Dagblaðið Vísir - DV - 28.06.1986, Qupperneq 11

DV. LAUGARDAGUR 28. JÚNÍ 1986.
11
Maradona í Mexíkó
Einn besti brandari ársins er ák-
vörðun Ríkisútvarpsins að efha til
könnunar á því hvort horft sé á leik-
ina í Mexíkó. Manni skilst að þessa
könnun þurfi að framkvæma til að
sýna andstæðingum fótboltaleikj-
anna í sjónvarpinu fram á vinsældir
útsendinganna. Og þagga niður í
þeim. Það þarf hins vegar meira en
lítið skrítið fólk til að komast hjá
þvi að hafa gaman af þessum leikj-
um. Eða að minnsta kosti að sjá og
skilja að þjóðin stendur á öndinni
meðan þeir fara fram. Útsendingam-
ar frá Mexíkó eru besta sjónvarps-
efni sem völ er á, ekki hara af því
að þetta er fótbolti. heldur vegna
þess að keppnin er heimsviðburður
sem kemur íslendingum við eins og
öðrum.
Fólk þarf ekki að kunna mikið
fyrir sér til að hafa gaman af fót-
boltanum. Ungir sem aldnir, konur
og karlar, húsbændur og hjú. Allir
fylgjast með, allir hafa gaman af,
allir hrífast af leikni, samleik og
glæsimörkum snillinganna. Það sem
gefur þessum útsendingum gildi er
spennan, keppnin, heina útsending-
in, sem heldur okkur við efnið,
augnablikið, hin dramatísku áhrif
sigurs og ósigurs.
Já, það er rétt að fólk þarf ekki
að hafa hundsvit á fótbolta til að
skilja hann. Þess vegna hafa allir
vit á öllu þessa dagana. Á kaffistof-
unni, í eldhúsinu, jafnvel í sauma-
klúbbnum ræða nýbakaðir sérfræð-
ingar í fótbolta um rangstöðu og
réttstöðu, hneykslast á dómurum,
hafa áhyggjur af gulum spjöldum og
rauðum og kunna upp á hár öll nöfn-
in á frönsku leikmönnunum í
sókninni. Á einum vinnustað ræddi
kvenfólkið af alvöru um þá taktik
hjá Brössunum að hafa bamalækni
í liðinu. Það þótti skrítin varúðar-
ráðstöfun hjá fullfrísku liðinu!
Við sem þykjumst vita meira en
sauðsvartur almúginn brosum í
kampinn og lýsum því spekingslega
hvemig boltinn rúllar, sendingamar
takast og leikimir fara. Samt em
úrslitin sífellt að koma okkur á óvart
og satt að segja hefur maður ekki
fyrr veðjað á eitthvert liðið en það
er slegið út. Fyrst héldum við með
Dönunum en þeirri veislu lauk með
útreið. Þá héldum við með Brössun-
um en Sókrates og Zigopmgðust.
Næst var að halda með Spánverjun-
um, en allt fór á sömu lund. Þjóð-
veijamir afgreiddu Frakkana og var
þá fokið í öll skjól. Á morgun held
ég með Argentínu. Það er eina von-
in til að Þjóðverjamir vinni.
Sviti, blóð og tár
Það em fleiri en saumaklúbbamir
sem dást að strákunum í Mexíkó.
Gamlir fótboltakappar af Melavell-
inum nota einnig tækifærið og hópa
sig saman, einkum þar sem bjór er
á boðstólum. Því miður em ekki all-
ir í vinfengi við Hafskip, þannig að
það þarf menn með góð sambönd til
að eiga bjór fyrir ellefu manna lið,
þar sem hver torgar einni krús í
hvert skipti sem mark er skorað.
Enda þótt mikilvægt sé að hafa
bjór við höndina þegar stórleikir
fara fram er hitt þó aðalatriði fyrir
gamla fótboltaspilara að rifja það
upp fyrir nærstadda að þessi mörk,
sem þeir em að skora í Mexíkó, em
ekkert á við mörkin sem skomð
vom á Melavellinum í gamla daga.
Þar var einnig háð heimsmeistara-
keppni þótt hvorki Frakkar né Danir
tækju þátt og engin bein útsending.
Það vita það nefhilega ekki nærri
allir að fótbolti er, hefur verið og
verður áfram sviti, blóð og tár í anda
þeirra styrjalda sem alið hafa hetjur
og föðurlandsvini. Farðu bara á
fimmta flokks leik milh Fram og
Vals eða sjáðu þá fyrir norðan hjá
Þór og KA ganga til leiks. Einbeitn-
in í svipnum, haráttuköllin í bún-
ingsklefanum, vígamóðurinn í
tæklingunum og kveðjumar sem em
sendar með vel völdum orðum til
dómara og mótherja. Allt ber þetta
vott um alvöru orrustunnar.
Þegar þú svo leggur skóna á hill-
una hefet sú þofraun að mæta á
völlinn og halda með gamla liðinu
og sú pína er öllum þjáningum verri,
því gamall spilari er þeim kostum
gæddur að geta gert allt miklu betur
heldur en leikmaðurinn irrni á vell-
inum, án þess þó að þeir hæfileikar
komi að gagni nema með bölvi og
ragni og tilheyrandi athugasemdum
þegar leikmaðurinn hlýðir ekki fyr-
irmælunum af pöllunum.
Danmörk á landakortið
Nei, fótboltinn er ekkert grín og
satt að segja getur maður þakkað
fyrir að íslendingar eigi ekki lið i
Mexíkó. Eða hvemig haldið þið að
ástandið og andsrúmsloftið yrði hér
á landi ef okkar menn stæðu í miðri
eldlínunni og kæmust í sextán liða
úrslit eða átta liða úrslit? Og það i
bjórlausu landinu!
Við sjáum hvemig heimsmeistara-
keppnin hefur leikið Danina, þessa
friðsælu þjóð. Danir bókstaflega
ærðust þegar þeirra lið komst til
Mexíkó. Þeir náðu ekki andanum
eftir sigrana í fyrstu leikjunum. Og
þeir urðu lémagna við óeigurinn
gegn Spánverjum Laudrup og El-
Ellert B. Schram
skrífar:
kjær em heimsfrægari heldur en
H.C. Andersen og Hamlet og í raun
og vem hefur Danmörk í fyrsta
skiptið komist á landakortið eftir
frammistöðuna í Mexíkó. Og þó var
kóngsins Kaupmannahöfii fræg fyr-
ir.
í Brasilíu ríkir þjóðarsorg og vafa-
samt er að Gonzales hefði sigrað í
kosningunum á Spáni ef spánska lið-
ið hefði verið slegið út deginum fyrr.
Á Ítalíu herma fregnir að íjöldi
manns hafi látist af einskærum
harmi þegar þegar lið þeirra varð
að lúta í lægra haldi fyrir Frökkum.
Já, Frökkum. Hvað halda menn
að Platini hafi í laun fyrir þá at-
vinnu að leika sér með boltann?
Ætli það nálgist ekki fimm milljónir
á mánuði. Og þykir ekki í frásögur
færandi, þótt milljónir manna gangi
atvinnulausar um Evrópu og lepji
dauðann úr skel. Platini er nefriilega
þjóðhetja, Napóleon nútimans, sem
hefur fært þjóð sinni sigra á silfur-
fati. Örlög þeirra ætla einnig að
verða þau sömu eftir undanúrslitin
á miðvikudaginn. Orrustan við
Þjóðverjana varð hans Waterloo.
Og gleymum ekki Rússunum.
Sennilega hefurrússneska landsliðið
gert Sovétríkjunum meira gagn með
sóknarleik sínum heldur en saman-
lagður sóknarþungi Rauða hersins.
Og Argentínumenn. Með sigrinum
yfir Englendingum á dögunum end-
urheimtu þeir sjálfetraust sitt og
þjóðarstolt, enda hefur þeim áreið-
anlega verið meir í mun að virrna
þennan leik heldur en öll Falklands-
stríð fyrr og síðar. Ekki dró það
heldur úr gleðinni þegar hönd Guðs
skaust upp fyrir höfuðið á Shilton
markverði og stýrði knettinum í
netið.
Spurt aö leikslokum
Diego Armando Maradona er
hvorki hár í loftinu né fagurlega
skapaður. Hann er ekki fæddur með
silfurskeið í munninum og rekur
hvorki ættir sínar til aðals né há-
tágnar, sennilega aldrei notið skóla-
göngu ofar heldur en í grunnskóla.
Ef grunnskólar eru þá til i Argent-
ínu. En þessi sami Maradona er
einni náðargáfu gæddur. Hann kann
að sparka bolta. Sá hæfileiki einn
og sér dugar þessum dvergvaxna al-
þýðupilti til meiri dýrðar og dýrkun-
ar en dæmi eru um í sögu Argentínu.
Og það að verðleikum.
Á morgun spilar Maradona á móti
Þjóðveijunum. Hann er mikill snill-
ingur, strákurinn sá, og hefur hönd
Guðs sér til aðstoðar þegar hann
kemst í færi. En hann er ekki búinn
að sigra Þjóðverjana. Þeir hafa
nefnilega sannað það sem gildir í
knattspymunni, að spyija skal að
leikslokum. Það er engin tilviljun
að Þjóðveijamir em korrínir svona
langt. Á knattspymuvellinum end-
urspeglast karakter hinna ólíku
þjóða og Þjóðveijamir hafa það sem
til þarf: skipulag, seiglu og jámaga.
Og þeir hafa viljann til að sigra.
Þegar allt kemur til alls er sigurinn
það eina sem skiptir máli. Hinir fara
tómhentirheim.
Stjömumar í fótboltanum koma
og fara og fjarlægðin gerir fjöllin blá
og mennina mikla en það er ekki
fyrr en nú sem sjónvarpið flytur
okkur heimsmeistarakeppriina i fót-
bolta í fyrsta skipti heim í stofu og
íslendingar fá smjörþefinn af því
hvað þessi íþrótt snýst um. Hún er
heimsins mesta sport, hún er heims-
valdastefna vorra daga. Og hversu
geðfelldari em ekki þau heimsyfir-
ráð, sem komandi heimsmeistarar
hljóta, heldur en blóðbað fyrri alda
þar sem menn urðu ekki hetjur fyrr
en þeir vom dauðir? Eða þá búnir
að drepa aðra sér til frama.
Upplifun og uppreisn
Sumum alvömgefnum og yfirmáta
ábyrgum mönnum finnst reyndar
nóg um þá hetjudýrkun sem mögnuð
er upp í kringum þetta spark. Þeir
em á móti hetjum sem lifa orr-
usturnar af. Þar að auki er bent á
að heimsmeistarakeppni af þessu
tagi sé harðsvímð viðskipti. Pening-
amir flæði inn og út, leikmenn verði
milljónamæringar fyrir þá ógöfugu
íþrótt að sparka niður andstæðing-
ana. Sagt er að leikgleðin hverfi á
kostnað þjóðarhrokans, andi íþrótt-
anna gleymist i darraðardansinum
eftir sigurlaummum.
Sjálfsagt er eitthvað til í þessu.
Leiknin er stundum brotin niður af
slátrurum í vamarleik. Leikfléttur
ganga út á að koma í veg fyrir mörk,
en ekki til að skora þau. Leikað-
ferðir hafi breyst úr sóknarspili í
vamarmúra. Og víst er það rétt að
margur leikurinn hefur reynst leið-
inlegur á að horfa ef gildi leikja er
talið í mörkum og markatækifærum.
En sannleikurinn er samt sá að
þessi heimsmeistarakeppni er mikil
uppliftm og uppreisn einmitt fyrir
þá sök að sóknarleikur og létt spil
hefur aftur verið hafið til vegs og
virðingar. Þökk sé liðum eins og
Dönum, Frökkum, Brasilíumönnum
og Rússum. Þau ríða kannski ekki
feitum hesti frá þessari keppni en
þau hafa sýnt það og sannað að fót-
boltinn fer ekki í manngreinarálit
milli stórvelda og smáþjóða og það
er ekki pólitík sem ræður úrshtum
heldur einstaklingurinn og hæfni
hans.
Hvað gerir það þá til þótt ein-
hveijir græði eða fótboltaæðið taki
tíma í sjónvarpsdagskránni? Vilja
íslendingar frekar heyra fréttir af
sigrum og ósigrum í styrjöldum,
heimsvaldastefnum í vopnavæðingu
og vígbúnaði eða mannréttindabrot-
um og mannsmorðum í útlöndum?
Er ekki nóg af fræðsluþáttum og
sykopatamyndum í dagskránni,
hrollvekjum um hvað það er hættu-
legt að vera til?
Heimsmeistarakeppninni lýkur á
morgun. Þá geta þeir tekið gleði sína
á nýjan leik sem aldrei kunna gott
að meta, ekki einu sinni þá umbun
að geta slökkt á efrii sem þeir hafa
ekki áhuga á.
Ellert B. Schram