Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.1983, Qupperneq 10

10
DV. MÁNUDAGUR19. DESEMBER1983.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Guðmundur Pétursson
Enn eitt vonbrigða-
árið fyrir Líbanon
I Austurlöndum nær hefur þetta
veriö ár sjálfsmorðssprengjunnar,
hinna herskáu múslima og athafna-
samra gæsludáta.
Ekki tókst Líbönum aö losna við hin
erlendu herliö úr landi sínu og
Palestinuarabar eru enn fjær því en
fyrr aö ná settu marki um stofnun
sjálfstæðs ríkis.
Landgönguliöar Bandaríkjaflota,
sem sendir voru til Líbanon aö halda
uppi friöi, hafa dregist inn í harða bar-
daga viö herskáa múslima sem famir
eru aö líta á Bandaríkjamenn sem
höfuðóvininn í borgarastyrjöldinni í
Líbanon.
Þetta ár hefur heldur ekki verið far-
sælt fyrir Yasser Arafat eöa hagstætt
tilraunum hans til þess aö reisa
Þjóöfrelsishreyfingu Palestínuaraba
(PLO) úr rústunum eftir stríöið við
Israelsmenn í fyrra. Þær tilraunir
hafa fariö út um þúfur vegna ósættan-
legs klofnings innan raöa PLO-skæru-
liöa. Þeir sömu skæruliöar sem börð-
ust viö Israela í Beirút 1982 hafa 1983
bariö hver á öörum í Trípólí.
Persaflóastríöiö milli Irans og Iraks
er nú byrjaö fjóröa áriö og er ekki nóg
meö aö því sýnist ekki ætla að linnal
bráö heldur viröist þaö ætla aö
breiðast út til nágrannaríkja.
Þaö sem Sýrland tapaði í áliti meöal
araba vegna áfalla í innrás Israels í
Líbanon í fyrra hefur þaö endurheimt
meö því að taka aö sér forystuhlutverk
í ýfingum í Austurlöndum nær.
Á árinu hafa Bandaríkin aukiö
hemaöarumsvif sín í þessum heims-
hluta meö sendingu friöargæslusveita
til Líbanon og staðsetningu herskipa úr
Miöjaröarhafsflota sínum friöar-
sveitunum til halds og trausts. Þau
hafa eflt samstarf sitt viö Israel til að
sporna gegn útþenslu áhrifa £ovét-
manna á þessum slóöum, aö því er
segir í Washington.
Mannskæöar vítisvélar, venjulega
komiö fyrir af sjálfsmorösaðilum,
viröast ætla aö setja punktinn aftan viö
viöburði þessa árs sem er aö líða.
Fórnardýr þessara sjálfsmorös-
sprengja eru dátar Bandaríkjanna,
Israels og Frakklands og arabískir
borgarar. Morðvargarnir, sem í blóð-
þorstanum fyrirgera eigin lífi, eru upp-
hafnir til píslarvættis í ofstækistrú
múslimanna. — Þessar vítisvélar hafa
borist út fyrir Líbanon, til dæmis til
Kuwait, og var þaö illræöi taliö sprott-
iö af Persaflóastríöinu og meint sem
viðvömn til Kuwait um aö styöja ekki
Irak gegn Iran.
Hin stríöandi öfl Líbanon reyndu viö
samningaborðiö í Genf í nóvember-
mánuöi aö leysa deilumálin sem haldið
hafa þeim á sverðsoddunum síöasta
áratug. Ásetningurinn var að reyna
aftur í árslok en þessar viðræður hafa
algerlega horfið í skuggann af vaxandi
ofbeldisaögerðum manna þeirra
heima fyrir.
I ársbyrjun höfðu vonir manna um
eygjanlegan friö í Austurlöndum nær
tengst tilraunum Bandaríkjastjómar
til aö miðla málum í samningaviöræö-
um um lausn Palestínuvandamálsins
og brottflutning herja Sýrlands og
Israels frá Líbanon. Fyrir ári haföi
Reagan forseti í bjartsýni boöaö aö
beinar samningaviðræöur væru innan
seilingar.
Um hríö þótti mönnum horfa til þess
aö samkomulag gæti tekist milli
Jórdaníu og PLO um ríkjasamband
Palestínuaraba og Jórdaníu sem gat
þá orðiö fyrsti áfanginn í friöartilburð-
um Reaganstjórnarinnar. Arafat virt-
ist áfjáður aö leita samkomulags viö
Hussein Jórdaníukonung en hann
reyndist ekki mega sín nóg á móti
hinum öfgafyllri Palestínuaröbum
sem att var fram af Sýrlendingum.
Eftir þau vonbrigði glaönaði á ný yfir
mönnum þegar undirritaö var í næsta
mánuöi samkomulag milli Israels- og
Líbanonstjórna um brottflutninga
Israelshers. En aftur strandaöi allt á
Sýrlandi sem neitaöi aö kalla burt her-
lið sitt úr miö- og norðurhluta Líbanon.
I september dró Israel þó her sinn burt
úr Aley- og Chouf-f jöllum í Miö-Liban-
on en var um kyrrt í Suöur-Líbanon.
Viö brottför Israelsmanna úr
þessum landshluta varö þó fjandinn
fyrst fyrir alvöru laus og þar hefur allt
logaö í átökum síðan. Stjórnarher
Líbanon, sem nýtur bæði bandarískra
hergagna og þjálfunar bandarískra
hernaöarsérfræðinga, hefur síöan haft
nóg aö gera viö aö reyna aö halda
hinum herskáu ættbálkum í skefjum.
Drúsar hafa með stuðningi Sýrlend-
inga vaðið yfir svæöin sem Israelar
yfirgáfu en þegar þeir höföu sótt aö
mörkum höfuðborgarinnar sjálfrar og
virtust ætla aö ryöjast yfir varnir
stjómarhersins tók friöargæslusveit
Bandarík janna í taumana.
Væringamar í Líbanon hafa leitt af
sér fjandskap Sýrlands og Bandaríkj-
.anna og í minni mæli Sýrlands og
Frakklands. Bandarískar og franskar
herþotur hafa fariö í árásarferðir inn á
svæði sem eru á valdi Sýrlandshers.
Sýrlendingar hafa skotið niöur tvær
bandarískar herþotur í einni árásinni
en raunar skotið á fleiri og þar á meðal
óvopnaöar könnunarflugvélar.
Bandaríkin hafa beitt herskipum
sínum til stórskotaárása á Sýrlendinga
og bandamenn þeirra, múslimana í
Líbanon, en Washingtonstjóm heldur
því fram aö það sé einvörðungu í
sjálfsvarnarskyni fyrir friöargæsluliö-
ið.
Eftir því sem þessi fjandskapur
hefur magnast hafa hinir bresku og
ítölsku NATO-samherjar Bandaríkj-
anna orðiö æ órólegri yfir athöfnum
bandaríska friöargæsluliösins. Bretar
og Italir eiga hermenn í 5000 manna
friðargæsluliðinu í Líbanon. Raunar
veröur um leiö vart vaxandi óróleika
meöal Bandaríkjamanna sjálfra
vegna aögeröa Reaganstjómarinnar
því aö enn og eilíflega kvíöa þeir því aö
dragast kannski inn í annaö Víetnam-
stríö.
Þegar horft er fram á komandi ár
spá margir því aö Líbanonófriðurinn
eigi eftir aö fléttast enn meir saman
við Persaflóastríðið.
VALUR GÍSLASON OG LEIKHÚSIÐ
Kjörgripur frá í fyrra, gamla verðið, kr. 669. EFTIR JOHANNES HELGA

Valur Gíslason hefur
framar öörum núlifandi
mönnum orpið Ijóma á
íslenskt leikhús og um
leið sett svip á samtíð
okkar. Hann rekur hér
æviferil sinn hógværum
orðum, áttræður að
aldri — og fimm þjóö-
kunnir leikhúsmenn
fjalla, í samvinnu við
Jóhannes Helga, vítt og
breitt um listamanninn
og manninn — í heimi
leikhússins og utan
hans. Bókin geymir að
auki einstakt myndefni
sem sýnir persónusköp-
un Vals, öll gervi hans
og hlutverk á sviði og í
sjónvarpi á meira en
hálfrar aldar leikferli, á
þriðja hundrað talsins.
Valur hefur alla tíð gert
gervi sín sjálfur af mikl-
um hagleik og er mynd-
efnið því, auk leiksögu —
og upprifjunargiidis-
ins, merkileg heimild.
Hefur ekkert veriö til
sparað að gera bókina
sem veglegasta úr garði
og listamanninum sam-
boðna í hvívetna. Hún
er 232 blaösíður í stóru
broti.
Valur Gíslason og leik-
húsið. Maðurinn. Leikar-
inn. Líf hans og list í
máli og myndum. Bók
hinna vandlátu.

ÁRMÚLA 36, SELMÚLAMEGIN, 2. HÆÐ
SÍMI: 83195