Dagblaðið Vísir - DV - 04.07.1989, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚLÍ 1989.
15
Verkalýðsfélögin
skattamálin
„Menn setja yfirleitt alltaf samasem-
merki á milli margra barna og örbirgö-
ar.“
Þaö virðist vera viðtekin venja þeg-
ar verkalýðsfélög halda þing eða
ráðstefnur að þar sé ályktað um
skattamál. Það er svo sem ekki
nema gott eitt um það að segja þeg-
ar slíkir aðilar reyna að hafa áhrif
'á og koma í veg fyrir það sem þeim
finnst vera óréttlæti i þessum efn-
um sem og öðrum. Það sem er ef
til vill athyglisvert öðru fremur í
þeim yfirlýsingum sem þessir aðil-
ar senda frá sér er hversu keimlík-
ar þær allar eru. Hafi maður lesið
eina hefur maður séð megininntak
þeirra allra. Alls staðar er talað um
að létta þurfi skattbyrðinni af þeim
sem minnst bera úr býtum.
Það er annars þannig að þeir sem
hvað minnst bera úr býtum borga
líka minnsta eða jafnvel enga beina
skatta. Þannig að kjarasamningar,
sem fela í sér skattaívilnanir þeim
til handa, hljóta að vera að ein-
hverju leyti á misskilningi byggöir.
Nema þeir séu gerðir í þeim til-
gangi að þeir sem samningana gera
hafi ástæðu til að berja sér á brjóst
og segja sem svo: Þama sjáið þið
hvemig ég berst fyrir lítilmagnann.
Nú þarf hann enga skatta að borga
og allt er þetta mér að þakka. En
það fylgir aldrei sögunni hversu
lítil stoð fólki er í að fellt sé niður
það sem ekkert var.
Neytendur
Venjulega er líka talað um að
gæta þurfi hagsmuna þeirra sem
bammargir era og þurfa þess
vegna að kaupa mest af matvörum.
Menn setja yfirleitt alltaf saman-
semmerki á milli margra barna og
örbirgðar. Hvemig sem á því stend-
ur hljómar þessi söngur í mín eyru
eins og menn álíti að um leið og
fólk fari að búa við bærilega af-
komu verði það allsendis ófært til
bameigna og þurfi þar að auki ekki
að borða. Þeir sem hafi lág laun séu
í því að hlaða niður krökkum og
geri helst ekki annað þess utan en
að raða í sig mat.
Ég held að skattbyrði. hér sé
minni heldur en gengur og gerist í
hinum svonefndu velferðarþjóö-
félögum enda hefur þorri íslend-
inga ennþá ríka löngun til þess að
vinna sjálfir fyrir sínu lífsviður-
væri. Auðvitað verðum við, eins
og aðrir, að sætta okkur við það
að ekkert fæst fyrir ekki neitt. Eitt
má nefna enn sem gjarna er álykt-
að um hjá stéttarfélögum en það
em hert viðurlög við skattsvikum
og aukið eftirlit með þeim sem þau
stunda.
Hver á að líta eftir?
Þaö hefur talsvert verið gert í því
af hálfu opinberra aðila að reyna
að fá fólk til starfa við skattaeftir-
ht. Þetta hefur gengið bölvanlega
fram að þessu enda laun þeirra sem
við svona nokkuð vinna víst ekki
eitthvað til þess að hrópa húrra
fyrir. Þess vegna held ég að vilji
verkalýðsfélög í raun og vera
stuðla að betri skattheimtu ættu
þau að taka höndum saman um að
ná fram kjarabótum fyrir þá sem
vinna eftirlitsstörfin. Þannig ætti
aö vera tryggt að ekki skorti fólk
og við getum þar með horft hæst-
ánægð á allar skattsvikakrónumar
streyma inn. Annars held ég að það
KjáOarinn
Guðmundur Axelsson
framhaldsskólakennari
sé ekki síður þörf á að tryggja að
þeim peningum, sem innheimtast,
sé ekki sóað í tóma vitleysu.
Hvemig?
Ég hef oft furðað mig á því þegar
stjórnmálamenn em að gefa upp
mjög nákvæmar tölur um skattsvik
hér á landi eða annars staðar. Það
er engu líkara en þeir hafi þetta
allt á hreinu. Svo hreinu að maður
furðar sig á því hvers vegna þeir
fara ekki einfaldlega og sækja þess-
ar fúlgur sem þeir þykjast vita svo
glögglega um. Það jaðrar eiginlega
við að maður fari að ímynda sér
að ástæðan fyrir vitneskjunni sé
sú að þeir hafi stolið þessu öllu
saman sjálfir.
Guðmundur Axelsson
Alvarlegt áfall
Asíumenningar
Enda þótt tugir tungumála og afbrigða finnist i Kína eru Kínverjar ein
Um aldir hefur það verið svo að
Kína hefur orðið fyrir árásum utan
frá en alltaf hefur það gerst að á-
rásaraðiUnn hefur annaðhvort
samlagast eða verið hrakinn á
brott. Það sem hefur lifað er kín-
versk menning. Hún hefur lifað af
öU ytri áhrif fram á þessa öld.
Styrkur Kínverja
Enda þótt tugir tungumála og af-
brigða finnist í Kína em Kínverjar
ein þjóð vegna ritmálsins. Þetta
myndræna ritmál er undirstaða
þess að fólk sé Kínveijar þótt það
sé af ýmsu útUti og uppmna og
taU mismunandi mál.
Þetta myndmál hefur gert Kína
að sterkri félagslegri heUd í lengri
tíma en nokkurt annað ríki jarðar1
innar. Emhættisprófin hér áður
vom þekking á máUnu og því sem
skrifað hafði verið á því og þannig
var viðhaldið sterkri menningu.
Veikleiki Kínverja kemur svo
ekki fram fyrr en með prentun
hljóðtákna með lausum stöfum.
Um leið fór að koma fram þjóðar-
vitund víða í ljósi ritaðs þjóðmáls
sem aftur gerði vestrænar þjóðir
sterkar. Áreiti þessara þjóða var
ekki hægt að hrekja og þær samlög-
uðust aUs ekki kínverskum hátt-
um, þvert á móti voru teknir upp
hættir vestrænna manna, tækni-
menning og fræði Marx og Engels.
Þetta sýndi að letur Kínverja hafði
verið svo flókið að vinnandi alþýða
gat Ula nofært sér það til tæknUegr-
ar lýsingar eins og alþýðu á Vestur-
löndum var auðvelt og jók verulega
frumkvæði og framtak í vestræn-
um löndum, auðveldaði skráningu
þekkingar og leiddi til stöðugrar
tækniþróunar sem enn stendur
yfir.
Verkskipulag
Verkskipulag í Asíuríkjum, þar
sem markaðslögmál ráða, er undir-
staða vaxtar í þcssum ríkjum. Þar
er Japan fremst með sína hægu
ákvarðanatöku í fyrirtækjum og
mjög áberandi munnleg samskipti
Kjallarinn
Þorsteinn Hákonarson
starfsmanna. Orsökin er letrið.
Þeir hafa ekki haft ritvélar og letur
sem er eins þjált og við þekkjum
en hafa í staðinn meiri persónuleg
samskipti og meiri hraða því ritað
mál bíður á skrifborðum en samtöl
bíða ekki.
Við hátækni verður stærðfræði
og gott ritmál aðalatriði sem og
geta fólks í iðnaði til að tileinka sér
þessa hluti. Hjá okkur er meiri
áhersla á ritað mál í því sambandi,
en meira um munnleg samskipti
þar sem letrið er ekki eins þjált til
nákvæmar tjáningar.
En þar er mikill munur á jap-
önsku letri og kínversku. Japanskt
letur stendur fyrir 64 hljóðtákn en
er ískotið kínverskum táknum til
nákvæmni.
Því er kínverskt letur ekki mjög
hentugt tíl tæknilegrar tjáningar,
þar af leiðir nokkurn vanda til
tæknilegs frumkvæðis þrátt fyrir
mikla greind meðal Asíubúa sem
mælist ívið meiri en á Vesturlönd-
um.
Kínveijar bjuggu lengi við snilld-
ar-framsetningu í bókmenntum
þannig að milda hæfni þurfti til að
gera betur. Kunn eru spakmæli
þeirra í þessa vem. Enn er það svo
í Kína að til eru sögumenn og lesar-
ar sem lesa upp fyrir fólk á sam-
komum í þeim tilgangi og jafngildir
lestri reyfara hjá okkur. Eins er
mikil útgáfa í Japan á teikni-
myndasögum sem gerir myndmál
að baki einfolduðu ritmáli að sér-
stöku tjáningaformi.
Þetta myndar sérstakt verk-
skipulag sem er dálítið öðmvísi en
á Vesturlöndum. Mikiö er um að
hafin sé framleiðsla á eftirlíkingum
en þær svo betmmbættar vegna
tillagna sem koma frá þeim sem em
í sjálfu handverkinu, en við hins
vegar erum vön hönnunarbreyt-
ingum sem ekki eru unnar af sömu
aðilum og stunda framleiðslu.
Ný innrás
Það er því svo komið, hvort sem
kommúnistaflokki Kína líkar betur
eða verr, að menningarstraumar
berast nú inn sem krefjast þess að
allur almenningur hafi meira
fmmkvæði til þess að taka þátt í
hinni nýju iðnbyltingu í Asíu. Fái
að nota frumkvæði sitt því komm-
únistaflokkurinn stendur frammi
fyrir tvennu.
Kínveijar ná ekki að hafa nægi-
þjóð.
legt frumkvæði til þess að ná fram
hagvexti, þar sem hagvöxtur bygg-
ist á upplýsingum án þess að nota
svipaðar aðferðir og Japanir og
virkja frumkvæði almennings
vegna letursins.
Hins vegar geta þeir ekki haldið
saman ríkinu ef þeir leggja niður
letrið sem myndar kínversku þjóð-
ina. Það er t.d. eftirtektarvert að
kínversk alþýða gaf þeirri herdeild,
sem voðaverkin vann á Torgi hins
himneska friðar, nafnið „slátrar-
amir frá Peking“ en kenndi þá
ekki við landamærahéraðin og að
vera þaðan eins og við hefðum gert,
og gerst hefði í Sovétríkjunum ef
svipað hefði gerst þar.
Ný innrás er hafin sem eyðir síð-
ustu leifum stjórnskipulags mand-
arína sem kommúnistaflokkurinn
virðist nú ætla að beita. Þessi innr-
ás er með tölvum, verkskipulagi,
rekstrarkerfum, hagkvæmnikerf-
um og tækni sem Kína getur ekki
tileinkað sér án þess að tileinka sér
samskiptalausnir og stjórnun sem
þegar er háþróuð í Japan. Flokks-
gæðingastjórn mun alltaf vanta
það fmmkvæði sem þarf og heldur
Kína niðri.
Áfall Asíumenningar
Það er því mikið áfall sem Asíu-
menningin hefur orðið fyrir með
því að leiðtogamir sjá ekki né skilja
eðli vandans. Það er t.d. líklegt nú
að fyrirtæki í Hong Kong reyni að
koma sér fyrir t.d. á Filippseyjum
og fá þar aöstöðu sem er svipuð og
nú er í Hong Kong þótt þar sé erf-
itt pólitískt ástand.
Asíumenn verða, eins og við, að
skilja áhrif letursins á menning-
una. Það beygir okkur, hvort sem
okkur líkar betur eða verr, t.d. er
ólíklegt að ísland væri sjálfstætt ef
Guðbrandsbiblía heföi komið út á
dönsku. Eins er ljóst sambandið
milii aukinnar fátæktar í Banda-
ríkjunum og minni kunnáttu í
lestri og skrift.
Kínverskum kommúnistum ætti
að vera ljóst að Marx og Engels eru
ekki helgirit. Mállýska gerir í sjálfu
sér út af við viðfangsefni þeirra
tíma. Mállýsku var ætlað að vera
lifandi á hverjum tíma, og sá vandi,
sem hér er nefndur, er ekki ímynd-
un. Nýleg japönsk saga verkfalla
og mikils óróa vegna stjórnkerfa
fyrirtækja allt fram yfir 1960 sýnir
hvernig þetta er og það verður ekki
sniðgengið.
Það sem gerist næst er bara önn-
ur uppreisn, verri og blóðugri, því
orsakirnar em virkar, áreiti upp-
gangs í nálægum löndum og þeirra
aðferða sem þar er beitt, eðhsvirkni
þess leturs sem þeir búa við og
draumur um frelsi, auð og velsæld.
Þorsteinn Hákonarson
„Við hátækni verður stærðfræði og
gott ritmál aðalatriði, sem og geta fólks
í iðnaði til að tileinka sér þessa hluti.“