Dagblaðið Vísir - DV - 13.02.1985, Blaðsíða 15

DV. MIÐVIKUDAGUR13. FEBRUAR1985.

Barist um hylli eiginkonunnar. Fró vinstri eru eiginmaðurinn (Arnór Benónýsson), eiginkonan (Tinna Gunnlaugsdóttir) og stigamaðurinn Tajomaru (Guðjón P. Pedersen)
UFH) ER SILKIÞRAÐUR
Þetta er þriller með siðrœnu ívafi," sagði Árni Ibsen, sem þýðir Rashomon,
Undir Rashomon-hliðinu. Munkurinn (Hðkon Waage), hðrkollumeistarinn (Gunnar Eyjólfsson) og viðar-
höggsmaðurinn (Bessi Bjarnason). DV-myndir Bj. Bj.
Frumsýning á Rashomon hjá
Þjóðleikhúsinu annað kvöld
„Þetta var hráslagalegt kvöld.
Undir Rashomon-hliðinu stóö þjónn
Samurai-stríðskappa og beið þess aö
regnið stytti upp. Þaö var enginn
annar undir þessu mikla hliöi. Þjónn-
inn stóð upp við þykka súlu og dumb-
rauð glanshúð hennar var máð víðast
hvar.”
Þannig er upphaf sögunnar
Rashomon, annars stofnsins i leikrit-
inu Rashomon, sem gestum Þjóöleik-
hússins gefst kostur á að sjá næstu vik-
umar. A sviðinu standa súlurnar
dumbrauðu og máðu en þjónninn er
horfinn. Að baki súlunum er drunga-
legur bambuslundur. Þar gerðust þeir
atburöir sem segir frá í sögunni I
lundinum. Sú saga er hinn stofninn í
leikritinu Rashomon.
Höfundur sagnanna sem hér er get-
ið var japanski rithöfundurinn
Akutagawa. Hann reit sögur sínar á
fyrri hluta þessarar aldar og byggði
þær á 9. aldar þjóðsögum og krónikum.
Leikritiö Rashomon er önnur til-
raunin til að flétta sögur Akutagawa
saman. Hina fyrri gerði japanski kvik-
myndaleikstjórinn Kurosawa i sam-
nefndri kvikmynd. Fyrir hana hlaut
Kurosawa hylli á Vesturlöndum eftir
1950.
Árangur siðari tilraunarinnar getur
aö líta á f jölum Þjóðleikhússins annað
kvöld. Leikritið var fyrst sýnt á Broad-
way árið 1959. Höfundar þess eru hjón-
in Fay og Michael Kanin, velþekktir
höfundar kvikmyndahandrita. I þetta
sinn sneru þau dæminu viö og sömdu
leikrit upp úr handriti því leikritið
dregur mjög dám af mynd Kurosawa.
„Þetta er fyrst og fremst „þriller”,”
sagöi Arai Ibsen, þýðandi verksins.
„Uppbygging þess er lík því sem
alþekkt er í reyfurum. Það er framið
morð og síðan eru leidd fram vitni sem
öll segja ólíka sögu af því sem gerðist.
Spumingin er síðan hver segir satt,
allir eða enginn. Auk þess að vera
spennandi vekur leikritið spumingar
um hvað er rétt og rangt, um heiðar-
leika og um sannleikann.”
Efniviðurinn, sem sóttur er í
söguraar tvær, er í stuttu máli þessi:
Þrír menn, viðarhöggsmaöur, munkur
og hárkollumeistari, sitja undir Rasho-
monhliðinu og rifja upp réttarhöld
vegna morös á Samurai-stríöskappa.
Stigamaöur haföi ráðist á stríðs-
kappann og eiginkonu hans á ferð um
skóg; bundið karlinn og nauögað kon-
unni. Kappinn fannst síöan dauður en
vitnum ber ekki saman um hvernig
dauða hans bar að. Af þvi spinnst gáta
i verkinu.
„Reyfarabragurinn á verkinu
sprettur m.a. af þvi hvemig sögurnar
eru tvinnaðar saman,” sagði Arai
Ibsen. ,Mennimir við hliðið eru sóttir til
sögunnar Rashomon en upprifjanir
þeirra á ólíkum vitnisburðum úr rétt-
inum til sögunnar I lundinum. I raun er
þetta sama aðferö og Agatha Christie
og fleiri reyfarahöfundar notuðu með
góðum árangri.”
Þrátt fyrir austrænan og foman
uppruna verksins sagðist Ami Ibsen
alls ekki telja það framandi i augum
vestrænna áhorfenda. Hvort tveggja
kæmi til að höfundur smásagnanna
hefði verið mjög undir áhrifum frá
vestrænni sagnagerð. Um hans daga
voru vestræn áhrif mjög áberandi í
Japan. Þá gekk Kurosawa enn lengra i
þá átt að aðlaga verkið vestrænum
hugarheimi. Leikgerðin gengur
jafnvel enn lengra í þessa átt.
Haukur J. Gunnarsson leikstýrir
Rashomon. Svein Lund Roland frá
Noregi hannaði leikmynd og búninga.
Lýsingu annast Ami Baldvinsson.
Bræðumir Haukur og Hörður Harðar-
synir útfæra bardagaatriöi.
Leikendur i sýningunni em Bessi
Bjarnason, Hákon Waage, Gunnar
Eyjólfsson, Guðjón P. Pedersen, Amór
Benónýsson, sem leikur þar með sitt
fyrsta hlutverk í Þjóðleikhúsinu, Tinna
Gunnlaugsdóttir, Jón S. Gunnarsson,
Þórunn Magnea Magnúsdóttir og
Birgitta Heide úr Islenska dansflokkn-
um.
-GK.