Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1987, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1987.
15
Fómað fyrir fylgi
Nú er rúmlega hálft ár síöan við
kusum til Alþingis. Þá unnu Sam-
tök jafnréttis og félagshyggju
ánægjulegan kosningasigur sem
eftir var tekið, ekki bara hér á
Norðurlandi eystra heldur um land
allt.
Því var mjög haldið á lofti þá aö
okkar framboð væri persónubund-
ið. Skoðanamunur við Framsókn
væri enginn. Þetta var og er mikill
misskilningur. Forysta Framsókn-
ar vildi Stefán Valgeirsson í burtu,
fyrst og fremst vegna þess að hann
deildi óspart á breytta stefnu
flokksins.
í grein, sem ég skrifaði 16. des-
ember sl., stendur m.a.:
„Ég hefi sagt það áður, og vil ít-
reka það hér: Það er klofningur í
flokknum og sá klofningur er fyrst
og fremst út af ágreiningi um mál-
efni. Um leið hlýtur að verða
ágreiningur um menn sem eru full-
trúar þeirra sjónarmiða sem okkur
greinir á um. Ef við horfum fram
á við þá er það alveg ljóst að við
þurfum nýja forystu til að sameina
okkur aftur í þá heild sem við verð-
um að vera ef við ætlum að vera
forystuafl þessa kjördæmis, sem og
landsbyggðarinnar.
Framsóknarflokkurinn var og
hefur verið í afgerandi forystu fyr-
ir landsbyggðina alla i áratugi.
Getum við sagt að hún sé afgerandi
í dag? Því miður ekki og það sem
ennþá verra er, er aö i þeirri leift-
ursókn, sem nú skal háð til þess
að afla flokknum fylgis á suövest-
urhorninu, er því hiutverki varpað
fyrir borð.“
Boðin innganga
Vissulega ólum við margir þá von
með okkur að „Eyjólfur myndi
hressast", að flokkurinn myndi
taka upp sína fyrri stefnu, verða
aftur forystuafl jafnréttis í landinu
og þar með jafnréttis byggðanna.
Því miður örlar ekki á slíku enn.
Forysta flokksins virtist líka
þeirrar skoðunar að við myndum
sameinast á ný og bauö Stefáni að
ganga í þingflokkinn. Við buðum
KjaJIarinn
Gunnar Hilmarsson
sveitarstjóri á Raufarhöfn
forystumönnunum norður til við-
ræðna.
Á þeim viðræðufundi með Stein-
grími Hermannssyni og Páli
Péturssyni lögðum við fram úttekt
okkar á stjórnarsáttmálanum og
okkar helstu sjónarmið. Þeir ágætu
menn töldu sig geta undir þau öll
skrifað en vera þeirra í ríkisstjórn
kæmi í veg fyrir að hægt væri að
vinna að þeim. Um þau næðist ekki
samstaða, peningar væru ekki til
o.s.frv. Sömuleiðis var þaö algjör
forsenda fyrir veru Stefáns í þing-
flokknum að hann styddi ríkis-
stjórnina. Þetta gátum við ekki
fallist á og skildu því leiðir.
Þegar sjálfstæðis- og framsóknar-
menn sátu saman í síðustu ríkis-
stjórn voru eðlilega margir
óánægöir með það samstarf. Þá var
það m.a. réttlætt með því að ef
Framsókn væri ekki með væri Jón
Baldvin meira en reiðubúinn og
verri stjórn gæti landsbyggðin ekki
fengið en shka, og getur það út af
fyrir sig verið rétt.
Nú eru allir þessi flokkar komnir
í stjórn og ekki annað að sjá en að
þeir æth að vera samstíga, a.m.k.
þegar jafnrétti byggðanna á í hlut.
Jón Baldvin, guðfaðir hennar, lýsir
því líka yfir að hann ætli að moka
flórinn, enginn fái stöðvað sig.
Ljóst er af fyrstu skóflunum að
hann telur þann flór ekki vera á
suðvesturhorninu. Jafnvel kratafé-
lög úti á landi eru farin að senda
Reykjavíkurráðherrum sínum
bænaskrár um að vera nú ekki of
vondir við landsbyggðina.
Fjármagn í hásætið
Þegar stefnuskrá ríkisstjórnar
innar er lesin er flestum ljóst að
fjármagnið og eigendur þess eru
þar settir í hásætið. Manngildi ofar
auðgildi var til skamms tima í
stefnu Framsóknarflokksins. Nú
hljómar það sem öfugmæh.
Orð eru eitt og aðgerðir annað en
því miður fer þetta saman núna.
Auknar álögur, matarskattur, bif-
reiðaskattur, niðurskurður fram-
kvæmda úti um land til að slá á
þensluna í Reykjavík; niðurskurð-
ur á rannsóknastofnununum
landbúnaðarins, atlaga gegn smá-
bátaeigendum, o.s.frv. o.s.frv.,
beinist allt fyrst og fremst gegn
landsbyggðinni.
Framsóknarflokkurinn vill verða
stór flokkur á Reykjavíkursvæðinu
og dugi þetta ekki til þá stefnir
hugur einhverra til þess að ganga
í eina sæng með krötum. Segja má
líka að þetta sé rökrétt. Þegar vald-
„Sömuleiðis var það algjör forsenda
fyrir veru Stefáns í þingflokknum að
hann styddi ríkisstjórnina. Þetta gátum
við ekki fallist á og skildu því leiðir.“
„Forysta flokksins virtist lika þeirrar skoðunar að við myndum samein-
ast á ný og bauð Stefáni aö ganga i þingflokkinn," segir í greininni. -
Stefán Valgeirsson á tali við formann FramsóknaríiokUsins.
ið er flutt á suðvesturhornið verður
líka að ná fótfestu þar.
Og fleiru mun fórnað. Samvinnu-
hreyfmgin er og hefur verið einn
af hornsteinum landsbyggðar. Sjá
menn virkilega ekki hvernig sú
andbyggðastefna, sem hér hefur
riðið húsum undanfarin ár, hefur
farið með þessa hreyfingu og á eft-
ir að gera í auknum mæli. Sam-
dráttarstefnan hefur þrengt
gífurlega að mörgum kaupfélögum
og fyrirtækjum þeirra sem aftur
bitnar á samtökunum í heild. Bætt
skipulag og bættur rekstur stoðar
lítið þegar grundvellinum er kippt
í burtu.
Margir eiga samleið
Hin nýja stefna sést e.t.v. best á
auglýsingasíðum dagblaða og í öðr-
um fjölmiðlum, í auglýsingum
tjárvörslufyrirtækja hins gráa fjár-
magnsmarkaðar. Trúi fólk þeim
fyrir peningum sínum rætist æðsti
draumurinn: enginn þurfi að vinna
meira, peningarnir vinni fyrir þá.
Fyrir ekki löngu auglýstu íjár-
vörslumenn þess tíma að þeir
ávöxtuðu fé manna á „hagkvæman
og þægilegan hátt“. Þá var þessi
stétt kölluð okrarar. Nú hefur okk-
ur fleygt fram. Nú heita þeir
ráðgjafar og fá myndir af sér í blöð-
um og sjónvarpi.
Þegar litið er yfir svið stjórnmála
í dag veröur flestu sæmilega hugs-
andi fólki það ljóst að við núver-
andi ástand verður ekki unað.
Gömlu flokkarnir lifa í heimi nýrr-
ar frjálshyggju þar sem fjármagnið
á að ráða og stjórna. Alþýðubanda-
lagiö er í molum, völdin þar komin
í hendur Reykjavíkurdeildarinnar.
Kvennalistinn er sjálfum sér sam-
kvæmur en er í eðli sínu tímabund-
ið fyrirbæri án eðlilegrar
framtíðar.
Hér virðist þurfa að koma til nýtt
afl þeirra sem standa í miðju og
vinstra megin við miðju stjórn-
málanna. Þetta er afar stór hópur
og gæti sennilega verið sterkasta
pólitíska aflið í dag nái það saman.
Það sem skilur þetta fólk að eru
smámunir miðað við það sem það
á sameiginlegt.
En hvar skal byrja? Tveir hópar
virðast eiga þar nokkra samleið.
þ.e. Samtök jafnréttis og félags-
hvggju og Þjóðarflokkurinn.
Einnig liggur i augum uppi að stór
hluti af kjósendum hinna flok-
kanna á þar samleið, þó í misjöfn-
um mæli sé. Vonandi er að þetta
fólk beri gæfu til að ná saman. ekki
bara sín vegna. heidur vegna þjóð-
arinnar allrar.
Gunnar Hilmarsson
Svarfaðardalurinn:
Lrfríki og náttúruvernd
Nú á seinni árum hafa menn hér á
landi og erlendis áttað sig á því að
það þarf að vemda náttúruna gegn
ýmiss konar áformum mannsins
um tilgangslausa spiflingu hennar.
Ýmis félög hafa verið stofnuð til að
eiga frumkvæði í þessum málum
og fá fram farsæla stjórnun á þeim
tii að koma í veg fyrir náttúruslys
að ástæðulausu.
Hagsmunir móður náttúru
Hér á landi er Náttúruvemdar-
ráð sá aðili sem á að gæta hags-
muna móður náttúru. Ég hef komið
í nokkrar eyðibyggðir þar sem aflt
er sundurgrafið af skurðum.
Landið hefur breytt um svip, marg-
ir votlendisfuglar nær horfnir (sbr.
óðinshani). Óllu fjármagni, sem
þjóðin reiddi fram til þessa verks,
kastað á glæ.
Ég vill hér vitna til hinnar ágætu
greinar nóbelsskáldsins, „Hernað-
urinn gegn landinu", sem hann
skrifaöi fyrir nokkrum árum og
segir svo mikinn sannleika í þess-
um efnum. Menn verða að gera sér
það ljóst að það er ekki einkamál
hvers og eins hvemig hann spillir
landinu til frambúöar þó að hann
hafi lagalegan umráðarétt yfir því
eins og er.
Landið hlýtur að teljast sameign
þjóöarinnar sem landið byggir.
Þeir sem hafa löghald yfir landi á
hverjum tíma bera á því ábyrgð
gagnvart þjóðinni.
KjaUarinn
Haukur Þorleifsson
vélstjóri og formaður Verka
lýðsfélags Reyðarfjarðar
Gott dæmi í framhaldi af þessum
hugleiðingum er að fyrir nokkrum
dögum er ég kom í fæðingarsveit
mína, Svarfaöardalinn, og fór að
venju aö líta yfir sveitina þá fannst
mér ásjóna hennar hafa breyst. Ég
sá að stórar jarðýtur vom að störf-
um í Svarfaðardalsá. Þóttu mér
þessar framkvæmdir allfurðuleg-
ar.
Var mér þá sagt að það ætti að
setja ána í 80 m breiöan skurð, allt
frá bænum Steindyrum og niður
að Hofi, eða 4-5 km leið. Og hver
borgar? datt út úr mér ósjálfrátt,
því mér fannst þetta mál allt hið
furðulegasta.
Mér var sagt að til væri sjóður
að nafni „Landbrotasjóður" sem
enginn hafði heyrt um áður þar um
slóðir en einhver snjall maður
hafði nýverið uppgötvað. Væri nú
ekki seinna vænna að ná í fé þessa
sjóðs og láta hann standa undir
nafni meðan fé hans entist.
Herferð tæknialdar
Við blasti ófógur sjón. Hér hafði
orðið mikið slys og náttúran særð
því sári sem seint eða ekki mun
gróa.
Ég hef átt leið þarna um árlega i
meira en 40 ár, og ekki hef ég séð
neina umtalsverða breytingu á
rennsli árinnar eða að hún bryti
land svo neinu næmi. Hún sveiflast
á milli ára. í einni eða tveimur
kvíslum. um afmarkaðar eyrar.
Ýmist rennur hún lítillsga austar
eða vestar og svo hefur hún gert
svo lengi sem menn muna. Nú hef-
ur tækniöldin hafið herferð gegn
ánni og þar með náttúru þessarar
fógru sveitar. Allt útlit Svarfaðar-
dals gjörbreytist við þessar fram-
kvæmdir. til hins verra. þegar áin
hefur lotið í lægra haldi fyrir vig-
vélum tæknialdar og hún bundin í
fjötra.
Þessi sveit er ekki sú sama og
áður, hún hefur misst hluta af
sjálfri sér, og dalurinn fær aðra og
ljótari ásýnd. Ðalurinn hefur hlotiö
sár sem erfitt verður að bæta.
Það er von mín að þessar fram-
kvæmdir verði stöðvaðar af
framsýnum og viti bornum mönn-
um áður en eyöileggingin er full-
komnuð. Hvar er nú Náttúru-
verndarráð? Ég veit að rætt hefur
verið við það um þetta mál, en það
hefur ekkert gert enn. Sagt að vísu
að það hefði átt að tilkynna ráöinu
um framkvæmdirnar með fyrir-
vara en þar við situr. Ég vil hér
með fara þess á leit að Náttúru-
verndarráð tjái sig um málið á
opinberum vettvangi.
Viðkvæmt lífríki
Svarfaðardalsá er ein af betri sil-
ungsám landsins. Á þessu svæði,
sem nú er verið að umbylta, hafa
veiðst um 70% af allri veiði í ánni
undanfarin ár og er þetta svæði.
sem nú er verið að þurrka upp. eitt
aðalhrygningarsvæði árinnar.
Lífríki árinnar er hér sett í mikla
hættu og gæti svo farið að dregið
geti mikið úr veiði og þar með
hlunnindum jaröa á næstu árum
af þessum sökum.
Menn geta aö sjálfsögðu sagt sér
til afsökunar. ef lítið veiðist. að allt-
af hafi verið sveiflur í veiðinni. En
lífríkið er afar viðkvæmt. Yið-
kvæmara en íjöldinn gerir sér
grein fyrir. Þar sem svona fram-
kvæmdir hafa farið fram. þótt í
smærri stíl hafi verið en hér um
ræðir. hefur alls staðar mátt
merkja verulega minnkun á veiði
þegar frá líður. Ég hef rætt við sér-
fróða menn á þessu sviði og ber
þeim öllum saman um þetta.
Nú er veiðifélag um Svarfaðar-
dalsá og er það furðulegt að það
skuli ekki opinberlega hafa lagst
gegn þessari framkvæmd. Er það
sofandi á verðinum um þá hags-
muni sem því er trúað fyrir?
Ég vil svo hvetja afla vel hugs-
andi sveitunga mína, heima og
heiman, sem unna þessari íogru
sveit, að standa á móti því að
ásjónu Svarfaðardals sé breytt með
vanhugsuðum framkvæmdum sem
þessari. Viö skulum vona að meiri
skaði en orðinn er verði þarna eigi
unninn. Við skulum hafa það í
huga að við upphaf skal endirinn
skoðaður. Haukur Þorleifsson
„Á þessu svæði, sem nú er verið að
umbylta, hafa veiðst um 70% af allri
veiði 1 ánni undanfarin ár.“