því að flokkurinn hafni
nú ekki sinni fyrri stefnu í málinu.
Ef jafnaðarmenn taka alfarið af-
stöðu gegn uppsetningu eldflauga á
þýsku landi myndi leiða af því mikið
álag á flokkinn. Slík ákvörðun myndi
einnig marka fyrsta ágreininginn
eftir flokkslínum um öryggismál í V-
Þýskalandi frá þvi á seinni hluta
sjötta áratugarins þegar jafnaðar-
menn börðust gegn óbeinni stjóm
Þjóðverja yfir kjamorkuvopnum en
þá vora hugmyndir á lofti um sam-
eiginlegan kjarnorkuvigbúnað Nato-
ríkjanna.
Fjöldi jafnaðarmanna vill nú
draga í land frá ákvörðun flokksins
1979ogsegiraðflokkurinnhafiíraun»
aðeins greitt atkvæði með fyrri hluta
Nato-ákvörðunarinnar, þ.e. því að
Sovétmönnum yrði boöið upp á
samninga um meðaldrægar kjarna- ■
eldflaugar. Hins vegar hafi flokkur-
inn aldrei í raun verið sammála
þeirri ákvörðun að hef ja uppsetningu
slíkra flauga á vegum Nato ef samn-
ingar tækjust ekki. Wiliy Brandt, for-
maður flokksins, sagði í fyrri viku
að hann hefði greitt stefnu Nato at-’
kvæði sitt aöeins tii þess að styðja við
bakið á Helmut Schmidt.
Þessi skoðanaágreiningur meðal
forystumanna flokksins gengur

i.
Þýska friðarhroyfíngin hefur hótað að standa fyrir m/k/um mótmælaaðgerðum ihaust. En nú afast margir
um að hreyfingin hafí bolmagn tilþess að gera slíkt stórátak.
V-Þýskaland:
Heitt haust
eða volgt?
síðan um flokkinn allan. Vogel,
kanslaraefni jafnaðarmanna í síð-
ustu kosningum, hefur, ásamt að-
stoðarmönnum sinum, leitað leiöa til
þess aö efla samheldni flokksins með
því að flækja deiluna um uppsetn-
ingu eldflauganna. Meðal hugmynda
Heimut Schmidt og Willy Brandt, fyrrum kanslarar V Þýskalands.
Schmidt beitti sór fyrir þvi að jafnaðarmenn samþykktu uppsetningu
eldflauga i Evrópu næðust ekki samningar við Sovótmenn og Brandt
studdi þá ákvörðun. Brandt hefur nú skipt um skoðun.
sem fram hafa komið má nefna
frestun uppsetningar fram á næsta
ár eða jafnvel að eldflaugunum yrði
komið fyrir í kafbátum frekar en á
evrópsku landi.
Hinir miklu erfiðleikar flokksfor-
ystunnar varðandi „eldflaugamálið”
hafa ekki einasta gert jafnaðar-
mönnum erfiðara fyrir að nýta sér í
áróðursskyni erfiðleika ríkisstjómar
Kohls vegna atvinnuleysis og opin-
bers sparnaðar. Þeir hafa einnig
valdið þvi að flokksagi hefur slaknað
og hópar innan flokksins hafa tekið
málin í sínar hendur. Eitt merki um
vaxandi óþoiinmæöi innan flokksins
er það að fyrr í þessum mánuði tók
Jafnaöarmannaflokkurinn í Baden-
Wiirtemberg afstööu gegn uppsetn-
ingu eldflauganna og varö þar með
fyrsti fylkisflokkurinn til þess að
hafnastefnuNato.
Þó Schmidt sé óánægöur meö það
hvemig Bandarík jamenn hafa staðið
að málum í viðræðunum í Genf er tal-
ið líklegt að hann muni á flokksþing-
inu styðja uppsetningu flauganna ef
samningar takast ekki. Hann getur
þá búist við stuðningi manna eins og
Hans Apel, fyrrum vamarmálaráð-.
herra, og nokkurra valdamikilla
verkalýðsleiðtoga. Verkalýðsleiðtog-
ar hafa vísaö frá áskorunum borgar-
stjórans í Saarbriicken, jafnaöar-
mannsins Oskar Lafontaine, um að
verkalýðshreyfingin beiti sér fyrir
almennum verkföllum til stuðnings
við baráttuna gegn uppsetningu eld-
flauganna. Samtök v-þýskra verka-
lýösfélaga hafa þó stutt áform um
fimm minútna verkfall þann 11. októ-
ber. En verkalýðsleiðtogar óttast
þaö mjög að með því aö færa sig svo
nærri þeim hópum lengst til vinstri í
þýskum stjómmálum, græningjun-
um og friöarhreyfingunni, muni jafn-
aöarmenn slíta tengsl sín við rætur
sínar í stétt verkamanna.
Þeir hafa ástæðu til að óttast.
Brandt reiknast svo tii að jafnaðar-
menn og græningjar til samans hafi
meirihluta miðað við fylgi ríkis-
stjómar Kohis. Þeir Brandt og Vogel
veðjuðu á þennan nýja vinstri meiri-
hluta i siðustu kosningum, og þeir
töpuðu. Svo kann að fara að þeir tapi
að nýju. Græningjamir og friðar-
hreyfingin, en báðar þessar hreyf-
ingar eru lauslega skipulagðar, finna
nú fyrir minnkandi meðbyr í baráttu
sinni gegn meöaidrægu eldflaugun-
um.
Leiðtogar baráttunnar gegn
meðaldrægu eldflaugunum viður-
kenna nú að þegar Sovétmenn skutu
niður kóresku farþegaþotuna yfir
Shakalin-eyju, fyrsta september síð-
astliöinn, hafi það haft slæm áhrif á
fylgi þeirra í V-Þýskalandi. Bjart-
sýnismenn meðal andstæðinga
friöarhreyfingarinnar, og Kohl
kanslari einn þeirra, spá því nú aö
hið „heita haust” sem lofað var, eða
hótað, verði nú ekki meira en volgt.
Og eins og málin horfa við í dag
verða leiðtogar baráttunnar gegn
kjarnorkuvopnum að velta því fyrir
sér hvernig þeir hyggjast halda bar-
áttunni áfram eftir að meðaldrægu
eldflaugamar hafa verið settar upp.
Þegar má sjá merki ágreinings miili
meirihluta áhangenda friðarhreyf-
ingarinnar, sem kýs að mótmæla eld-
flaugunum með friðsamlegum að-
ferðum, þó svo þær aðferðir reynist
árangurslitlar, og herskás minni-
hlutahóps sem heldur því fram að
friðsamlegar mótmælaaögerðir leiöi
ekki til neins. Ef Kohl kanslara tekst
að sitja af sér mótmælaaðgerðimar í
haust gæti farið svo að þeir Vogel og
Brandt stæðu uppi sem stjórnendur
tvistraðs og vonlítils safnaðar á
vinstri vængnum.
Helmut Kohl, kanslari V-Þýskalands, hefur spóð þvi að fylgi friðarhreyf-
ingarinnar hafí minnkað svo að haustið verðii mesta lagi „ volgt".