Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1989, Blaðsíða 10

10
FÖSTUDAGL'R 20. OKTÓBER 1989.
Erlendbóksjá
Svik og glæpir
í Hollywood
Mike Gallagher, yfirmaður
morðdeildar lögreglunnar í Los
Angeles, er að gamna sér með
giftri konu á heimili hennar þeg-
ar hann verður var við torkenni-
lega atburði í villu í grenndinni.
Lögregluþyrla er á sveimi og eitt-
hvað mikið að ske.
Hann verður því undrandi þeg-
ar engar fréttir berast af þessum
afhöfnum lögreglunnar. Það er
ekki fyrr en langt er liðið á daginn
að lögreglan. tilkynnir um að
margir hafi verið myrtir í húsinu
og einn fundist með lífsmarki.
Hvers vegna þessi leynd? Hvað
gerðist eiginlega í húsinu? Voru
háttsettir menn í lögreglunni
flæktir í máhð? Og hvers vegna
er Gallagher haldið utan við
rannsókn málsins? Er verið að
leggja fyrir hann gildru?
Svik og glæpir í Los Angeles,
þar sem sumir eru hafnir yfir
lögin en öðrum fómað eins og
peðum, eru viðfangsefni þessarar
ágætu spennusögu eftir Roderick
Thorp sem annars er kunnastur
fyrir The Detective og söguna Die
Hard sem kvikmynduð var fyrir
skömmu við miklar vinsældir.
RAINBOW DRIVE.
Höfundur: Roderick Thorp.
Penguin Book, 1989.
MÁRIO de ANDRADF
macunaíma *
Brasilíska
þjóðarsálin
Mário de Andrade (1893-1945),
sem átti ættir að rekja til þriggja
helstu kynkvísla þjóðar sinnar -
indíána, negra og Portúgala -
hefur verið kallaður „páfi mod-
ernismans" í Brasilíu.
Hann var áhrifamikill í brasil-
ískum bókmenntum og þjóðfélagi
yfirleitt sem ljóðskáld, rithöfund-
ur og gagnrýnandi, einkum á ár-
unum milli heimsstyijaldanna.
Skáldsögunni Macunaíma, sem
hér birtist í danskri þýöingu, var
illa tekið þegar hún kom út fyrst,
árið 1928, þótt nú sé litið á hana
sem mikilvæga nýsköpun í bók-
menntum Brasilíu þar sem hún
hafi haft veruleg áhrif á þróun
sjálfstæðra brasilískra bók-
mennta.
Höfuðpersónan í þessari stór-
kallalegu sögu, sem byggir mjög
á tilvísunum til brasilískra þjóð-
sagna og þjóðtrúar, er hinn mesti
hrappur og til allra furðuhluta
líklegiu-. Hann er reyndar eins
konar tákn brasilísku þjóðarinn-
ar með kostum sínum og göllum.
Sagan er uppfull af fáránlegri
fyndni og hin skemmtilegasta af-
lestrar.
MACUNAÍMA.
Hölundur: Márlo de Andrade.
Husets Forlag/S.O.L., 1989.
Sjo long ar 1
klóm sadista
Árið 1977 fór Colleen Stan, þá tvítug
að aldri og búsett í Oregon í Banda-
ríkjunum, að heiman. Hún var
ákveðin í að ferðast „á puttanum" til
fyrirheitna landsins, Kaliforníu.
Það sannaðist rækilega á Colleen
að ekki eru allar ferðir til fiár. Leið
hennar til Kaliforníu var nefnilega
þymum stráð. Hennar beið sjö ára
ótrúleg martröð - svo lygileg að flest-
ir áttu erfitt með að leggja trúnað á
frásögn hennar þegar hún slapp loks
úr prísundinni árið 1984 og sagði frá
hörmungum sínum.
Fangi og þræll
Píslarganga Colleen hófst þegar
henni bauðst far með ungum hjón-
um, Cameron og Janice Hooker. Þau
höfðu smábarn í bílnum hjá sér og
htu út eins og fyrirmyndarfiölskylda.
Colleen hélt því að henni væri óhætt
að þiggja boðið. Annað kóm á dag-
inn. Aður en hún vissi af var hún
orðin fangi og þræll Cameron Hoo-
kers sem er sadisti af þeirri tegund
sem eiga helst heima í hryllingssög-
um úr pyntingarklefum Gestapo-
manna.
Cameron þessi hafði smíðað í kjall-
aranum hjá sér sérstakan lítinn
kassa þar sem hann geymdi fómar-
lamb sitt nakið í myrkri. Þess á milli
misþyrmdi hann Colleen til að fá
útrás fyrir kvalalosta sinn. Lýsing-
amar á þeim pyntingum em óhugn-
anlegar. Hann hafði áður beitt konu
sína hhðstæðri harðneskju tíl að fá
kynferðislega fuhnægingu, en gekk
þó mun lengra með nýja fórnarlamb-
inu. Virðist reyndar mesta mildi að
Coheen skuh hafa lifað þau ósköp af.
„Fullkomið
fórnarlamb"
Með ómanneskjulegri meðferð og
líkamlegum og andlegum pyntingum
tókst Cameron að kúga Colleen svo
gjörsamlega að hún þorði sig hvergi
að hræra eftir að hann sleppti henni
loks úr kassanum. Hún var að því
leyti „fullkomið fórnarlamb", eins
og titill bókarinnar vísar th. Það var
fyrst eftir sjö ára vist sem ambátt
Camerons að henni tókst að hleypa
í sig nægum kjarki th að sleppa, og
þá með aðstoð Janice sem gat að lok-
um ekki lifað lengur með geðsjúkum
m£mni sínum.
í þessari bók rekur Christine
McGuire, saksóknaranum sem
stjómaði málathbúnaði gegn Camer-
on fyrir dómstólum, harmsögu Cohe-
en og baráttu yfirvalda gegn Camer-
on Hooker.
Hún segir ítarlega og skipulega frá
máhnu eftir réttargögnum og ítarleg-
um viðtölum sínum við aðha máls-
ins, en blandar inn í frásögnina lýs-
ingum á eigin baráttu fyrir því að
koma Cameron á bak við lás og slá.
Hún hafði þar að lokum erindi sem
erfiði því Cameron var dæmdur th
langvarandi fangelsisvistar.
Þetta er svo makalaus frásögn að
lesandinn þarf hvað eftir annað að
minna sig á að hér er ekki á ferðinni
óráðshjal eða fáránlegur reyfari
heldur lýsing á raunverulegu fólki
og atburðum sem áttu sér stað fyrir
aðeins fáeinum ámm í einu helsta
menningarríki heims.
PERFECT VICTIM.
Höfundar: Christine McGuire & Carla Nor-
ton.
Dell Publishing, 1989.
I svona kassa geymdi Cameron Hooker fórnarlamb sitt, Colleen Stan.
Metsölubækur
Bretland
Kiljur, skáldsögur:
1. Mary Wesley:
SECOND FIDDLE.
2. Len Deighton:
SPY HOOK.
3. Stephen Klng:
THE TOMMYKNOCKERS.
4. G. Garcia Mðrques:
LOVEINTHETIMEOF CHOLERA.
5. Maeve Ðinchy:
SILVER WEDDING.
6. Judith Krantz:
TILL WE MEET AGAIN.
7. Virglnia Andrewa:
FALLEN HEARTS.
8. David Lodge:
NICE WORK.
9. Jeffrey Archer:
A TWIST IN THE TALE.
10. Rosamunde Pilcher:
THE SHELL SEEKERS.
Rit almenns eðlls:
1. Rosemary Conley:
COMPLETE HIP & THIGH DIET.
2. Paddy Doyie;
THE GOD SQUAD.
3. Elkington & Hailes:
THE GREEN CONSUMER’S GUIDE
SUPERMARKET SHOPPING
GUIDE.
4. Cailan Pinckney:
CALLANETfCS.
5. Rosemary Conley:
HIP & THIGH DIET.
6. Elkington & Hailes:
THE GREEN CONSUMER GUIDE.
7. Joyce Grenfelt:
DARLING MA: LETTERS TO HER
MOTHER.
8. Paul Theroux:
RIDING THE IRON ROOSTER.
9. John Button:
HOW TO BE GREEN.
10. Rég & Ron Kray, F. Dinenage:
OUR STORY.
(Byggt i The Sunday Times)
Bandaríkin
MetsÖlukiljur:
1. Kathleen E, Woodiwiss:
SO WORTHY MY LOVE.
2. ROBERT LUDLUM:
TREVAYNE.
3. Anne Tyler:
BREATHING LESSONS.
4. Stephen Coonts:
FINAL FUGHT.
5. Anne flice:
THE QUEEN OF THE DAMNED.
6. Tom Clancy:
THE CARDINAL OF THE
KREMUN.
7. Aona Fuller Ross:
CELEBRATION!
8. Louis L’Amour:
LONG RIDE HOME.
9. Piers Anthony:
MAN FROM MUNDANIA.
10. Kathryn Harvey:
BUTTERFLY.
11. Judy Klass:
THE CRY OF THE ONUES.
12. Rosamunde Pilcher:
THE SHELL SEEKERS.
13. Unda Lay Shuler:
SHE WHO REMEMBERS.
14. Erlch Segal:
DOCTÖRS.
16. VlctoHa Holt:
THE INDIA FAN.
Rlt almenns eðlis:
1. Jœ McGinnios:
BLIND FAITH.
2. C. McGulre, C. Norton:
PERFECT VICTIM.
3. Shirley Temple Black:
CHILD STAR.
4. M. Scott Peck:
THE ROAD LESS TRAVELED,
5. Bernie S. Siegel:
LOVE, MEDICINE & MIRACLES.
6. David Brlnkley:
WASHINGTON GOES TO WAR.
7. Hunter S. Thompson:
GENERATION OF SWINE.
8. Randsdell Plerson:
THE QUEEN OF MEAN.
9. Kirk Douglas:
THE RAGMAN'S SON.
10. WhHley Strieber:
TRANSFORMATION.
11. Teresa Carpenter:
MISSING BEAUTY.
(Byggt á New Yort Times Book Review)
Danmörk
Metsölukiljur:
1. Torkild Hansen:
S0FORH0R.
2. Johannes Mollehave:
OP AD EN MUR.
3. Jean M. Auel:
HULEBJ0RNENS KLAN.
4. Albert Cohen:
HERRENS UDKÁRNE.
5. Isabel Allende;
ANDERNES HUS.
6. Jean M. Auel:
HESTENES DAL.
7. Jean M. Auel:
MAMMUTJÆGERENE.
. 8. Helle Stangerup:
CHRISTINE.
9, Elsa Morante:
ARACOELI.
10. Salema/Vanderburgh:
SHAMANENS DATTER.
(Byggt é PolMken Sendag)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
Samleikur heim-
speki og vísinda
Segja má að heimspekin sé
móðir vísindanna. Reyndar hefur
sú rannsóknarstarfsemi, sem nú
kallast vísindi, lengst af rúmast
innan hugtaksins heimspeki þótt
margir vísindamenn líti nú á dög-
um á heimspekinga svipuðum
augum og stjörnuspámenn.
í nýrri, aðgengilegri bók sinni
- Science and Philosophy - lýsir
Derek Gjertsen háskólakennari
stundum náinni en oft átakamik-
ilh sambúð heimspekinga og vís-
indamanna gegnum aldirnar.
Hann gerir ítarlega grein fyrir
því sem aðskilur vísindi og heim-
speki, fiallar um ólík vinnubrögð
í þessum sögulega séð náskyldu
fræðigreinum og ólík sjónarhorn
fræðimanna. Mál sitt skýrir hann
með mörgum dæmum, tilvitnun-
um í skoðanir vísindamanna og
heimspekinga í gegnum tíðina og
stundum með skemmtilegum
þverstæðum.
Niðurstöður Gjertsens eru oft
fondtnilegar og benda til þess að
skilin milli heimspeki og vísinda
séu ekki eins skörp og halda
mætti, enda er það svo að fram-
farir í vísindum hafa oft mikil
áhrif á viðhorf heimspekingsins
á sama hátt og innsýn heimspek-
ings getur komið'vísindamannin-
um að miklu gagni.
Ritgerð Werners Heisenberg,
sem birt er í bókinni Physics and
Philosophy, er gott dæmi um
þessi nánu tengsl - því hér er vís-
indamaður að draga heimspeki-
legar ályktanir af þeim nýju vís-
indakenningum sem mestu hafa
breytt um heimsmynd okkar á
þessari öld - afstæðiskenning-
unni og skammtafræðinni.
Heisenberg, sem var þýskur
eðlisfræðingur, nóbelsverð-
launahafi og forstjóri hinnar
þekktu Max Planck-stofnunar,
átti veigamikinn þátt í þróun
skammtakenningar. Reyndar er
ein af reglunum, sem miklu
skipta í þeim fræðum, nefnd eftir
honum.
Þessi ritgerð er að efni til byggð
á fyrirlestrum sem hann hélt á
miðjum sjötta áratugnum. Þar af
leiðir að fátt ef nokkuð kemur hér
á óvart enda fiölmargar bækur
verið samdar síðan um sama efn-
i. Engu að síður er forvitnilegt
að kynnast þankagangi Heisen-
bergs er hann veltir fyrir sér
heimspekilegum áhrifum þeirra
nýju kenninga um efnið og al-
heiminn sem hann átti sinn þátt
í að smíða sem vísindamaður.
PHYSICS AND PHILOSOPHY.
Hölundur: Werner Heisenberg.
SCIENCE AND PHILOSOPHY.
Höfundur: Derek Gjertsen.
Penguin Books, 1989.