Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1984, Blaðsíða 12

; lPyHffl^g1ÍDáfinR'8MMaHS’f9B4.
ú'-
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastióriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Marklausar tölur játaðar
Marklaus fjárlög eru ekki nýjung hér á landi. Arum
saman hafa fjármálaráöherrar, ríkisstjórnir og stjórnar-
meirihlutar á alþingi beitt ýmsum ráðum til aö falsa f jár-
lögin. Tölur hafa verið togaöar út og suður til að ná
ímynduðum jöfnuði.
Bezt hefur hinum ómerkilegu stjórnmálamönnum gef-
izt að taka ráðgerðan kostnað opinberra stofnana út úr
fjárlögunum og setja í sérstaka lánsfjáráætlun.
Öskhyggjan hefur verið leyst með því að taka sligandi lán
í útlöndum.
Ennfremur hafa pólitíkusarnir haft þann sið að skera
niður lögbundnar fjárhæðir án þess að breyta lögunum,
sem binda tölurnar. Síöan hafa lögbundnu upphæðirnari
verið greiddar, þótt allt aörar og lægri standi í f járlögum.
Þessi leið hefur oft leitt til vanskila ríkissjóðs í Seðla-
bankanum. Með seðlaprentun hefur verið framleidd verð-
bólga, einkaverðbólga íslenzkra stjórnmálamanna. En sú
leið gengur ekki, þegar skera á verðbólguna niður í 10%.
Stundum hefur vandinn leyst sig sjálfur. Aukin velta í
þjóðfélaginu hefur fært ríkissjóði tekjur til að fylla í götin
og greiða vanskilin við Seðlabankann. Enda dreymir
menn núna um stórar göngur þorska frá Grænlandi.
Fjárlög yfirstandandi árs eru mörkuð sömu óskhyggj-
unni og fölsunarhneigðinni og f járlög fyrri ára. Munurinn
er helzt sá, aö þau eru óvenju vitlaus, alveg eins og láns-
f járáætlun ársins er sérlega heimskuleg.
Hin nýjungin er, að mikiö af þessari vitleysu hefur ver-
ið játað að frumkvæði fjármálaráðherra. Hann hefur
sennilega séð fyrir, að í þetta sinn yrði ástandið þannig,
aö ríkisstjórninni dygði ekki að loka augunum og biðjast
fyrir.
Hitt er svo fráleitt að láta eins og götin séu einhverjar
nýjar stórfréttir. Að verulegu leyti eru þau atriði, sem
embættismenn, fjármálaráðherra, ríkisstjórnin og
stjórnarmeirihlutinn áttu auðveldlega að geta vitað.
I f járlögum var ákveðið aö gera ráð fyrir sérstökum 350
milljón króna sparnaði í rekstri sjúkrahúsa, án þess
að nokkur hefði hugmynd um, hvernig það mundi gerast.
Menn hafa raunar ekki hugmynd um það enn.
I fjárlögum var ákveðið að vanreikna kostnað við
bæjarfógeta og sýslumenn um 150 milljónir. Þar var
ákveðið aö vanreikna lögskyldar útflutningsbætur land-
búnaöarafurða um 120 milljónir og lögskyld námslán um
100 milljónir.
Ekki voru gerðar neinar lagabreytingar til að draga úr
þessari lögskyldu til samræmis við f járlög. Ekki var einu
sinni gert ráð fyrir, að ríkissjóður þyrfti að borga vexti af
skuldum viö Seðlabankann.
Stærstu götin eru í húsnæðismálunum og utan fjárlaga.
Lánsfjáráætlun ríkisstjórnarinnar, sem liggur fyrir
alþingi, er full af ímynduðum tekjuliðum húsnæðislána-
Iterfisins, sem frá upphafi var vitað, að ekki mundu
standast.
Ríkisskuldabréfin seljast ekki, atvinnuleysistrygg-
ingasjóður hefur öðrum hnöppum að hneppa, lífeyrissjóð-
irnir eru fjárvana. Á þessum og fleiri sviöum hafa veriö
settar á blaö tölur, sem enga stoð eiga í raunveruleikan-
um.
Til bóta er, að stjórnmálamenn skuli játa töluverðan
hluta þessara synda. Enn betra væri þó, að þeir hættu
fölsunum og óskhyggju í fjárlögum og lánsfjáráætlun. Þá
gætu þeir vænzt meira trausts hjá langþreyttri þjóð.
Jónas Kristjánsson.
Hvað varð um
menningar-
helgina?
aö mikilla breytinga er aö vænta í al-
þjóölegri fjölmiölun og raunar eru
flestar þessar breytingar þegar
komnar fram úti í hinum stóra
beimi. Langt er síðan viö gátum
hlustaö á útvarpsstöðvar fjarlægra
þjóða og margir hafa nýtt sér þann
möguleika og víkkaö meö því sjón-
deildarhring sinn. Af tæknilegum
ástæðum hefur reynst erfiðara aö
koma sjónvarpsefni óhindraö milli
landa en með tilkomu gervihnatta
hefur það vandamál veriö leyst. Þaö
er hins vegar viöurkennt aö áhrifa-
máttur sjónvarps er margfaldur á
viö útvarpið og því hafa einnig komiö
upp pólitisk vandkvæöi í sambandi
viö dreifingu sjónvarpsefnis. Vitaö
er aö í stórum hluta heimsins — lík-
lega langstærstum — veröur frjáls
dreifing sjónvarpsefnis aldrei leyfð
og annars staðar hafa menn viljaö
fara varlega í sakirnar og látið ríkis-
valdið hafa puttana í dreifingarmál-
unum. Undanfarin ár hafa orðið
nokkrar breytingar á þessum
viöhorfum í Vestur-Evrópu. Stafa
Þá er nýlokið rétt einni nafla-
skoöun norrænna þjóöa og búiö aö
vaska upp veisluglösin. Raunar ku
þetta síöasta málþing málglaöra
menningarvita noröursins hafa veriö
óvenju tiiþrífalitiö og leiöinlegt, og er
þá langt til jafnaö, enda allt í kring-
um þaö aö gerast atburöir er vöktu
mun meiri athygli en umræður
manna um ágæti sitt og samlanda
sinna.
Ekki fór þó svo aö ekkert kæmi frá
þessarí samkundu er okkur varöaöi
og athygli vekti hérlendis enda þótt
mjög sé á huldu hvort þeir atburöir
geröust í þingsölum eða veislusölum.
Þar á ég viö nýja sáttmála er
menntamálaráöherra vor geröi við
fulltrúa Noregskonungs á þinginu.
Samningur þessi kom búandkörlum
menntamálaráöherrans á Fróni aug-
ljóslega í opna skjöldu svo aö gott
mátti teljast ef þeir vissu almenni-
lega hvaö þeir hétu í fyrstu viðtölun-
um, sem við þá voru höfð, eftir að
fregnir bárust til landsins um hinn
nýjasáttmála.
Kjallari
á fimmtudegi
MAGNÚS
BJARNFREÐSSON
Nýi sáttmáli
Þaö hefur árum saman veriö ljóst
Háskóli
Akureyrar
—er eftir nokkru að bíða?
I grein þessari langar mig til að
vekja máls á þeirri hugmynd sem
viö og viö hefur skotið upp kollinum,
að hefja beri sem fyrst einhvers
konar háskólakennslu hér á Akur-
eyri. Fram aö þessu hefur einkum
verið gælt við þann kost að flytja
hingaö norður einhverjar af-
markaöar námsgreinar úr Háskóla
Islands. Eg tel aöra möguleika
einnig vera fyrir hendi og vil gjarnan
sjá þá rædda á prenti. Þá hefur
hugsanleg háskólakennsla hér nær
eingöngu veriö rædd sem hluti
„atvinnumálaúrbóta” bæjarins og
fjóröungsins. En bæjarlíf er ekki
bara atvinnufyrirtæki og „atvinnu-
tækifæri” (eins og stjómmálamenn
kalla störf fólks þessa dagana).
Bæjarlif er líka fólkiö í þessum bæ,
óskir þess, menning og líf.
Menning og
háskóli
Eg hygg aö ekki þurfi aö fjölyrða
um menningarlegt gildi þess aö hér
værí eitthvert skólahald á háskóla-
stigi. Allir bæjarbúar vita hvílík
lyftistöng MA hefur veriö akur-
eyrsku menningarlífi. Hafa margir
bæjarbúar notið góðs af því í tímans
rás. Háskóli yröi áreiöanlega ekki
síðri aflgjafi. Um þaö væri hægt aö
hafa mörg orö, en hér læt ég nægja
að benda á aö akureyrskar og norö-
lenskar bókmenntir og listir, saga og
málfar gætu t.d. tvímælalaust notiö
góðs af æöri kennslu og rannsóknum
á þessum sviöum. '
GUÐMUNDUR
SÆMUNDSSON
VERKAMAÐUR
ANUREYRI
Bætt aðstaða fyrir
akureyrskt námsfólk
Þeir Akureyringar sem þurfa aö
sækja háskólanám sitt til Reykja-
víkur eiga ekki sjö dagana sæla. Það
vita þeir sem reynt hafa og einnig
þeir sem eiga eöa hafa átt nána
aöstandendur í þeirri aöstöðu. Ber
þar margt til. Sennilega er þó efst í
huga flestra aö við slíkan brottflutn-
ing slitnar námsfólkið úr tengslum
viö fjölskyldur sínar og vini, með
öllum þeim tilfinningalega missi sem
því fylgir, bæði fyrir námsfólkið
sjálft, böm þess og ekki síður fyrir
þá sem eftir sitja. Sárast er þó að
þessi tengslarof eru oft endanleg.
Akureyrskt menntafólk flytur
sjaldnast aftur á vit heimaslóöa
sinna aö námi loknu, heldur sest að í
höfuöborginni. Astæöan er sá mikli
aöstööumunur sem er á því aö starfa
þar og hér, einkum á meðan hér
vantar því nær alla æöri mennta-
starfsemi, háskólakennslu og rann-
sóknarstörf.
En vandkvæði hins akureyrska
námsmanns eru ekki aðeins tilfinn-
ingalegs eðlis. Fjármálin eru honum
líka erfiö. Þar má nefna húsnæöis-
mál, fæöi og ýmsa þjónustu sem
hann verður að greiða miklu hærra
verði suöur í Reykjavík en hér í
sínum heimabæ mitt á meöal
ættingja og vina. Eg er þess fullviss
£ „Allir bæjarbúar vita hvílík lyftistöng MA
hefur verið akureyrsku menningarlífi.
Háskóli yrði áreiðanlega ekki síðri aflgjafi.”