Dagblaðið Vísir - DV - 13.02.1985, Blaðsíða 19

DV. MIÐVIKUDAGUR13. FEBRUAR1985.
19
svæðiö viö landamæri Afganistans og
Pakistans, varð aö einu umf angsmesta
ópíumræktarsvæði á jörðinni.
Þaö gerðist fyrir aðeins um f jórum
árum. Þá höföu stjórnvöld í Thailandi
gert skurk i baráttunni gegn fikniefna-
smyglurum í „Gullna þríhym-
ingnum,” svæðinu á landamærum
Thailands, Burma og Laos. Þá jókst í
staðinn útflutningur frá Pakistan-
svæðinu.
Þannig gengur þetta, þegar ráðist er
gegn smyglurum og ræktendum á einu
svæðinu þá stinga þeir ur> höfðinu
annars staöar.
Um leið f ylgir dauðinn í k jölfarið. Nú
er talið að 1,3 milljónir manna neyti
fikniefna aö staðaldri i Pakistan.
130.000 neyta heróíns reglulega.
Flókin smyglleiö
Dauðinn fylgir alls staðar fíkni-
meginlandsins þvi enginn leitaöi að
fflcniefnum í farangri farþega frá
IslandL
Mútupeningar ráöa
Oft reynist erfitt að berjast gegn
eiturlyfjasmyglurunum. Peningamir
sem þeir hafa eru svo gifuriegir
aö þdr geta mútaö hæstu valda-
mönnum og drepið þá sem þeir geta
ekki mútað. Þegar dómsmálaráöherra
Colombíu, Rodrigo Lara, þótti helst til
athafnasamur gegn smyglurunum var
hann myrtur. Einn af yfirmönnum
bandarísku ffkniefiialögreglunnar i
Pakistan sagði við blaðamann DV í
fyrrasumar aö í landinu væri aöeins
einn maður sem virkilega hefði áhuga
á útrýmingu fíkniefna: það væri
forseti landsins, Zia ul-Haq. Hann er
ákafur múhameðstrúarmaður og
hef ur ýmugust á öllum vímugjöfum.
En verst fara eiturlyfin með neyt-
Umsjón: Þórír Guðmundsson
efnunum. Þó má skipta heiminum í
þrjú svæði: þar sem ffkniefnin eru
ræktuö, þar sem þeim er smyglað í
gegn og þar sem þeirra er neytt.
Opíum, og heróínið sem framleitt er
úr því, er yfirleitt upprunnið annað-
hvort í Afganistan og á nálægum
svæðum eða í Gullna þríhymingnum.
Kókaín er að miklu leyti framleitt í
Suður-Ameriku.
Til að koma þessum eiturlyfjum til
neytenda fara smyglarar oft í gegnum
viökomulönd. Þeir smygla eiturlyfjum
i gegnum Hong Kong, Singapore,
Indland, Sri Lanka og önnur lönd. Yfir-
maöur norsku fikniefnalögreglunnar í
Pakistan sagði blaöamanni DV að
dæmi væri um að heróíni hefði verið
smyglaö frá Pakistan.til Sri Lanka,
þaðan til Austur-Þýskalands og loks
þaöan á markaö i Vestur-Evrópu.
Hann sagði einnig að pakistanskir
smyglarar væru að hugsa um aö nota
Island sem viðkomustaö á leiöinni til
endalöndin og það eru aðallega Vestur-
iönd. I Vestur-Evrópu deyja að
minnsta kosti 1.500 manns á ári af
völdum fikniefna. Ástandið þar fer
versnandi. Heróínneysla er að verða
að alvarlegu heilsugæsluvandamáli.
Magn þess heróins sem lögregla gerir
upptarid á hverju ári fer sívaxandi.
Sama er að segja um kókaín. Notkun
skynvillulyfja fer einnig ört vaxandi,
sérstakiega á Norðurlöndum og á Bret-
landseyjum. Ariðl983fannst21 ólögleg
amfetaminverksmiöja í Vestur-
Evrópu. Holland er sennilega stærsta
og jafnvel eina dreifingarmiðstöð á
LSD. Hass- og maríjúanareykingar
faraeinnigívöxt.
Fjöldahandtökur
Það hve vandamálið hefur vaxið
mikið hefur líka orðið til þess að yfir-
völd eru byrjuð að grípa í taumana.
Þaö þekkist jafnvel aö yfirvöld séu
farin að ná höfuðpaurunum, eða i það
kona í Thailandi dregur afl sér reyk frá blöndu barbítúrats og heróíns.
minnsta mönnum sem standa mjög
nálægt þeim. Nokkuð hefur verið um
fjöldahandtökur, sérstaklega á Italiu.
Þar standa nú yfir réttarhöld yfir
stórri fíkniefnamafíu. Um 500 grunaðir
liðsmenn hennar voru handteknir í
fyrra.
A ræktunarsvæðunum reyna yfir-
völd að fá bændur til aö rækta eitthvaö
annað en eiturlyf. Sums staðar hefur
tekist vel til. Á neytendasvæöunum eru
skiptar skoðanir um hvað skuli gera
viö fikniefnasjúklinga. Sumir telja í
lagi að gefa neyslu á mildari lyfjum,
svo sem hassi og maríjúana, frjálsa.
Aðrir vilja banna alla neyslu alger-
lega. I Hollandi er meira að segja sum
sala á fíknief num ley fð.
Skýrsla Alþjóða fíkniefnaeftirlitsins
fyrir 1984 segir kannanir sýna að lítið
þýði að aðgreina þannig hörö og mild
fikniefni. Lönd sem hafi leyft mildu
efnin hafi lítið grætt á því. Vandamálið
hafi ekki minnkaö þar.
Margir telja aö eina leiðin til baráttu
gegn ffkniefnunum sé alþjóðleg
herferð gegn þeim sem mest græða á
þessum bölvaldi mannkynsins:
smyglurunum. Bandaríski sér-
fræðingurinn i Pakistan benti á að
neytendasvæöi Bandaríkjanna og
Vestur-Evrópu væru svo stór að
ómögulegt væri að ná öllum þeim
lyfjum sem til þeirra væri smyglað.
Miklu vænlegra til árangurs væri aö
taka á vandanum þar sem upptök hans
væru, þar sem efnin væru framleidd.
, Meö þetta i huga hafa flest lönd
Evrópu sent fíkniefnasérfræðinga til
landa þar sem fíkniefni eru framleidd.
Noröurlöndin hafa samvinnu um þetta.
Sérfræðingar hvers norræns lands eru
jafnframt umboðsmenn hinna líka.
Þannig er norski sérfræðingurinn í
Pakistan jafnframt sérfræðingur Svia,
Finna og Dana á svæðinu. lslendingar
taka ekki þátt í þessari samvinnu.
-ÞóG
Tollarar í Flórida með níu tonn af maríjúana sem þeir nóflu af smyglurum.
Mikið er um smygl yfir Karíbahafið á smábœi ð ströndum suflurríkja
Bandarikjanna.
Amsterdam:
Stjómin lokar af-
drepum dópistanna
skýring sé á þeim lífsstfl. Forsætis-
ráðherrann hefur í hyggju að setja
strangari reglur um allar ferðir frá
landinu. Þannig hyggst hann ná
frekari tökum á smyglinu. Bandarískir
embættismenn efast um árangur
slíkra aðgerða. Vandamálið er póli-
tiskt, segja þeir. Stjórnmálamaður
sem tekur á þvi með þeim hætti sem
nauðsynlegt er tapar eflaust gífurlegu
fylgi.
Á meöan ...
Á meðan þessu vindur fram eru fjöl-
miðlar hér uppfullir af frásögnum af
glæpum tengdum eiturlyfjum. I
síðustu viku voru 26 menn handteknir á
bóndabæ i Loudon nálægt Washington
D.C. Talið er að þeir hafi hagnast um
100 milljónir doliara á siðustu 10 árum
á sölu og dreifingu á marijúana og
hassi. Dreifingunni var stýrt í gegnum
fyrirtæki sem seldi teppi og annan
vaming frá Austurlöndum. Höfuðpaur-
inn einn er sagður hafa smyglað 293
tonnum af maríjúana til Bandaríkj-
anna á síðustu 10 árum og haft fyrír
sinn snúð um 11 milljónir dollara.
Sveitabæir hafa í vaxandi mæli verið
notaðir sem bækistöövar fyrir fíkni-
efnadreifingu.
Ræktun neðanjarðar
Á einum slikum sveitabæ í Atlanta
hafði bóndinn varið stórum fjárhæðum
til að grafa undan bænum. Þar haföi
hann komið fyrir stóru gróðurhúsi og
stórri dísilrafstöð til rafinagnsfram-
leiðslu til ræktunarinnar. Sá er talinn
hafa haft um fjórar milljónir dollara
upp úr krafsinu á ári. I gær var 22 ára
maður í Virginíuriki handtekinn fyrir
sölu og dreifingu á LSD. Frá þessu var
aðeins skýrt í smáfrétt í einu dag-
blaöanna hér. Maðurinn hafði enda
ekki haft nema um eitt þúsund og sex
hundruð dollara á dag að undanförnu
(um sextiu þúsund krónur).
Sextán ára nemendur við grunnskóla
voru handteknir fyrir nokkrum dögum
fyrir neyslu og sölu eiturlyfja í skólan-
um. Nemendurnir voru á aldrinum 15
til 17 ára. Eiturlyfjaneyslan er
gífurlegt vandamál í mörgum grunn-
skólum hér. Harðnaöir eiturlyfjaneyt-
endur leggja hart að saklausum skóla-
félögum sínum að taka þátt í „leikn-
um”. Þetta er auövitaö misjafnt eftir
skólum en víða eru eiturlyf auðfengin á
göngum grunnskóla í löngu frí-
mínútunum.
Á öllum vtgstöðvum
Hér í Bandaríkjunum er barist gegn
eiturlyf jum af öllum gerðum á öllum
vigstöðvum.
Varnarmálaráöuneytið segist gera
aflt sem í sínu valdi standi, svo ekki
sé minnst á lögregluna. Nancy Reagan
tekur þátt í þessari baráttu og fyrir
skömmu réð hún sér nýjan aðstoðar-
mann sem mun stjóma herferö for-
setafrúarinnar gegn eiturlyfjaneyslu.
Aðstoðarmaðurinn er fyrrum eitur-
lyfjaneytandi sem vann fyrir forset-
ann í siðustu kosningabaráttu. Hann
fær sem svarar tvö hundruð þúsund
krónum á mánuði i laun.
I gegnum hafnarborgir Niðurianda
fer nú mikið af vörum til nágranna-
landanna. Þaö er löngu þekkt stað-
reynd að meirihluti þeirra fflcniefna
sem þar eru í umferð er fluttur sjó-
lelðis til hafnarborga Niöurlanda og
er dreift þaðan rétt eins og annarri
vöru á markaði i Vestur-Evrópu.
Amsterdam er mikilvægur tengiliður
í dreifingu fíkniefna sem gerir
borgina að hálfgerðri paradis eitur-
lyfjaneytandans. Arlega koma
þúsundir manna til borgarinnar i
þelm tilgangi að verða sér úti um
eiturlyf og ber þar mest á vestur-
þýskum ungmennum. Mikið er um
að vesturþýskir heróinneytendur
komi til borgarinnar til aö fá spraut-
umar sínar ódýrari en það verður
þeim siöar aö fjörtjóni þvi það efni
sem er á markaðnum i Amsterdam
er miklu hreinna og sterkara en
þekkist í Þýskalandi og jafnstór
skammtur og þeir eru vanir er nóg til
aö drepa þá og deyr um þaö bil einn
Þjóðverji á dag i Amsterdam af
þessum sökum. Alitið er aö um 12
þúsund forfallnir eiturlyfjaneytend-
ur séu í Amsterdam og eru þeir af
ýmsuþjóöerni.
Felldi heróínáœtlun
Ríkisstjómin hér i Hoflandi fefldi
meirhlutasamþykkt þingsins um
heróínáætlun Amsterdamborgar
siðastliðinn mánudag þar sem ráö
var gert fyrir að gefa langt leiddum
heróínneytendum sprautumar, sem
þeir þurfa, undir læknishendi. Þetta
á eingöngu við um þé neytendur sem
annare em í lifshættu og er Jafn-
framt hugsað til að létta á glæpum í
auðgunarskyni af völdum
heróínistanna. Verkamannaflokk-
inn, demókratar, Liberaflokkurinn
og litlir vinstriflokkar standa með
áætluninni en á móti eru kristilegir
demókratar. Liberaflokkurinn hefur
fimm ráöherra í rflcisstjórn en þeir
eru á móti, þó þingmennirnir séu
með áætluninni, og er þvi flokkurinn
klofinn um þetta mál.
Þessi áætíun stangast á við lög,
sem kveða á um að ekki megi gefa
fömiefiianeytendum heróín, og yrði
þvi lagabreyting að koma til til þess
Frá Sigrúnu
Harðardóttur,
f réttaritara DV í
Amsterdam
að áætlun þessi yrði lögleg. Menn eru
hræddir við að með þvi að heróin y rði
gefið til langt leiddra neytenda veröi
fíkniefnanotkun orðin hálflögleg,
eins og geret hefur með kannabisefni
sem leyfilegt er að seija i litíum mæli
á sérstökum kafiihúsum sem
auglýsa starfsemi sina viöa um
borgina.
Sprautur lengja Iffið
Amsterdamborg hefur um nokkurt
skeið gefíð örfóum heróinneytendum
sprautur undir læknlshendi til aö
halda lífi i þeim og með þvi geta þeir
lengt lif þessa fólksaflt upp í tvö ár,
en þessir heróinneytendur eiga enga
möguleika á að endurhæfing gæti
hjálpað þeím eitthvað.
Eitt af meginvandamólunum viö
endurhæfingu fflcniefnaneytenda er
að þeir nota ekki aðeins eitt fflcnieftii
í einu heldur minnst þrjár til fjórar
tegundir og það er þvi þrisvar eða
fjórum sinnum erfiðara fyrir þá að
hætta. Auk þess kostar þaö helmingi
meir að nota til dæmis heróín og
kókain saman þar sem dag-
skammturinn af hvoru efninu fyrir
sigkostarsvipaö.
Fjármagna með stuldum
Margir fíkniefnaneytendur hér i
Amsterdam fjármagna fíkniefna-
kaup sín með innbrotum, vasa-
þjófnaði og ránum, og má rekja
meirihluta smáafbrota til fíkniefna-
neyslu. Þar til í október 1984 voru
nokkrir staðir i Amstardam þar sem
fflcniefnaneytendur gátu komið og
notað fflcniefni óáreittir en þó var
fíkniefnasala þar bönnuð.
Ifla gekk aö koma í veg fyrir fflcni-
efnasölu á þessum stöðum og þvi
lokaði lögreglan þeim. Einn af
þessum stöðum var bátur fyrir utan
jámbrautarstöðina. Ibúar i ná-
grenni Zeedijk, sem er svæsnasta
gata Amsterdamborgar, keyptu
bátinn og sögðu fikniefnaneytendum
að fara þangað en vera ekki að
þvælast fyrir íbúum götunnar.
Vegna þessa framtaks meöal
annara voru fíkniefnaneytendur ekki
mjög áberandi á götunum nema þá i
Zeedijk hvar lögreglan herti mjög
eftirlit um svipað leyti og hún lokaði
þessum athvörfum fíkniefna-
neytendanna. Var þetta gert án þess
að gera aðrar ráöstafanir til hjálpar
þessu fólki sem dreifðist nú um afla
borgina og er því orðið stærra vanda-
mál en óður fyrir hinn almenna
borgara Amsterdamborgar.