Dagblaðið Vísir - DV - 06.08.1988, Page 40

52
LAUGARDAGUR 6. ÁGÚST 1988.
LífsstfQ dv
Áður en haldið er af stað
Ef feröast á til útlanda er nauösyn-
legt að huga aö hugsanlegri smit-
hættu. Hjá læknum og á heilsu-
gæslustöðvum fást upplýsingar um
hvort æskilegt sé að fara í ó’-^emis-
sprautur áður en haldið ul ákveð-
inna landa. Á flestum heilsugæslu-
stöðvum og á Heilsuverndarstöö
Reykjavíkur er síðan hægt að fá þess-
ar ónæmissprautur. Nauðsynlegt er
að skoða þessi ntál í tíma, sérstaklega
ef halda á til fjarlægra staöa. Það
getur verið ástæða til að fá nokkrar
sprautur áður en meðferðin er full-
komin. Einnig þarf oft að byrja
sprautun nokkrum vikum og upp í
mánuði áður.
Flestir þeir sem eru fullorðnir
fengu sem börn ýmsar ónæmis-
sprautur. Það getur verið að sumar
virki ekki lengur og þarf að athuga
það.
Eru tennurnar í lagi?
Ef ferðamaður er haldin ein-
hverjum sjúkdómi er skynsamlegt
að undirbúa sig sérstaklega fyrir
ferðina. Best er að hafa samband við
lækni og haga undirbúningi í sam-
ráði við hann. Til dæmis getur verið
nauðsynlegt aö taka með sér lyf eða
kynna sér möguleika á læknaþjón-
ustu á ákvörðunarstað.
Margir gleyma að láta athuga tenn-
urnar áður en haldið er í ferðalag.
Það er ekki sérlega skemmtileg uppá-
koma að fá heiftarlega tannpínu í
miðju ferðalagi. Einnig getur verið
mjög dýrt að leita sér tannlækninga
í útlöndum.
Síðast en ekki síst er rétt að minna
á tryggingar. Ótrúlega margir
gleyma eða ætla að spara sér að
kaupa tryggingar. Það getur kostað
háar upphæðir að fá læknisþjónustu
í útlöndum. Verð á tryggingum er
ekki svo hátt að auðvelt sé að rétt-
læta sparnað á því sviðinu.
-EG
Aðgát í ferðalaginu
Á meðan á ferð stendur er hægt
að haga sér þannig að hættan á veik-
indum minnki.
* Gott er að hafa með sér ýmsa smá-
hluti sem geta komiö að góðum not-
um. Plástur og smárúlla af sárabindi
tekur ekki mikið plá§g en getur kom-
iö í góðar þarftr. Flugnafælur og
smyrsh til aö halda frá flugum eru
fáanleg. Sé farið til landa, þar sem
vatn er óhreint. er þjóðráð að kaupa
töflur sem sótthreinsa vatnið.
★ Athugiö hvort vatnið á staðnum
sé hreint. Ef þið eruð í einhverjum
vafa notið þá vatn úr flöskum til að
bursta tennurnar og skola munninn.
Ef ekki er mögulegt að nálgast Vatn
á flöskum er hægt að sjóða krana-
vatn eða nota sótthreinsunartöflur
til að hreinsa það. Ef mjólk er ekki
gerilsneydd og í lokuðum pakkning-
um er vissara að sjóða hana fyrir
neyslu
* Farið varlega í vali á matvælum.
Á sumum stöðum er mikil hætta á
sýkingu og er nauðsynlegt að gæta
fyllstu varúðar. Eftirfarandi matvæli
geta verið varasöm: hrátt grænmeti,
salat og óafhýddir ávextir, hrár skel-
fiskur, rjómi, ís og ísmolar úr krana-
vatni, ásamt illa soðnu eða steiktu
kjöti og fiski. Illa soðinn, kaldur eða
upphitaður matur getur verið hættu-
legur. Nýlega matreiddur matur er
öruggastur.
★ Hreinlæti er alltaf besta leiðin til
að verjast bakteríum. Að sjálfsögðu
á alltaf að þvo sér vel um hendur
áður en matur er meðhöndlaður eða
borðaður.
★ Margir fara flatt á sólböðunum.
Það borgar sig aö fara varlega í sól-
inni fyrstu daganna. Nú á dögum eru
til krem sem koma í veg fyrir sól-
bruna. Hentugt er aö nota slík krem
fyrstu dagana. í hita tapar líkaminn
miklum vökva og salti. Einkennin
eru ógleöi, svimi og höfuðverkur. Til
að koma í veg fyrir þetta er best að
auka neyslu á salti og vökva. Þægileg
og svöl föt (t.d. úr baðmull) eru best
í miklum hita.
* Kynsjúkdómar eru orðnir algengir
í heiminum. Sumir þeirra eru ban-
vænir. Aðgát í kynlífi á ekki síður
við á ferðalagi en utan. Ef ferðamað-
ur heldur að hann hafi smitast af
kynsjúkdómi ætti hann að leita til
læknis strax. Jafnframt ætti það að
vera hans fyrsta verk þegar heim er
komið.
-EG
Þegar ferðast er til útlanda komast íslendingar stundum i snertingu viö
sjúkdóma sem ekki þekkjast hér á landi. íslensk heilbrigðisyfirvöld bjóða
upp á ónæmissprautur við mörgum þessara sjúkdóma en almenn varkárni
og skynsemi er samt besta veganestið.
Halló
Okkur vantar einn hressan kennara í vetur. Erum á
besta stað í Eyjafirði, stutt á alla staði í nágrenninu,
nýtt skólahúsnæði. Hvernig væri að athuga málið?
Upplýsingar á kvöldin í símum 96-61728, 96-61737
og 96-61753.
Kennarar
Vegna forfalla vantar kennara við Grunnskóla
Blönduóss næsta skólaár. Meðal kennslugreina er
kennsla yngri barna. Fríðindi í boði. Nánari upplýs-
ingar veita skólastjóri í síma 95-4114 og yfirkennari
í síma 95-4310
Skólanefnd
Sjúkdómur Áhættusvæöi Smitleiðir Bólusetning Bólusetningar- skirteinis krafist Aðrar varúðar- ráðstafanir
Aids Sjúkdómurinn þekkist um viða veröld en aðal áhættusvæðin eru Mið-Afríka, Evrópa og Amerikurnar. Samfarir við sýktar manneskjur Einnig með blóði úrsýktu fólkiog notkun á nálum sem hafa komist í snertingu við vírusinn. Engin. Nei. Sjá annars staðar á siðunni.
Kólera Afrika, Asia, Mið-Austurlönd. Sérstaklega i löndum þarsem hreinlæti er lélegt. Smitmengaður maturog vatn. Venjulega tvær sprautur. Vottorð gildir i sex mánuði. Hjá sumum þjóðum er farið fram á vottorð um bólusetningu. Bólusetning tryggir ekki fullkomið öryggi. Gætið að í matog drykk.
Smitandi lifrar- bólga. Á flestum stöðum jarðar þarsem hrein- læti eraf skornum skammti. Smitmenguð matvæli og vatn. Umgangurvið smitaðfólk. Fáið ráðleggingar hjá lækni. Nei. Gætið fyllsta öryggisimatog drykk og hreinlæti erfrumnauðsyn.
Malaría Afríka, Asia, Mið- og Suður Amerika. Berst með biti úrsýktum Moskitóflugum. Engin, en rnalariuvarnar- töflur eru til. Nei. Sjá annars staðará siðunni.
Mænu- veiki. Alls staðar nema i Ástralíu, Nýja Sjálandi, Evrópu og Norður-Ameriku. Með umgengni við smitað fólk. Berst sjaldan með matog drykk. Nauðsynlegt eraðfara nokkrum sinnum í mænuveikis- sprautur og það þarfað endurnýja á tíuára fresti. Nei. Aðgát i matogdrykk.
Hunda- æði. Viða um heim. Biteða klór frá dýrum. Leitið upplýs- inga hjá lækni. Nei. Sjá annars staðar á siðunni.
Stíf- krampi. Á stöðum þarsem langt er i aðstöðu til lækninqa. Smitberst í opin sár. Leitið upplýs- inga hjá lækni. Nei. Þvoiðöll sárvel.
Berklar Asía, Afrika, Mið- og Suður-Amerika. Berst i lofti frá sýktu fólki. Mótstöðuprófun og sprautun þrem mánuðum fyrir brottför. Nei. Leitið læknisvið brjóstverkjum og þrá- látum hósta.
Tauga- veiki. Ástöðum utan Evrópu Norður-Ameriku, Ástraliu og Nýja Sjálands þarsem hreinlæti er af skornum skammti. Smitmenguð matvæli, vatn og mjólk. Tvær sprautur með4til6 vikna milli- bili. Mótstaða er endurnýjuð með einni sprautu vanalega eftir þrjúár. Nei. Aðgát i matog drykk.
Gula Afrika, Suður-Amerika. Bitfrá sýktum moskitóflugum. Eina sprautu gegnguluþarf að fáminnst tiu dögum fyrir brottför. Sprautuvottorðið gildiritiu ár. Já i mörgum löndum er krafist vottorðs. Forðist bit frá moskító- flugunni.