Dagblaðið Vísir - DV - 16.10.1990, Page 11

ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTO'BER 1990.
11
Utlönd
Að kalda stríðinu loknu:
Samnorræn stef na
varnarmálum?
Austur-þýskir flóttamenn í sendiráði Vestur-Þýskalands í Prag í Tékkóslóvakíu í lok september i fyrra. Breyt-
ingarnar sem hafa orðið síðan hafa orðið tilefni umræðna um þýðingu hlutleysis. Simamynd Reuter
w
I
Hlutlaus ríki í Evrópu eru farin
að endurskoða afstöðu sína nú þeg-
ar kalda stríðinu er lokið og hlut-
leysisstefnu ekki lengur talin þörf.
Þvi er þó ekki þannig varið að
helstu hlutlausu ríkin, Svíþjóð,
Finnland, Austurríki, Sviss og ír-
land, íhugi aðild að Atlantshafs-
bandalaginu eða Varsjárbandalag-
inu. Þau hafa hins vegar undan-
fama mánuði velt því fyrir sér
hvaða hlutverki hlutleysi muni
gegna í Evrópu framtíðarinnar.
Breytingamar í Austur-Evrópu,
afvopnunin og breytingarnar inn-
an hernaðarbandaiaganna, efling
Evrópubandalagsins og umræðan
um nýtt öryggiskerfi eru tilefni
hinna nýju umræðna.
Samnorræn varnarstefna
í Svíþjóð hefur þeim fjölgað sem
famir eru að ræða um sameigin-
lega norræna vamarstefnu. í leið-
ara sænska síðdegisblaðsins Ex-
pressen, sem er útbreiddasta blaðið
í Svíþjóð, var á sunnudaginn ympr-
að á því að ástæða væri til að skoða
nánar gamla hugmynd um sameig-
inlegar vamir Svíþjóðar, Noregs,
Danmerkur og Finnlands.
Leiðarahöfundur Expressen velt-
ir því fyrir sér eins og fleiri hvort
nægir fjármunir séu í rauninni fyr-
ir hendi til vamarmála í Svíþjóð.
Leiðarahöfundur bendir á að Sviar
gætu til dæmis skipst á upplýsing-
um við granna sína, haldið sameig-
inlegar varnarmálaráðstefnur og
aukið samvinnu innan hergagna-
iðnaðarins. Höfundur telur einnig
að sameiginlegar heræfingar komi
til greina. Þannig gæti smám sam-
an myndast samnorræn stefna í
vamarmálum sem liður í stærra
kerfi.
Ureltar kvaðir
Hlutleysi Finnlands og Austur-
ríkis var að hluta til liöur í alþjóð-
legu samkomulagi til að varðveita
valdajafnvægi austurs og vesturs
eftir seinni heimsstyrjöldina. Þessi
ríki segja nú, án þess þó að hafna
hlutleysi, að ýmsar kvaðir sem fylgt
hafi hlutleysinu séu nú úreltar.
Finnar komu mörgum á óvart í
síðasta mánuði þegar þeir tóku ein-
hliða ákvörðun um að taka ekki
lengur tillit til ákvæða í friðarsam-
komulagi sem undirritað var í Par-
ís 1947 um takmörkun herafla
þeirra og bann við vopnakaupum
frá Þýskalandi. Finnar höfnuðu
einnig Þýskalandi sem mögulegum
árásaraðila eins og stóð í friðar-
samkomulaginu sem gert var við
Sovétríkin 1948.
Utanríkisráðherra Austurríkis,
Alois Mock, hefur gefið í skyn að
hann muni einhliða lýsa úrelta
vissa hluta samkomulagsins um
hlutleysi Austurríkis‘sem banda-
menn í seinni heimsstyijöldinni,
Bandaríkin, Sovétríkin, Bretland
og Frakkland, undirrituðu. Aust-
urríkismönnum var meðal annars
bannað að kaupa flugvélar eða
flugvélahluta frá Þýskalandi og
Japan. Þeim var einnig bannað að
ráða til starfa erlenda flugmenn og
hafa yfir að ráða flugskeytum.
Evrópubúar eða hlutlausir?
Háttsettur embættismaður í aust-
urríska varnarmálaráðuneytinu
sagði nýlega í blaðaviðtali að svo
virtist sem Austurríkismenn
þyrftu að taka ákvörðun um hvort
þeir vildu vera Evrópubúar eða
hlutlausir. „Hlutleysi væri ekki
framtíðin heldur fortíðin.“ Franz
Vranitzky kanslari segir samt sem
áður að Austurríki verði áfram
hlutlaust.
í Sviss má merkja breytta afstöðu
til hlutleysisstefnunnar þar sem
stjórnin hefur ákveðið að taka þátt
í viðskiptaþvingununum gegn írak.
Á írlandi er umræðan um hlutleysi
ekki orðin hávær enn þá. írsk yfir-
völd hafa þó áhyggjur af því að
Evrópubandalagið, sem írar eru
aðili að, sé að verða bandalag með
sameiginlega stefnu í hemaðar- og
utanríkismálum.
Reuter og TT
Frakkar
fækka kjarn-
orkuvopnum
um þriðjung
Frakkar ætla að fækka kjarnorku-
vopnum sínum um þriðjung, að því
er franska blaðið Les Echos greinir
frá í dag. Segir blaðið að tilkynnt
verði um fækkunina innan skamms
en ákvörðun hafi þegar verið tekin i
máhnu.
Umræðumar nú em sagðar snúast
um hvaða kjamorkuvopnum eigi að
fóma. Alhr em sammála um að hin
hemaðarlega staöa hafi breyst, auk
þess sem fjölgun kjamorkuvopna
myndi hafa í för með sér aukin út-
gjöld.
Takmarkið er að útgjöld til vamar-
mála veröi árið 2000 þrjú prósent af
heildarþjóðarframleiðslu en þau eru
nú 3,5 prósent.
TT
Frá Mururoaeyju í Suður-Kyrrahafi þar sem Frakkar hafa gert tilraunir með
kjarnorkuvopn.
Verulegar verð-
hækkanir í Eistlandi
Verð á matvælum í Eistlandi
hækkaði verulega í gær. Verö á
nauðsynlegustu matvælunum
hækkaði að meðaltah um 280 prósent
og á vissum vömm hækkaði verð um
og yfir 500 prósent.
Verðhækkanirnar hafa í för með
sér miklu verri lífsafkomu venju-
legra launþega og hafa margir eist-
neskir verkamenn mótmælt verð-
hækkununum og hótað verkföhum.
Mjöl verður næstum þrisvar sinn-
um dýrara og brauð og kjöt hækkar
meira en tvöfalt. Kíló af venjulegri
pylsu kostar nú á milh 6 og 8 rúblur,
reykt gæðapylsa kostar 10 til 15 rúbl-
ur kílóið, kíló af svínakjöti 5 til 7,5
rúblur og nautakjöti 8 til 12,5 rúblur.
Meðalmánaðarlaun Eistlendinga em
200 til 300 rúblur eða sem svarar 14
til 21 þúsund íslenskum krónum.
Ahættuhópamir, það er að segja
ellilífeyrisþegar, námsmenn, konur í
bamsburðarleyfi og margra bama
fjölskyldur, fa bætur mánaðarlega
vegna hækkananna.
Stjómin í Eistlandi segir hækkan-
imar stafa af niðurfelhngu á styrkj-
umtilframleiðenda. FNB
BJÓR HÖUJNh*
KÁNTRÍSÖNGVAKEPPNI
Byrjum aftur með vinsælu
kántrísöngvakeppnina í
Bjórhöllinni.
Keppnin verður haldin hvert
fimmtudagskvöld og byrjar
18. okt. og stendur til 8. nóv.
Undirleikarar eru
Einar Jónsson gítarleikari
og Torfi Ólafsson bassaleikari.
Sigurvegari hvert keppniskvöld
tekur þátt í úrslitakeppninni
sem verður auglýst síðar.
Góð verðlaun í boði.
Keppendur skrái sig í síma 75800
frá kl. 13-16 daglega eða
42963 milli kl. 18 og 20.
BJÓRWHÖLUNhf
GERÐUBERGII
111REYKJAVÍK SÍMI75800