Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.1987, Qupperneq 15

FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 1987.
15
Kvennalistinn í stássmeyjaleik
Ekki er traustvekjandi að fylgjast
með fyrstu sporum Kvennalistans í
stjómarmyndunarviðræðum. Eins
og ég hef áður getið, reyndust þær
ekki hafa lesið undir prófið, heldur
þurftu viðbótarfrest til þess að koma
sér saman um, hver væru baráttu-
mál þeirra. Síðan hófust formlegar
stjómarmyndunarviðræður.
Stjórnarmyndunarviðræður fara
þannig fram, að leiðtogi viðkomandi
flokks ræðir við forseta lýðveldisins
um, hverjum vænlegast sé að fela
stjómarmyndun. Síðan ræða leið-
togar flokkanna saman. Stjómmála-
menn taka þetta alvarlega.
Kvennalistinn virðist hins vegar líta
á þetta sömu augum og þegar aðals-
konur á átjándu öld komu með
dætur sínar að sýna við frönsku
hirðina. Frú Guðrún Agnarsdóttir
tekur með sér læknisfrú, fallkandi-
dat austan af Seyðisfirði, til þess að
ræða við forseta lýðveldisins, og er
hæpið að það hefði átt að hleypa
henni inn til forsetans, þótt það hafi
verið gert til þess að forðast opin-
bert hneyksli. Þar með virðist þætti
frú Guðrúnar lokið, því að frú Krist-
ín Halldórsdóttir kemur til viðræðu-
fundar með nýkjöma stallsystur úr
Reykjavík til þess að ræða um
stjómarmyndun. Það er auðséð á
öllu, að svokölluð þátttaka Kvenna-
listans í stjómarmyndun er hrein
sýndarmennska og konumar virðast
annaðhvort ekki gera sér grein fyrir
því, hvað stjómmál em, eða einfald-
lega ekki vera í stakk búnar til þess
að takast alvarleg verkefrii á hendur.
Kostir til stjómarmyndunar eru
alltaf að skýrast. Kvennalistinn
kemur ekki til greina meðan hann
heldur áfram stássmeyjaleik sínum.
Borgaraflokkurinn hefúr heldur
enga stöðu til þess að komast í ríkis-
stjóm. Þá em aðeins gömlu fjór-
flokkamir eftir.
Hvað vill
Sjálfstæðisflokkurinn?
Framsóknarflokkurinn stendur
nokkuð vel. Formaður flokksins
vinnur persónulegan sigur í kosn-
ingunum og virðist hafa mesta
möguleika til þess að verða forsætis-
ráðherra í næstu ríkisstjóm. Hitt er
aftur annað mál, að það sýnist óger-
legt að mynda ríkisstjóm án þátt-
töku Sjálfstæðisflokks. Spumingin
snýst því fyrst og ffernst um, hvað
Sjálfstæðisflokkurinn vill.
Það em sterk öfl í Sjálfstæðis-
flokknum, sem vilja nýsköpunar-
Kjallaiiim
Haraldur Blöndal
lögfræðingur
„. .ég á eftir að sjá essmenn ganga i bandalag við kommúnista og krata um að torvelda að nauðsynleg mál nái
fram að ganga.“
„Það er auðséð á öllu, að svokölluð þátt-
taka Kvennalistans í stjórnarmyndun er
hrein sýndarmennska... “
stjóm. En slík stjóm er tálsýn ein.
Alþýðubandalagið og sjálfstæðis-
menn geta ekki farið saman í ríkis-
stjóm nema hægt sé að sameinast
um stór mál. Hversdagslegt nagg um
að auka hagvöxt, bæta stöðu at-
vinnuveganna, bæta lífskjör eða
lappa upp á húsnæðiskerfið em ekki
slík mál. Þar fyrir utan á flokkurinn
í innri baráttu - tap flokksins hefur
orðið mikið og er kennt um hægri
þjónkun verkalýðsfomstunnar. Er
vafasamt að forystan treystist þá til
þess að ganga í flatsæng með íhald-
inu.
Essmenn með eilífa
gagnrýni
Jón Baldvin Hannibalsson er
hættulegur andstæðingur og mun
hættulegri en S-listamenn. Ef fram-
boð essmanna hefði ekki komið til,
hefði Alþýðuflokkurinn væntanlega
orðið sterkari - þess vegna er spum-
ingin: er æskilegt að koma þeim
flokki til valda? Menn verða líka að
átta sig á því, að yfirlýsingar Al-
þýðuflokksins em þannig, að mjög
erfitt er fyrir Sjálfstæðisflokkinn að
kyngja þeim öllum - og jafnvel þótt
svo tækist til, að menn gætu út af
fyrir sig sætt sig við einhver af sjón-
armiðum Alþýðuflokksins, er stjóm
með Alþýðuflokki og Alþýðubanda-
lagi slæm stjóm út frá sjónarmiði
sjálfstæðismanna - menn geta hugs-
að sér ástandið þegar essmenn em
með eilífa gagnrýni frá hægri og
jafnvel Framsóknarflokkurinn líka.
Ég ræddi í síðustu grein, að mér
þætti líklegast, að mjnduð yrði
þriggja flokka stjóm, Sjálfstæðis-
flokks, Framsóknar og Alþýðu-
flokks. En við nánari skoðun sé ég
ekki að slík stjórn sé skvnsamleg
fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Og það
liggja til þess ofúreinfaldar ástæður.
Alþýðuflokkurinn er með tillögur
í landbúnaðarmálum, sem myndu
koma mjög harðlega niður á land-
búnaði og dreifbýlisfólki. Þessar
tillögur em m.a. mótaðar í anda
hörðustu andstæðinga íslensks land-
búnaðar og hafa þegar fætt af sér
Þjóðarflokkinn, sem er ofstækisfull-
ur landsbyggðarflokkur, sem til
allrar guðs lukku fékk hraklega út-
reið. Alþýðuflokkurinn aðhyllist
með sama hætti harkalega stefriu í
ýmsum öðrum málaflokkum, þar sem
foringjar flokksins vita, að þeir eiga
lítið fylgi. Stuðningur við stefiiu
Alþýðuflokksins yrði hins vegar til
þess að veikja mjög fylgi Sjálfstæðis-
flokksins úti á landi - og raunar
held ég, að það fengist ekki mvnduð
ríkisstjóm með Alþýðuflokknum á
gmndvelli þessarar stefnu.
Og hvað er þá eftir?
Útíhött
Ég hef áður bent á það. að núver-
andi ríkisstjóm missti ekki meiri-
hluta sinn á Alþingi. Stjómarþing-
menn em 32 og Stefán Valgeirsson
sá 33. Stjómin getur þess vegna kom-
ið fram fjáriögum 0g hún getur
varist vantrausti. því að um það er
greitt atkvæði í sameinuðu þingi.
Eftir stendur þá aðeins. að stjómin
hefur að óbreyttum þingsköpum jöfn
atkvæði í efri deild og stjómarand-
staðan. Það þýðir hins vegar það,
að stjómarandstaðan getur ekki
komið fram neinni breytingartillögu
við stjómarfrumvörp - hún yrði ein-
faldlega felld. Nú er það vitanlega
út í hött, að meirihluti Alþingis geti
ekki myndað stjóm, en það er auð-
velt að gera það mögulegt. Með
einfaldri breytingu á þingsköpum er
hægt að setja þau ákvæði, að ef
frumvarp falli á jöfnum atkvæðum í
annarri deildinni en hafi verið sam-
þykkt í hinni, þá geti hvaða þing-
maður sem er krafist þess, að
frumvarpið fari fyrir sameinað þing
og ráði þá einfaldur meirihluti. Ég
á eftir að sjá þingmenn neita slíkri
breytingu, sem er í sjálfu sér eðlileg
afleiðing af flölgun þingmanna og í
lýðræðisátt.
En þessi bre\1;ing er ekki nauðsyn-
leg, því ég á eftir að sjá essmenn
ganga í bandalag við kommúnista
og krata um að torvelda, að nauð-
s\mleg mál nái fram að ganga.
Þetta væri besta stjómin - þeir sem
telja 32 atkvæði of lítinn meirihluta
eiga að velta því fyrir sér, hvort betra
hefði verið. að Sjálfstæðisflokkurinn
klofnaði ekki, en Albert Guðmunds-
son verið 33ja atkvæðið.
Haraldur Blöndal
Dýr og ódýr lyf
Árið 1974 kom ég til New York frá
Englandi. Ég hafði verið ráðin sem
sérfræðingur til Sameinuðu þjóð-
anna. Við vorum þá um 1200 manns,
flestir frá Evrópu. Við komuna vor-
um við bláfátæk. Að vísu vorum við
ekki bláfátæk í heimalöndum en þar
vora yfirleitt ströng gjaldeyrislög og
við gátum aðeins fengið mjög lítið
út úr landinu.
Sameinuðu þjóðimar greiddu laun
í lok mánaðarins. Til þess að við
gætum borðað o.þ.h. fengum við fyr-
irframgreiðslu - 200 dali - en urðum
að endurgreiða í lok mánaðarins.
Þar var eitt sem við vorum vörað
við - að verða veik, enda lækna-
greiðslur háar. Almennar sjúkra-
tryggingar vora ekki til. En borgin
New York hafði sértryggingar fyrir
starfsfólk sitt og leyfði Sameinuðu
þjóðunum að taka þátt í. Heitið var
„Blue Cross“ sem greiddi lækna-
reikninga. Auk þess gátum við
fengið tryggingu vegna innlagnar á
sjúkrahús, „Blue Shield".
Dýr lyf undir firmaheitum
Það var aðeins eitt, sem gat valdið
vandræðum: lyíjakostnaðurinn.
Þegar athugað var nánar uppgöt-
vaðist í Sameinuðu þjóðunum að dýr
vora lyfin sem seld vora undir firma-
heiti. Sams konar lyf vora framleidd
í Bandaríkjunum undir efnaheiti
(Generisk nafn) og miklu ódýrari.
Apótekin í íbúðahveríúm vora oftast
ekki með þessi ódýrari lyf. Við upp-
götvuðum þá apótek á 2. breiðgötu,
nálægt byggingu Sameinuðu þjóð-
anna, sem var með þessi lyf. Að vísu
fóram við öll þangað. Það borgaði
sig fyrir apótekarann - veltan varð
mikil og það borgaði sig fyrir okkur.
Nú datt mér í hug hvort væri
nokkuð samsvarandi hériendis. Þar
sem ég má ekki taka inn Aspirin eða
önnur lyf sem innihalda acetil-
salicylsýra fékk ég upplýsingar um
KjaUaiinn
Eiríka A. Friðriksdóttir
hagfræðingur
að kvalastillandi lyf fyrir mig væri
Paracetamol. í apótekum var mér
afhent Panodil, innflutt lyf, framleitt
af Sterling-Winthrop í Kaupmanna-
höfn. Pakkningin var „Panodil 500
mg“ og í smærri bókstöfum Parac-
etamol. Paracetamol er framleitt á
íslandi af Delta hf. Verðmunur var
töluverður. 20 töflur Paracetamol
kostuðu 69 kr. en 20 töflur Panodil
88 kr., þ.e.a.s. 27% meira. Listinn.
sem ég fékk frá Delta hf. eftir mínum
óskum, sýndi verðmun frá 2% (ísl.
Cimetidin 200 mg 100 stk. kr. 2325
og Tagamet 200 mg 100 stk. 2380) til
301% (íslenskt Diazepam 5 mg 50
stk. kr. 109,- og Valium. innflutt. 5
mg 2x25 stk. kr. 437.-)
Að kaupa og spara
Ef til vill getum við lækkað út-
gjöldin vegna h-íjakaupa séu íslensk
lyf keypt, Læknir einn sýndi mér
bók, sem hann fékk i Bandaríkjun-
um. þar sem hann vann á ríkisspít-
ala, sem svndi firmaheiti lyfja en
jafnframt efnaheiti sem hægt var því
að kaupa og spara með því.
Auk upplýsinga frá Delta hf. fékk
ég danskt blað. Tænk, sem neytenda-
stofnun (Forbragerrádet) gefur út,
frá febrúar 1986. Var þar skýrsla um
mann að nafni Stanley Adams sem
var háttsettur starfsmaður Hoff-
mann-la-Roche í Sviss og hann gaf
EBE upplýsingar um misnotkun
einkaframleiðslule\’fis (Monopol) og
að Hoffinann-la-Roche hafði hækkað
verð og ágóði var 2500%! Samkvæmt
svissneskum lögum um framleiðslu-
leyndarmál var hann sakfelldur 1974
og sat í fangelsi í 15 mánuði. Konan
hans stytti sér aldur vegna þess.
Eiríka A. Friðriksdóttir.
„Ef til vill getum við lækkað útgjöldin
vegna lyfjakaupa séu íslensk lyf keypt.“
„Læknir einn sýndi mér bók, sem hann fékk i Bandaríkjunum, þar sem hann vann á ríkisspitala, sem sýndi firma-
heiti lyfja og jafnframt efnaheiti sem hægt var þvi að kaupa og spara með þvi.“