Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.1986, Blaðsíða 30

30
ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1986.
Menning
>
>
Sögu lýkur þá önnur hefst
Sigurður A. Magnússon:
Úr snöru fuglarans
Uppvaxtarsaga
Mál og menning, Reykjavík, 1986.294 bls.
Þá er Sigurður A. kominn að leið-
arlokum í fimm binda uppvaxtar-
sögu sinni og heitir þessi nýjasta og
síðasta bók Úr snöru fuglarans.
Heiti bókarinnar boðar lausn eða
frelsun og svo fer í sögu Jakobs að
hann frelsast úr greipum K.F.U.M.
sem ekki er honum lengur tákn um
lifandi sannleik. Hann frelsast líka
frá vonlausri ást og heldur út í heim-
inn með nesti og nýja skó reiðubúinn
að ánetjast öðrum fuglara, lífinu
sjálfu úti í veröldinni.
Sagan hefet sumarið eftir stúdents-
próf Jakobs með fyrstu ferð hans
útyfir pollinn. Haldið skal á stúd-
entamót í Danmörku. Upp úr því
ferðaðist Jakob í átta vikur um
Norðurlönd, fátækur að aurum en
fúllur af ást. Það var nefhilega i
Danmörku sem hann hitti elskuna
sína, Carmelítu frá Finnlandi. Það
varð mikil ást og eldheit af Jakobs
hálfu allt frá fyrsta tilliti, en hún var
varla endurgoldin að sama skapi.
Þó veit maður ekki.
Óþreyjufull og ófullnægð
Kannski var Jakob bara ennþá of
ungur og óreyndur. En allavega var
þetta ókrýnd ást út alla söguna. Hún
var brennandi, óþreyjufull og ófull-
nægð og svo sterk að hún stjómaði
öllum gerðum Jakobs næstu tvö ár-
Bókmenntir
Rannveig G.
Ágústsdóttir
in, frá sumrinu 1948 til hausts 1950.
Þessi ár hefur Jakob það eitt að
markmiði að undirbúa sig fyrir nýja
samfundi við Carmelítu: Hann fer í
háskólann eins og ráð hafði verið
fyrir gert og innritast í guðfræði.
Jafiiframt tekur hann að sér kennslu
bæði í Stýrimannaskólanum og við
gagnfræðaskólann þar sem hann
sjálfur hafði verið nemandi nokkrum
árum áður. Hann býr við sárustu
fátækt og leggur til hliðar hvem
eyri til þess að geta heimsótt Carme-
lítu sumarið eftir og síðar að taka á
móti henni þegar hún heimsótti Is-
land en það var ekki fyrr en þriðja
sumarið sem þau þekktust.
ADan þennan tíma hafði Jakobi
orðið lítið ágengt og eiginlega aldrei
nálgast sína heittelskuðu nema í
gegnum bréfaskriftir sem þó vom
takmarkaðar, því stúlkan vék sér
ætíð undan að tala um það sem pilt-
urinn þráði. En þeim mun ríkulegri
örvun varð honum þessi óþreyjufulla
ást til hvers eins sem hann tók sér
fyrir hendur. Þess vegna hlýtur les-
andi að hrífast með söguhetjunni og
finna að ást er aldrei tímasóun. Ást-
in er þvert á móti sú orkulind sem
maðurinn eys af og ekkert, ekkert
yrði til án hennar.
Sigurður A. Magnússon.
K
£

m
Leiftur af sögu
Inn í ástarsögu sína fléttar höfúnd-
ur strauma og stefiiur í pólitík
tímans, almennar hugmyndir fólks
um sjálft sig og lífið á þessum árum.
I ferðum Jakobs um Norðurlönd
fáum við leiftur af sögu þeirra,
menningarástandi og trúmálum og
svipmyndir af samferðafólki. Þar
segir m.a. frá stúdentamóti í Asker
í Noregi þar sem Jakob kynntist við
Varmi
Bilasprautun

ýmsa sem síðar áttu eftir að verða
framámenn, svo sem Willy Brandt
sem seinna varð kanslari Vestur-
Þýskalands. Þama finnst manni
sagan fá á sig nokkuð sjálfsævisögu-
legan blæ. Verður að viðurkennast
að maður er fyrir löngu farinn að
lesa söguna sem ævisögu Sigurðar
A. Magnússonar og urðu þau um-
skipti átakalaus.
I ljósi þessa finnst mér mikið til
koma einlægni og hugrekki höfund-
ar í köflum þeim er fjalla um fa.ll
Jakobs og kynni af öðrum stúlkum
í skugga hinnar geigvænlegu ástar
til Carmelítu. Og glöggur var gamli
pabbi sem „fór hörðum orðum um
hina útlendu drós sem hann kvaðst
strax hafa séð að væri óheillakráka
og bað hana hvergi þrífast." (290).
Skemmtileg aflestrar
I heild má segja að uppvaxtarsaga
Jakobs sé þroskasaga okkar litlu
þjóðar sem á þessum árum vex út
úr moldarkofunum upp í gljátíkur
himinhvolfsins sem þeyta okkur út
um löndin til að nema og læra og
vaxa og þroskast og koma heim með
sannleikann. Því heim verðum við
íslendingar að komast til að sýna
hvað við höfum fundið og til að
sanna pabba og mömmu að við séum
orðin stór og miklu vitrari en þau
hafa nokkum tímann verið, - og til
að vegast á við jafhaldrana og segja
þeim til syndanna. Það gerir Jakob
á sinn hátt, m.a. þannig: „Guð hjálpi
þessari voluðu þjóð sem gengur fram
í þeirri dul að henni séu frábæ'rar
gáfúr gefhar og lætur sér aldrei til
hugar koma að hagnýta þær.“ (137).
Sagan er skemmtileg aflestrar, lýs-
ingar lifandi á samferðafólki,
vinnufélögum og ástmeyjum. Fjöl-
skylda Jakobs er nú meira í bak-
grunni en áður. Þó fær faðir hans
frábæra kafla, t.d. þegar hann gerist
meðreiðarsveinn Jakobs og Carme-
lítu um Suðurland í lemjandi slag-
viðri. Þar eru andstæðumar sláandi
milli hinnar göfugu erlendu yngis-
meyjar í aðskomum, klæðskera-
saumuðum reiðfötum og hins
æðrulausa hestakarls á heiðum úti
í kolsvörtu haustmyrkri.
Sögunni lýkur þar sem Jakob stfg-
ur á skipsfjöl á hádegi laugardaginn
7. október (1950). í höndunum heldur
hann á símskeyti frá Carmelítu:
„Kæri Jakob Guð blessi þig Skrifaðu
mér“. En lesandi skilur að nú er
þessu lokið. Héðan í frá verður allt
nýtt og með öðrum hætti.
Hér hefst ný saga.
Rannveig.