Dagblaðið Vísir - DV - 16.04.1984, Blaðsíða 13

DV. MÁNUDAGUR16. APRIL1984.
13
NYR FLOKKURÁ
NÆSTU GROSUM?
Þaö er ekki nýtt aö fólk í forystu
verkalýðshreyfingarinnar hugleiði
stofnun stjómmálaflokks. Slíkar
hugmyndir eru meira en mannsald-
urs gamlar. Fyrir 70 árum uröu þær
fyrst aö veruleika með stofnun Al-
þýðuflokksins. Oft síðan hafa þær
verið á dagskrá. A.m.k. tveir flokkar
eru nú starfandi sem þannig voru
stofnaðir og fleiri voru til sem ekki
eru til lengur.
Aftur og nýbúnir
Siðast skaut þessari gömlu hug-
mynd upp á ný rétt fyrir síðustu
kosningar. Þá þreifuðu nokkrir
verkalýðsforingjar fyrir sér, þeirra
á meðal Aðalheiöur Bjamfreðsdóttir
í Sókn. Af framkvæmdum varð ekki.
Nú virðist hugmyndin vaka á ný ef
marka má tvær fréttir sem sagðar
voru í síðustu viku. Sú fyrri var um
alvarlegan ágreining milli sumra
verkalýðsforingja Alþýðubandalags-
ins og flokksforystunnar. Agreining-
urinn var gerður opinber með for-
dæmingarályktun framkvæmda-
nefndar Verkalýðsmálaráðs AB á
fréttaflutning Þjóðviljans sem svar-
aði fyrir sig fullum hálsi. Síöari frétt-
in var svo sögð þennan sama dag
þegar formaður BSRB kom í kvöld-
fréttir hljóðvarpsins og sagðist vera
að athuga í samráöi við forystu ASI
um útvarpsrekstur og blaðaútgáfu á
vegum samtakanna. Rökin voru póli-
tísk: Verkalýðsforystan ætti á bratt-
an aö sækja í „áróðursbaráttunni” —
þ.e. í hinni pólitísku skoöanamótun.
Séð í samhengi
Þessar tvær fréttir úr herbúðum
verkalýðsforystunnar veröa menn
að sjá í samhengi. Furðulegt að svo-
kallaðir „rannsóknarblaðamenn”
skuli ekki löngu vera búnir að sjá
hvað hangir á spýtunni. Dæmi um
skilningsskort f jölmiðlamanna á fé-
lagslegum undiröldum í þjóðfélaginu
við fætur þeirra.
Hér er vel að merkja ekki um að
ræða neinar þreifingar milliviktar-
fólks né fjaðurviktarmanna í verka-
lýðshreyfingunni sem reynt hafa
fyrir sér í framboðum á vegum
flokkanna, ekki haft erindi sem erfiði
og una illa þeim úrslitum. Hér eru
þungaviktarmennimir komnir á
kreik. Sjálf hin volduga æðsta for-
ysta. Toppur pýramídans.
Þessir menn eru engir kjánar.
Enginn veit betur en þeir að samræð-
ur þeirra snúast ekki um útvarpsstöð
eða vikublað þótt sá merkimiði sé
hengdur á viðræðumar til þess að
láta þær eitthvað heita. Það sem þeir
eru að ræða, opinskátt eða undir rós,
er auðvitað nýr flokkur. Flokkurinn
þeirra sem framkvæmdanefnd
Verkalýðsmálaráðs AB ályktaði að
AB væri ekki lengur.
Hin hefðbundnu rök
Og hvað er það sem hugleiðingam-
ar snúast um? Samkvæmt hefð-
bundnum röksemdum ætti málið að
vera næsta einfalt: Nýr stjórnmála-
flokkur forystumanna ASI og BSRB
hlyti aö verða voldugt stjómmálaafl
sem öðrum stjómmálaflokkum í
landinu stæði stuggur af. Flokkur
forystumanna stærstu félagasam-
taka landsins!
En sjónvarpið er ekki hefðbundin
röksemd. Pólitíkin fer nú fram í fjöl-
miðlunum. I sjónvarpinu fæðast
framboð og flokkar og þar „deyja”
framboð og frambjóðendur. Frammi
fyrir þessu miskunnarlausa gagn-
rýnisauga almenningsálitsins stend-
ur maður einn og óstuddur. Jafnvel
tugþúsunda fjöldahreyfingar mynd-
ast iiia á sjónvarpsskerminum. Þær
eru ekki meira virði þar en andlit og
persónuleiki foringjans. Sjái menn
dæmið úr Bandaríkjunum. Foringjar
allra stærstu og voldugustu verka-
lýðssamtaka landsins styðja
Mondale. En félagsmennirnir virö-
ast ætla að kjósa Reagan. Þessu
ræður „þriðja aflið” sem stendur á
milli stjómmálamannsins og kjós-
andans: hinn silfraði skjár sjón-
varpsins.
Þeir hugsa um þetta
Hin æösta forysta verkalýös-
hreyfingarinnar er ekki skipuð nein-
A „Pólitíkin fer nú fram í fjölmiðlum. í
w sjónvarpinu fæðast framboð og flokkar og
þar „deyja” framboð og frambjóðendur.”
SIGHVATUR
BJÖRGVINSSON
FYRRVERANDI ALÞINGISMADUR
umkjánum. Þeirvita velaðþaðeraf
sem áður var að fólk í voldugum fé-
lagsmálahreyfingum greiöi sjálf-
krafa foringjum sínum atkvæði til
Alþingis bara vegna þess að þeir eru
foringjar. Nýtt reginafl ræður því —
reginafl sjónvarpsins þar sem hver
maðurereyland.
Um þetta hugsa þeir nú þegar rætt
er um fjölmiðlaátak á vegum verka-
lýðsforystunnar, sem er auðvitað
ekkert annað en vangaveltur um nýj-
an flokk. Myndi slíkur flokkur fá
fylgi? Ásmundur og Bjöm, Kristján
og Haraldur, Aöalheiður og Einar
Olafsson, greint og gáfað fólk — en fá
þau fylgi? Því getur sá einn svarað
sem af eigin rammleik ekki má
mæla: sjónvarpið. Því verða menn
annaðhvort að láta kylfu ráða kasti
— eða kasta ekki.
Eftir þriggja mánaða reynslu af
aflamarks kvótaskiptingu á hvert
veiðiskip á bolfiskveiðum á fiski-
miðunum viö Islandsstrendur er nú
aö koma glöggt í ljós hve illa var
unnið að undirbúningi þess máls og
hve annmarkar þessarar kvótaskipt-
ingar eru margir. Ef litið er til baka
kemur eftirfarandi í ljós:
1. Umræða um sjávarútvegsmál
sl. sumar og haust fjaliaði um allt
aðra þætti gagnvart fiskvinnslu og
útgerð en hugsanlega aflatakmörkun
með þeim hætti sem síðan varð val-
inn.
2. Ákvöröunartakan um kvótann
var fljótfæmis- og hentistefnuleg og
alls ekki byggö á samráði við „hags-
munaaðila” eins og þó var látið í
veðri vaka.
Umræða um sjávarút-
vegsmál
Þegar'Hálldór Asgrímsson tók viö
ráöherrastörfum í sjávarútvegsráðu-
neytinu var það hans fyrsta verk að
standa að gengisfellingu, breytingu á
hlutaskiptum og verðlagningu á
fiski. Stór hluti útgerðar varð fyrir
mjög miklum skakkaföllum af þess-
um aðgeröum og sjávarútvegsum-
ræður sumarsins og haustsins voru
um skuldir útgerðar — sérstaklega
togara — sem aö stórum hluta voru
til orðnar vegna gengisbreytingar-
innar frá því um vorið. Ekkert var
gert til að lækka vexti eða fjár-
magnskostnað um sumarið, hvorki
fjárfestingar- né reksturslánavexti
— þótt sagt væri að verðbólgan hefði
veriðstöðvuð.
Ráöherrann hélt fundi úti um land
— nefndi ekki kvóta — og sagðist
vera mótfaliinn valdi til ráðherra
sem ráðherra gæti beitt við stjómun
fiskveiða.
Ákvörðunartaka um
kvótann
Þegar kom fram á haust fóru að
heyrast raddir um stjómun fiskveiða
— takmarkaða aflasókn — karfi,
ufsi, ýsa, þorskur, allt ofveitt. Yms-
ar skemmtilegar tillögur heyrðust,
m.a. aö stefna íslenskum fiskiskip-
um til Ameríku og Afríkumiða. Sú til-
laga sem mest var þó rædd var að
leggja hluta togaraflotans, þeim
hluta hans sem gerður er út frá þétt-
býlissvæðinu við Faxaflóa. Eftir á
séð virðist þessi umræða hafa verið
grín, engin alvara fylgdi máli.
.. sjavarútvegsumræður sumarsins og haustsius voru um skuldir út-
gerðarinnar — sérstaklega togara — sem að stómm hluta voru til orðnar
vegna gengisbreytingarinnar frá því um vorið.”
Svo gerist það að Fiskiþing sam-
þykkir ályktun um aflamarkskvóta,
hvernig hann skuli reiknaður út og
hvemig honum skuli úthlutað. Fiski-
þing getur ekki talist hagsmunaaðili
sem jafnist á við aðila sem rætt var
við þegar stóraðgerðir til jafns við
kvótaskiptinguna hafa verið ákveðn-
ar. 1969 og 1976, þegar lagasetningar
og reglur um stjórnun fiskveiða vom
segja að allsherjar samstaða lands-
manna og samhugur hafi staöið bak
við ákvarðanir Alþingis í bæði skipt-
in.
Þau vinnubrögð sem notuð voru
við ákvörðunartökuna í sambandi
við kvótaskiptinguna eru nú að hefna
sin og munu gera þaö í auknum mæli
. á næstu mánuðum — ef heldur fram
sem horfir.
settar, voru allir þingflokkar hafðir
til samráðs, haldnir fundir um allt
land í sveitarstjómum, verkalýös-
félögum, útvegsmannafélögum og
almennir borgarafundir þar sem
mættir voru fulltrúar sjávarútvegs-
ráðuneytis. Landhelgislaganefndin
sem starfaöi 1968—1969 og skipuð var
af þingmönnum undirbjó frumvarp
um fiskveiðar í fiskveiðilandhelginni
sem samþykkt var sem lög 1969, fór í
ferðalag um landið og hélt fundi um
málið á 9 stöðum. Nefnd sem undir-
bjó lagasetningu sem samþykkt var
1976 og var skipuð fulltrúum hags-
munaaðila og síöar fulltrúum þing-
flokka hélt einnig 9 fundi úti um land
um málefnið auk þess sem báðar
nefndirnar kölluöu til sérfræðinga og
hagsmunaaðila til ráðgjafar og um-
ræðu og málin voru rædd á þingum
og fundum hagsmunaaðila.
Þegar núverandi kvótaskipting
var ákveðin voru engir fundir haldn-
ir og samráð mjög takmarkað og
enginn var viðbúinn þeirri stjómun
og inngripi ráðherravalds í einka-
hagi manna sem kvótaskiptingin hef-
ur í för með sér, eru þar mörg dæmi
um.
Fyrirtæki og byggðarlög voru und-
ir sömu sök seld, aðlögunartími
þeirra var alltaf stuttur. Sömu sögu
er að segja af þeim sem tóku sér
valdið, þeir eru ráðvilltir, reglur
þeirra jafnt sem leiðréttingar á þeim
reglum bera þess merki að þá skorti
yfirsýn yfir þaö verkefni sem þeir
hafa í hendur fengið.
1969 og 1976 þegar fiskveiöistefna
var ákveðin var öðruvísi aö málum
staöið. Afrakstur þeirra vinnu-
bragða var góöur svo næstum má
Slæmur undir-
búningur kvóta-
skiptingar
SKÚLI ALEXAND
ERSSON
ALÞINGISMAOUR
ALÞÝDUBANDALAGSINS
Kjallarinn
lll „.. .þeir eru ráðvilltir, reglur þeirra jafnt
w sem leiðréttingar á þeim reglum bera
þess merki að þá skorti yfirsýn yfir það verk-
efni sem þeir hafa í hendur fengið.”