Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1984, Blaðsíða 10

10
Útlönd
Útlönd
Útlönd
DV. MANUDAGUR 27. AGUST1984.
ARAFAT NÆR
SAMAN ÚT-
LAGAMNGINU
Þaö viröist sem allt sé aö komast á
hreint fyrir næsta — og kannski um
leiö næstsíöasta — áfangann í sátta-
umleitunum, sem staöiö hafa frá því
í fyrrahaust, innan þjóöfrelsis-
hreyfingar Palestínuaraba, PLO.
Einn af nánustu aðstoðarmönnum
Yassers Arafats, leiötoga PLO, skýröi
frá því í Amman á dögunum aö í
þessari viku mundu fulltrúar hinna
ýmsu fylkinga innan samtakanna
koma saman í Alsír til þess aö á-
kveöa hvenær „þjóöarráö Palestínu-
araba” veröi kallaö saman. Þaö er
útlagaþing Palestínuaraba sem
komið hefur saman sextán sinnum.
Þetta var enginn annar en Khalil
al-Wazir sem betur er þekktur undú-
skæruliöadulnefninu Abo Jihad og
ætti aö vita viti sínu um þetta því aö
hann er talinn aðalmaðurinn í
tilraunum Arafats til að tengja
saman hin stríöandi öfl innan PLO.
Þar ægir saman afar sundurlausum
fylkingum meö ólika hugmynda-
fræði þótt af sama þjóöerni sé og
með þá hugsjón sameiginlega aö
endurheimta týnda landiö.
Sundrung
eflir Líbanon
Skoöanaágreiningur þessara fylk-
inga komst á suöupunkt fyrir ári þeg-
ar bardagar brutust út innbyrðis
meöal skæruliöa Palestínuaraba viö
Trípólí í Noröur-Líbanon. Haröast
böröust þar annarsvegar sú fylking
sem notiö hefur stuðnings Sýrlands-
stjómar og hins vegar þeir sem
héldu tryggö viö kjörinn leiötoga
þjóöfrelsishreyfingarinnar.
Þaö var innrás ísraelsmanna í
Líbanon sumariö 1982 og hrakfarir
Palestínuskæruliöanna fyrir þeim
sem ollu því aö upp úr sauö. Brott-
flutningur PLO-skæruliða Arafats
frá Beirút, lítill garpskapur skæru-
liöaforingja hans í viðnáminu gegn
framrás Israelshers noröureftir
Líbanon var meira en margir dug-
meiri foringjarnir fengu kyngt.
Diplómatísk málamiölunartunga
Arafats megnaöi ekki aö draga úr
sárindunum og safna liöinu til sam-
eiginlegra átaka.
Arafat vill enn samstarf
við Jórdaníu
Arafat valdi aö halla sér aftur aö
Jórdaníu þótt forsaga samskipta
PLO væri blettuð ægimarkinu sem
„svarti september” Husseins
konungs í uppgjörinu við skæruliða-
samtökin skilur eftir sig í minningu
þeirra. Um leið slitnaði aö fullu upp
úr samstarfi Arafats viö Sýrland
sem æst haföi uppreisnarforingjana
til mótþróa við forystu hans. Arafat
undi því ekki hve Sýriandsstjórn
reyndi óduliö aö ná töglunum og
högldunum í samtökunum.
Enda blasti viö meö tapinu á Suö-
ur-Líbanon í hendur Israel og banda-
manna þeirra þar að skæruliðar Pal-
estínuaraba ættu ekki lengur aögang
aö neinu landsvæöi, semlægi beint að
landamærum Israels til hryöju-
verkaárása inn í landiö helga.
Þungamiöjan í þjóöernisbaráttu
PLO hlaut að færast yfir á hernáms-
svæöin, vesturbakka Jórdanár og
Gaza-svæðið.
Klofinn í þrennt
Klofningurinn örlagaríki, sem
þarna varö, reyndist varanlegri en
kannski horföi til í upphafi. Hann
leiddi til þess aö í dag eru þaö tvær
aðalfylkingar innan PLO sem eru í
fullkominni andstööu við Arafat og
stefnuhans.
önnur þeirra samanstendur af
hópunum er tóku þátt í uppreisninni í
Líbanon meö Assad-sinnuöu skæru-
liðunum. Þessir hópar kalla sig
„þjóðarbandalagið” og þeir vilja
halda áfram hemaðaraðgerðum
gegn Israel. Þeir vilja halla sér aö
Sýrlandi og bíða þess aö Sýrland
eflist hemaðarlega nóg til þess aö
getaögraðlsrael.
Hin fylkingin kallar sig „lýðræðis-
bandalagiö” og í henni eru áhrifa-
mestu hóparnir aðrir en A1 Fatah.
Þessi fylking er SovétsinnuÖ og
fylgir nokkuö Moskvulínunni. Auk
þess að vera andsnúin Arafat og sér-
staklega þeirri stefnu hans aö taka
upp samstarf viö Jórdaníu og Huss-
ein konung þá stendur henni beygur
af því aö Sýrland og Assad Sýrlands-
forseti nái undirtökunum í PLO og
telja þaö munu jafngilda endalokum
þjóðfrelsishreyfingarinnar.
Útlönd Útlönd
Arafat nýtur
enn trausts
Mikill meirihluti framkvæmda-
stjómar PLO styður stefnu Arafats
og þá auðvitað Al-Fatah-samtökin
sem em bakhjarlinn í áhrifum Ara-
fats. Arafat nýtur um leiö mikils per-
sónufylgis og trausts meöal
Palestínuaraba almennt og
einkanlega þeirra sem búa á her-
numdu svæðunum. Og raunar einnig
meðal margra þeirra sem andvígir
eru samstarfinu við Jórdaníu.
Eftir að Arafat flutti aöalbæki-
stöövar sínar til Túnis í fyrra hefur
hann af miklu kappi kostaö að efla
tengslin að nýju meö hinum
sundruöu fylkingarörmum.
Þaö hafa verið tíð fundahöld og
viðræður til undirbúnings því aö út-
lagaþingið komi saman í sautjánda
sinn. Arafat hefur ekki tekist aö af-
má ágreininginn en svo er að heyra
sem hann hafi tryggt sér hálfvolgan
stuðning „lýöræöisbandalagsins”.
Hvaö út úr því kemur veit enginn en
hitt sýnist ljóst að Arafat hefur
styrkt stööu sína aftur frá því aö
niöurlægingin var sem mest eftir
innrás ísraels í Líbanon.
Vandi hans er þó eilíft sá sami.
Því meir sem hann leitar stuönings á
breiöari grundvelli meöal ofstækis-
hópanna því fleiri málamiölanir
þarf til. Róttæknin ann hinsvegar
aldrei málamiölunum og því veröa
allir þessir hópar óánægöir. Og því
meir sem Arafat þarf að slaka til í
málamiðlunum því minna svigrúm
hefur hann til eigin stefnu.
Danirgera tilraunir með fisk-
og plöntueldi í úrgangsvatni
Danskir vísindamenn vinna aö til-
raunum meö fiskeldi í heitu vatni og
jafnframt vatnaplöntur og vonast til
þess aö þróa þessa aðferð til ódýrari
framleiðslu á eggjahvítufæöu og sæl-
keramat.
Þaö er fiskeldisstofnunin danska
sem stendur aö þessum tilraunum,
en hún var stofnuð í janúar síöasta
vetur og er afsprengi vatnsverndun-
arstofnunarDana.
Hreinsa og endurnýta
frárennslisvatn
Rekur hún eldisstöð til þessara til-
rauna í Aabenraa á Jótlandi, en heita
vatnið byggist ekki á hveraorku,
heldur er um aö ræöa kælivatn sem
hitnaö hefur áður en þaö rennur frá
nærliggjandi raforkuveri. Þarna er
ræktaður regnbogasilungur, sand-
hverfa, skelfiskur og sjávarplöntur
sem annars er helst aö finna í Miö-
jarðarhafinu.
í Hörsholm-rannsóknarstöðinni á
Sjálandi er jafnframt unnið aö til-
raunum með ódýrar og öruggar leiö-
ir til þess aö hreinsa og endumota
sérstaklega upphitaö vatn. I þessum
tilraunum er notast við úthafsrækju,
humar og fisktegundir úr hitabeltis-
höfunum. Og þar eru framleiddar
um tuttugu smálestir af áli á ári.
Álaræktin
sérlega hagkvæm
Viö tuttugu og fimm gráöa hita á
Celsíusmæli ná álarnir 250 gramma
vigt á tæpum tveim árum, en í þeirri
stærð má reykja þá eöa brytja í bita
til þess aö bera á borö fyrir sælker-
ana.
Aöalkosturinn við álana er sá aö
þaö er lítið um aö sjúkdómar herji á
þá. Ennfremur er mikil eftirspurn
eftir þeim í Evrópu og markaösverö-
iö allt aö 130 krónur fyrir kílóiö. Það
er nógu hátt verö til þess að eldið
borgi sig, þótt meðhöndla þurfi vatn-
iö sérstaklega í þessum aöferöum.
„Viö höfum komist aö raun um aö
þetta er hagkvæmt,” segir forstööu-
maður stofnunarinnar, Karl Iver
Dahl-Madsen, í viötali viö frétta-
mann Reuters. Hann vonast til
þess aö álaræktin í Hörsholm eigi eft-
ir aö skila af sér 200 smálestum á ári.
Mistök í byrjun
Danir stæra sig af því aö fiskeldi
hjá þeim eigi sér orðiö aldarlanga
sögu. Þeir telja sig stærsta útflytj-
anda á regnbogasilungi í Evrópu.
Framleiöslan er um átján þúsund
smálestir á ári.
Kína á þó miklu lengri sögu í flsk-
eldi en þar var aðallega um aö ræöa
vatnakarfa sem er harðgerðari fisk-
ui. Hann er vinsæll í fisktjömum í
Evrópuídag.
Tilraunir Dananna mt' nota
frárennslisvatn úr verksrniöjum,
kælivatn sem er orðiö heitt, hafa þó
sérstakt gildi fyrir i.ýlega iði. Jd
ríki og einkanlega þar sern skortur
er á vatni. Dahl-Madsen . 'úr að í
byrjun hafi menn rekió sig á ýmsa
erfiðleika í þessum tilraunum tn lært
af mistökunum, svo sem þegar menn
gættu þess ekki -,ö bæta ferskvatni í
frárennslisvatnið, en þá vildi salt-
innihald aukast hlutfallslega og hafa
áhrif á fiskinn.
Vatnaplöntur til manneldis
Áhugmn fyrir vatnaplöntueldi
spratt aö nokkru upp af nauðsyn þess
aö afla fóöurs fyrir eldisfiskana, en
þar ráku menn sig á ýmislegt jafn-
framt. Svo sem eins og aö hitabeltis-
planta eins og vatna-híasinta gat
pi nig tekiö til sín næringarefni úr
menguðu vatni, frai leitt metan-
gas sem hægt vrr aö lota til elds-
neytis eöa jafnvel lyfj erðar.
„Sumar plöntu.. íátti nota
beint til manneldú. Þ er margur
sjávargróöurirn not; -ur til ætis í
Japan og Si ðaustur- \síu. Það mætti
alveg eins í Evrópu, en þá þarf fyrst
aö byggja upp fyrir þaömarkaöinn.”
Fágætum fisktegundum
bjargað frá útrýmingu
Hugsanlegt þykir aö rækta upp
fisktegundir eins og aborra til þess
að sleppa þeim síöan á stööum eins
og í Miöjaröarhafinu þar sem stofn-
inum liggur viö útrýmingu. Raunar er
þannig á'”att um sumar f'sktegum’ir
í Noröm-E.i pu, eink' ,ega í skip-
gengu fljótunum .lan ogHol-
landi.
MöguleikL.nir v„u; „dala-sir
og talað er ur~ .un fisktegunda til
þess aó sleppa i stöðuvötn til þess aö
vinna á botngróðriiium og slýinu.
Einnig hefur komið til tals aö rækta
sérstaka maöka bæði til fiskeldis
og eins til þess aö vinna á ýmsum líf-
rænum úrgangi í landbúnaði.
Meöal byrjunaröröugleika, sem
Danirnir ráku sig á viö þessar til-
raunir, var til dæmis hve ostrur vaxa
hægt í kerjum og annar skelfiskur
reyndist kvellisj úkur.
Þá hefur til dæmis norski humarinn reynst erfiður viðfangs fyrir það að
hann á til að óta hver annan en hað dregur stórum úr arðseminni.