Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1987, Blaðsíða 10

10
ÞRIÐJUDAGUR 1. DESEMBER 1987.
Utlönd
Gizur Helgason, DV, Þýskalandi:
Vestur-þýsku stjórnmálaflokkarn-
ir hafa allir sem einn mótmælt
kröftuglega handtökum friðar- og
umhverflsmálasinna í Austur-Berlín
en þar hefur a-þýska öryggislögregl-
an verið að verki. íhaldsmenn og
sósíaldemókratar í Bonn hafa sagt
að þessar harkalegu aðgerðir aust-
ur-þýskra yfirvalda séu bakslag fyrir
bætta sambúð þýsku ríkjanna.
Síðastliðinn laugardag voru enn
um'tuttugu manns í haldi hjá „Slasi“,
öryggislögreglu A-Þjóðverja, eftir
miklar fjöldahandtökur alla síðast-
liðna viku. Vestur-þýsku flokkarnir
hafa krafist þess að allir þeir sem enn
eru í haldi verði tafarlaust látnir
lausir.
Makka ekki rétt
Það var aðfaranótt þriðjudagsins í
síðustu viku að Slasi-menn létu til
skarar skríða og ruddust inn í um-
hverfismálabókasafn sem stendur
við Síonskirkjuna í Austur-Berlin. Á
staðnum var fjöldi manns handtek-
inn og mikið af gögnum og ljósritun-
artækjum gert upptækt. Kerfisgagn-
rýnendur, sem hafa hafst við hjá
Síonskirkjunni, hafa vakið vaxandi
reiði stjórnvalda vegna dreifingar
fjölritaðra blaða og bæklinga um
umhverfisvandamál og friðarpólitík.
Síðastliðið miðvikudagskvöld voru
svo fimmtán manns til viðbótar
handteknir er þeir tóku þátt í mót-
mælagöngu sem efnt var til vegna
skyndiárásar lögreglunnar. Á föstu-
daginn var héldu aðgerðir lögregl-
unnar áfram og nú með húsleitum á
einkaheimilum þeirra er liggja undir
grun um að vera umhverfismála- eða
friðarsinnar í tengslum við fyrr-
nefnda kirkju.
Sennilegt er talið að stjórnvöld í
Austur-Þýskalandi ætli nú í eitt
skipti fyrir öll að brjóta á bak aftur
þessa grasrótarhreyfingu sem virðist
ekki kunna að makka rétt við stjórn-
völd.
Austur-þýskir tónlistarmenn og leikhúsfólk, sem tengist friöar- og umhverfismálasamtökunum, hefur sætt banni viö flutningi verka sinna undanfarna daga
þar sem þau eru talin lítillækka rikisstofnanir. Simamynd Reuter
Fleiri handtökur
Frá a-þýsku borgunum Halle, Wi-
smar, Rostock, Weimar og Dresden
berast nú fréttir af handtökum frið-
ar- og umhverfissinna. Auk þess
hefur fjölda manns verið bannaö að
fara til A-Berlínar.
Föstudag og laugardag safnaðist
mikill mannfjöldi saman við Síons-
kirkjuna og stóð þögull við inngang
hennar. Fjöldi óeinkennisklæddra
lögreglumanna var á staðnum og
mannljöldinn var ákaft ljósmyndað-
ur af lögreglunni.
Talið er að um átta hundruð manns
hafi verið þarna saman komin síðast-
liðið föstudagskvöld.
Róstusamt í A-Berlín
Gengisfelling eða launastöðvun
Haukur L. Hauksson, DV, Kaupmannahööu
Efnahagssérfræðingar danska
efnahagsráösins sendu fyrir helgi frá
sér skýrslu um efnahagsþróunina í
Danmörku næstu árin í Ijósi versn-
andi útflutningsgetu Dana og
ástandsins á heimsmörkuðunum.
Segja sérfræðingamir aö danskt
efnahagslíf standi frammi fyrir
tveimur valkostum, annars vegar
launastöðvun en hins vegar gengis-
lækkun dönsku krónunnar.
300 þúsund atvinnulausir
Óttast sérfræðingarnir að tala at-
vinnulausra nái þrjú hundruð
þúsundum eftir eitt og hálft ár. Eftir
að hafa vanist eitt hundrað þúsund
atvinnulausum á áttunda áratugn-
um og tvö hundruð þúsund á þeim
níunda lítur út fyrir aö þrjú hundruð
þúsund atvinnulausir veröi venjan á
næsta áratug, ef ekkert verður aö
gert.
Það er þó við ramman reip að
draga. Efnahagsúthtið er síður en
svo gott. Er um blöndu af ytri og
innri aöstæðum að ræða. Almenn
hægfara þróun og mettun markað-
anna erlendis, sem síður en svo
batnaði við verðbréfahrunið fyrir
skömmu, orsakar mikla útflutnings-
erfiðleika fyrir Dani. Þar við bætist
gjaldeyrissamstarf Evrópubanda-
lagsríkjanna, EMS, sem hefur haldiö
krónunni í hærra gengi en æskilegt
þykir, þar sem aðhald í efnahagsmál-
um hefur ekki veriö nægilegt. Það
leiöir að þriðja þættinum, sem er
mun hærri launa- og verðhækkanir
en meðal helstu viöskiptalanda þar
sem Vestur-Þjóðverjar gefa tóninn.
Munar þá sérlega um dýra kjara-
samninga vorsins, þar sem launþeg-
ar fengu að meðaltali ellefu prósent
launahækkun.
Launastöðvun
Allt þetta þýðir að samkeppnis-
staða Dana hefur versnað um sautj-
án til átján prósent miðað við árið
1985. Segja efnahagssérfræðingarnir
að ef ekki verði leitaö eftir launa-
stöðvun við næstu kjarasamninga sé
útlitið vægast sagt uggvænlegt. Þurfi
virkilegt átak til að hindra þessa
óheillavænlegu þróun. Hjálpi þar
svonefndur útflutningspakki ríkis-
stjórnarinnar eitthvað upp á, en þar
er aðalíega gert ráö fyrir skattalækk-
unum útflutningsfyrirtækja, upp á
samanlagt þrjá milíjarða danskra
króna.
Auk útflutningspakkans er um að
ræða breytingu á gjöldum atvinnu-
rekenda, það er sjúkratryggingum
og fleira, sem nú svarar til um sex
prósent af launasummunni. Munu
þær breytingar losa atvinnurekend-
ur við tólf og hálfan milljarð króna
í útgjöldum. Eiga atvinnurekendur
aftur á móti aö borga álögur upp á
tvo og hálft prósent, sem reiknast út
frá söluskatti þeim sem greiddur er
af verðmætaaukningu í framleiðslu
fyrirtækjanna. Nema álögur þær alls
um níu og hálfum milljarði króna,
svo útgjöld ríkisins verða þrir millj-
arðar í þessu sambandi.
Loks koma samningaviðræður at-
vinnurekenda, launþegasamtaka og
ríkisstjómar, um komandi kjara-
samninga, þar sem tryggja á samn-
inga er taka mið af efnahagsástand-
inu.
Kosningar í nánd?
Þessi þrjú mál, þaö er útflutnings-
pakki, gjöld atvinnurekenda og
þriggja póla umræður um kjaramál,
blandast saman við fjárlagaumræö-
una þar sem ríkisstjórnin hefur
boðið jafnaðarmönnum þátttöku.
Jafnaðarmenn koma inn í samning-
ana ásamt alþýðusambandinu og
ganga kröfur fram og til baka nú.
Óttast margir að blöndun alls þessa
og harður dómur efnahagssérfræð-
inganna komi öllu í hnút og endi í
kosningum. Schluter forsætisráð-
herra ýtti undir kosningavangavelt-
ur á fóstudag með því aö fresta
fyrirætluðum fundi meö aðilum
vinnumarkaðarins. Var sjöttijanúar
títt nefndur í því sambandi.
Sósíalistar vilja kosningar nú og
jafnaðármenn eru ekki á móti þeim,
ef öruggt er að stjórninni verði velt.
Schluter segir að komið veröi til
móts við jafnaðarmenn til að tryggja
óumflýjanlega samvinnu yfir miðj-
una í danskri pólitík. Segir hann það
vera einu leiðina til stöðugleika sem
landið þarfnist umfram allt. Þrátt
fyrir það segir hann aö hugmynda-
fræöileg landamerki verði ekki flutt
eitt fet, stjórnin ætli sér ekki að
stjórna eftir jafnaðarstefnu. Kosn-
ingar væru mikil mistök nú segir
Schlúter, sem hvetur til ábyrgðar-
fullrar lausnar vandamála. Segir
hann efnahagssérfræðingana taka
fremur djúpt í árinni þar sem Danir
séu betur í stakk búnir til að takast
á við kreppuna en þeir vilji gefa í
skyn.
Efnahagssérfræðingarnir segja að
ef semst um öll fyrrgreind atriöi ná-
ist að bæta útflutningsgetuna um
helming og forðast atvinnuleysi tutt-
ugu þúsund launþega.
Atvinnulausum fjölgar nú mjög i Danmörku og óttast er að fjöldi þeirra
verði bráðlega koniinn í þrjú hundruð þúsund.