Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.1987, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 1987.
13
Um hagsmuni stúdenta
og útvarpsstöðina Rét
„Það er ljóst að þeir hópar, sem nota
stöðina til að koma málum sínum á
framfæri, munu bera ábyrgð, hver á
sínu efni.“
Jónas Fr. Jónsson laganemi skrif-
aöi kjallaragrein sem birtist hér í
blaðinu 26. október. Þar skrifar
hann um aðild Stúdentaráös Há-
skóla íslands að útvarpsstöðinni
Rót. Langar mig að gera athuga-
semdir við nokkur atriði sem koma
fram í grein hans. Ég er í stjóm
Rótar og auk þess í tengihópi Sam-
taka kvenna á vinnumarkaði og
háskólastúdent. Samtök kvenna á
vinnumarkaði beijast m.a. fyrir
hækkuðum lágmarkslaunum,
bættum launum kvenna á vinnu-
markaði og bættu ástandi í dagvist-
armálum.
Dæmigerð fjölskylda
Mér kemur mjög spánskt fyrir
sjónir að hagsmunabarátta stúd-
enta eigi enga samleið með baráttu-
málum SKV. Uppistaðan í mörgum
fjölskyldum hefur löngum verið
háskólastúdent, kona á vinnu-
markaði og bam í einhvers konar
dagvistun. Það má vel vera að ein-
hveijum finnist það ekki mál
háskólastúdentsins hvernig konan
hans fer að því að sjá fyrir heimil-
inu, né hvemig baminu hans líði
á daginn. Hann hafi um aðra og
merkilegri hluti aö hugsa. Ekki
virðast þó allir vera á þeirri skoðun
að hér sé um gjörólíka hagsmuni
að ræða því aö í síðasta Vökublaði
fjallar Valborg Snævarr um dag-
vistarmál og stingur þar upp á því
að stúdentar stofni barnaheimili.
Bendir hún réttilega á að dagvistar-
mál varði jafnrétti til náms og að
flestir háskólastúdentar séu á þeim
aldri sem menn gjarnan gifti sig
og stofni heimili.
Á seinni árum hefur það farið í
vöxt að konur séu ekki bara fyrir-
vinnur háskólastúdenta heldur fari
í nám sjálfar og eru þær nú um
helmingur nema við HI. í því námi,
sem ég stunda, en það er félagsráð-
gjöf, em svo til eingöngu konur og
stunda þær flestar einhveija vinnu
með náminu þó að þær séu með
heimili og böm. Þetta kemur til af
þvi að námslánin duga ekki fyrir
framfærslu. Oft em eiginmenn
þeirra taldir of tekjuháir til aö þær
fái lán en heimihð getur samt ekki
án tekna þeirra verið. Þá skiptir
máh hvaða kjör konum bjóðast á
vinnumarkaði, hvort konunni
nægi það stuttu vinnudagur að tími
vinnist til að sinna náminu. Þama
sýnist mér vera bein tengsl á milli
launakjara kvenna og aðstöðu til
náms.
Hluthöfum fjölgar daglega
Jónas segir að litlar upplýsingar
hggi fyrir um starfsemi Rótar, m.a.
hveijir beri ábyrgð á því efni sem
þar verður flutt. Það er ljóst að
þeir hópar, sem nota stööina til að
koma málum sínum á framfæri,
munu bera ábyrgð, hver á sínu
efni. Stúdentaráö þarf því ekki aö
óttast að verða gert ábyrgt fyrir því
sem Mið-Ameríkunefndin hefur
fram að færa, frekar en Jónas ber
ábyrgð á þessari grein minni, þó
að við notum sama miðil til að
koma málefnum okkar á framfæri.
Jónas segir að aðeins hafi borist
staðfestingar um hlutafjárkaup frá
örfáum aðilum þegar grein hans
Kiallaiiim
Þóra I. Stefánsdóttir
háskólaneml
er rituð. Ekki vil ég væna hann um
að fara með staölausa stafi, en þá
hlýtur grein hans að hafa verið
ansi lengi á leiðinni inn á síður DV
því að nú hafa u.þ.b. 400 manns
skráð sig fyrir hlutabréfum og
íjölgar hluthöfum daglega. Einnig
finnst mér Jónas taka mikið upp í
sig þegar hann segir að vilji um-
bjóðenda stúdentaráðs sé hundsað-
ur, réttara fyndist mér að segja að
vilji hluta umbjóðenda stúdenta-
ráðs sé hundsaöur.
Til að ná eyrum fólks
Þó að ég geti ekki séð að hægt sé
að greina hagsmuni stúdenta frá
hagsmunum ýmissa annarra hópa
í þjóðfélaginu má deila um það
hvort þeir eigi að fjalla um utanrík-
ismál. Hins vegar get ég ekki séð
að þeir geti sneitt algjörlega hjá
fjölmiðlum sem fjalla um þau mál
ef þeir vilja ná eyrum fólks sem
ekki les Stúdentablaðið né blöð
hinna pólitísku fylkinga stúdenta.
Við höfum t.d. bæði valið DV sem
vettvang skoðanaskipta okkar þó
að það fjalli um utanríkismál án
þess að bera þar með ábyrgð á
stefnu þess í þeim málum. Nú hefur
Vöku verið boðið að útvarpa í Rót-
inni og held ég að þeir ættu að
notfæra sér þaö og stuðla þannig
að því að þeirra sjónarmið komi
fram í þeirrí stöð.
Þóra I. Stefánsdóttir
„Ekki hægt að greina hagsmuni stúdenta trá hagsmunum annarra hópa í þjóðfélaginu" segir í greininni.
Háskólanemendur á leið til prófs.
Hvalamynd Páls Steingrímssonar
Fyrir nokkru sýndi Stöð tvö kvik-
mynd Páls, Hvalakyn og hvalveið-
ar við ísland. Myndin var nær
fullgerð fyrir ári en áhugi takmark-
aður fyrir að taka hana til sýning-
ar.
Myndin gefur greinargott yfirlit
yfir hvalveiðar við ísland frá upp-
hafi, hvaða þjóðir stunduðu þær
og hvemig þeim lyktaði hjá hverri
fyrir sig.
Lítt kunn atriði
Páll, sem hóf undirbúning fyrir
nokkmm árum, hefur viðað að sér
miklum heimildum frá fyrstu tíð
og tengt sögu hvalveiða hér í sam-
fellda heild í máli og myndum.
Handritið er vel gert og góöir þulir
tala með myndum til að gera þetta
lifandi mynd. Leiknir þættir eiga
að sýna hvað baráttan fyrir lífs-
björg landsmanna gat verið hörð
og hvemig hvalreka lauk stundum
með vígaferlum. Þó voru lög um
hval skýr í landinu. (Samkv. Grá-
gás.)
Meðal annars kemur fram atriði
um veiði Baska við landið, en þar
varð konungshollusta Ara sýslu-
manns í Ögri eini svarti bletturinn
í allri sögu íslendinga gagnvart er-
lendum skipreika sjómönnum.
í myndinni kemur fram atriði
sem landsmönnum var lítt kunn-
ugt: hin mikla hvalveiði Banda-
ríkjamanna viö landið síðari hluta
19. aldar í þrjá áratugi og sem lauk
vegna stórfelldrar rányrkju
nokkm fyrir aldamótin. Hvarf
sléttbakurinn alveg 'af miðunum.
KjaUarinn
Vigfús Ólafsson
fyrrv. skólastjóri
Það er vert fyrir menn að gleyma
því ekki. Sem betur fer fannst hann
aftur í sumar í hvalaleiðangrinum
í N-Atlantshafi.
Rányrkja og uppgangur
Betri heimildir eru um hval-
stöðvar Norðmanna á Vestfjörðum
og Austurlandi enda til margar frá-
sagnir og myndir af þeim veiðum.
Ein sýnilegi árangur af þeim núna
er ráðherrabústaðurinn við Tjarn-
argötu.
Það er merkilegt, miðað við þá
stórfelldu rányrkju sem var stund-
uð við landið svo þrívegis leggjast
veiðar niður vegna ofveiði, hvað
hvalurinn virðist alltaf ná sér upp
aftur. Var hann þó í margfalt meiri
útrýmingarhættu en núna.
Það er vert að halda því á lofti,
sem kemur fram í myndinni, að
1915 eru íslendingar fyrstir þjóða í
heiminum til að banna hvalveiðar.
Stóð svo í þrjá áratugi.
Síðari hluti myndarinnar er tek-
inn undanfarin sumur í Hvalfirði
og á bátum Hvals á veiðum.
Er þáttur hins garpslega skip
stjóra eftirminnilegur og merkilegt
hvað svo þungur maður gat brugð-
ist snarlega við er veiði var von.
Mun þessi þáttur hafa mikið heim-
ildargildi síðar því hann er tekinn
í hita „leiksins“.
Frásögnin, sem fylgir myndun-
um af veiðunum, vekur upp
spurningu: Hvernig er hægt að
drepa niður allan hval í N-Atlants-
Páll Steingrímsson við kvikmyndun.
hafi með því að sigla 150 mílna
geira út frá Hvalfirði til veiða?
Þá er vert aö geta þess aö alfriðað-
ir við ísland eru steypireyður,
hnúfubakur og búrhvalur og á
þessu ári hrefna. Það eru aðeins
langreyöur og sandreyður sem eru
veiddar.
Frábært efni fyrir skóla
Það er um heimildarmyndir að
segja aö enginn verður feitur af að
stunda þá iðju hér og tekjumögu-
leikar eru sáralitlir. Þetta er
fremur hugsjónastarf og árangur
kominn undir áhuga og fórnfýsi
höfundar. Svo smátt er skammtað
að styrkir nægja varla fyrir kostn-
aði, enda dreifist svona vinna á
langan tíma þar sem ókleift er fyrir
einstakling að gera svona mynd
nema meö þrautseigju og þolin-
'mæði.
Mér finnst þrekvirki af einstakl-
ingi að gera svona mynd ef miðað
er t.d. við það fjármagn og mann-
afla sem BBC hefur til heimildar-
mynda sinna.
En það sést best á þeim að nátt-
úrulífsmyndir eru frábært efni
fyrir sjónvarp og skóla, sem er
nærri óplægður akur hér. Hér er
mikið efni óunnið af fiölbreyttri
náttúru landsins og stundum sér-
stæðu mannlífi.
Heimildarmyndir gætu einnig
dregið langt í aö auka áhuga á
landinu erlendis ef þær væru það
vel unnar að hægt væri að koma
þeim á framfæri þar.
Því ber eins og kostur er að styðja
við bakið á þeim sem leggja út á
þessa braut.
Vigfús Ólafsson
„Mér finnst þrekvirki af einstaklingi
að gera svona mynd, ef miðað er t.d.
við það Qármagn og mannafla sem BBC
hefur til heimildarmynda sinna.“