Dagblaðið Vísir - DV - 16.10.1990, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTÓBER 1990.
Lesendur
„Við erum ekki milljónaþjóð," segir hér m.a. - Frá verðbréfamarkaði vestan hafs.
Hlutabréfaútboðin hrannast upp:
Flestir bíða átekta
Spumingin
Fylgistu með heims-
meistaraeinvíginu
í skák?
Daníel Helgason nemi: Nei, ég hef
mjög lítinn áhuga á skák.
Ómar Sverrisson nemi: Já, maður
tekur eftir þessum köppum, Kasp-
arov og Karpov.
Snorri Halldórsson nemi: Já, svolítið
í gegnum fréttir.
Gísli Magnússon vélsmiður: Ég fylg-
ist ekki með því.
Berþóra Einarsdóttir blaðamaður:
Já, ég fylgist aUtaf með heimsmeist-
araeinvígum.
Guðrún Óttarsdóttir nemandi: Nei,
aldrei.
Kristinn Sigurðsson skrifar:
Ég eins og fleiri hef verið að spá í.
þá þróun sem nú er að ganga yfir
hjá okkur íslendingum á fjármagns-
markaðnum. Það hefur legið í loftinu
að mörg fyrirtæki myndu taka til við
hlutafjárútboð þegar svo væri komið
að verðbólgan og vaxtapólitíkin eru
ekki lengur sú guðsgjöf sem bæði
þessi fyrirbæri voru jafnt fyrirtækj-
um sem og landsmönnum flestum.
Og nú er komið að þessu hér. Fyrir-
tæki eru flest í mikilli fjárþörf og
mest þau sem hafa lagt í dýra endur-
skipulagningu nýlega, þ.á m. kaup á
tækjum og tólum og þurfa auk þess
að standa skil á launum starfsfólks
H.H. hringdi:
Ég hef tekið eftir því að merkingum
í Kringlunni, nýju götunni við
Miklubraut, er mjög ábótavant. Ég
var að aka þarna einn daginn (og
þama koma nú orðið flestir í bíl) og
þurfti að komast í ákveðið fyrirtæki.
Mér var ekki nokkur leið aö festa
sjón á því, hvorki með merkingu né
á annan auðkennilegan hátt. - Nú
G.H. skrifar:
Að undanfomu hefur mikið verið
rætt um að auka áframleiðslu hér-
lendis. Talaö er um mikla upp-
byggingarstarfsemi, aukin at-
vinnutækifæri, möguleika á hhðar-
atvinnugreinum og meiri þjóðar-
tekjur.
Eitt er þó það atriði sem ekki
hefur mikið heyrst rætt, en það er
spumingin um ágæti áls yfirleitt.
Erlendis og reyndar hér einnig
hafa háværar raddir verið um
hvort tengsl séu t.d. á milli áls og
alzheimersjúkdómsins. - Talið er
að ein aðalorsök þess sjúkdóms sé
uppsöfnun áls í taugakerfi heilans.
Þar sem notkun áls í heiminum
í dag er þegar orðin mjög mikil,
40% í matvælaiðnaði, svo dæmi sé
tekið, hefur því verið kastað fram
að helmingur fólks um fertugt sé
komið með alzheimersjúkdóminn
um sextugt. Þetta em váleg tíðindi,
(oftar en ekki of mörgu vegna rangr-
ar og óþarfa uppbyggingar, t.d. með
því að tölvuvæða allar greinar rekst-
ursins í stað eingöngu þeirra sem
hagkvæmt var).
Og það er eins og alltaf áður að
þegar einn byrjar fylgja allir í kjöl-
farið. Nú virðast öll fyrirtæki lands-
ins þurfa að framkvæma hlutafjárút-
boð á sama tíma. En markaðurinn
ræður og hann er smár hér í saman-
burði við þann hjá milljónaþjóðum.
Og aflar þjóðir era milljónaþjóðir
nema við Islendingar. - Við eram
ekki nema um 260 þúsund sálir!
Hvernig dettur nokkrum manni
annað í hug en að spákaupmennska
er þetta ekki svo stórt svæði að ekki
borgaði sig fyrir fyrirtæki að setja
upp skilti utan á húsin eða við inn-
keyrslur, svo að menn geti áttað sig
á hvar þau er að finna. - Kringlan
(gatan) er nefnilega ekki sú einfald-
asta í borginni. Erlendis er mikið
lagt upp úr því að viðskiptavinir og
aðrir sjái sem best merkingar og heiti
sérhvers fyrirtækis. Hérna er þetta
sér í lagi þar sem hlutfall eldra
fólks í þjóðfélaginu væri orðið mjög
hátt um svipað leyti. - Ef þetta
reynist rétt þá yrði notkun áls í
matvælaiðnaðinum álíka íjar-
stæðukennt í framtíðinni og notk-
un blýs í dag.
Að vísu er hér aðeins um kenn-
ingar að ræða, en engu að síður era
þetta mjög varðhugaverð mál. Ef
rétt er má reikna með að þorri
eldra fólks á Reykjavíkursvæðinu
væri kominn með alzheimersjúk-
dóm eftir svo sem 20 ár, að öllu
óbreyttu. Auk þess gæti þetta einn-
ig þýtt verulegan samdrátt í áleftir-
spuminni og því aftur spuming
hvort þessi atvinnugrein sé eins
fýsilegur kostur og þær forsendur,
sem notaðar hafa verið fram að
þessu, hafa sagt til um. - Ég held
að hér sé um of mikla áhættu að
ræða og að þessi atriði þurfi meiri
athugana við áður en við tökum til
grípi um sig þegar öll stærstu fyrir-
tæki landsins efna til hlutafjárútboðs
á sama tíma og flest hinna meðal-
stóra Uka? Þetta þýðir með öðrum
orðum að þeir sem sækja á fé til, al-
menningur í landinu bíður átekta til
að sjá hvað gerist, ef fyrirtækin ná
ekki að selja sín bréf á næstu dögum
og vikum. - Þetta era eðlilegustu viö-
brög almennings. Annað væri algjört
brjálæði, t.d. að rjúka til og kaupa
hlutabréf, einmitt núna, þegar óséð
er hvað gerist að útboðinu loknu.
Ekkert er líklegra en að þá komi aö
því að verðið verði mun viðráðan-
legra en nú er.
ekki kappkostað. - Ég legg til að öU
þau þekktu fyrirtæki, sem vilja telj-
ast góðir þjónustuaðUar og eru stað-
sett í Kringlunni (götunni), taki sig
til og setji skUti á hús sín og jafnvel
við innkeyrslur eða meðfram gatna-
mótum þarna í grenndinni. Það á
eftir að margborga sig fyrir þau sjálf
og að sjálfsögðu fyrir viöskiptavin-
ina.
okkar þá starfsemi sem útlending-
ar myndu helst vUja vera lausir við
sjálfir.
Einnig held ég að athuganir á
vetnisframleiðslu og nýtingu þess
mættu vera meiri, sér í lagi þegar
ofluverðið hefur hækkaö eins og
það hefur þegar gert. Þar sem olíu-
birgðir heimsins eru sífeUt að
minnka má gera ráð fyrir áfram-
haldandi háu ofluveröi þótt vanda-
máUn við írak leysist. - Og maður
talar ekki um ef deilumálin við írak
aukast eða til alvarlegri átaka
kæmi þar.
Sú forsenda, sem ég hef gengið
út frá í þessu rabbi, um að ál valdi
alzheimersjúkdómi, era enn
ósannaðar, en á meðan líkurnar
era enn sterkar um að þetta gæti
reynst rétt held ég að við séum að
taka fuUmikla áhættu með því að
auka áUramleiðsluna.
Merkingar vantar í Kringluna
Álframleiðsla eða
vetnisframleiðsla
Flugleiðir:
Buðu
íslending-
um svip-
uðkjör
Einar Sigurðsson blaðafulltrúi
skrifar:
Sveinn Torfi Sveinsson átti bréf-
kom í lesendadálkum DV þriðjud.
2. október sl. og Þorsteinn Sigurðs-
son skrifar svo um sama mál 9. okt.
eins og til að hnykkja á orðum
Sveins. - Sveinn Torfi hafði rekist á
auglýsingu í bandarísku blaði, þar
sem viðskiptavinum Flugleiða var
boðið upp á mánaðarferð frá Banda-
ríkjunum til Lúxemborgar fyrir jafn-
virði 32.922 króna og ofan í kaupið
ókeypis bU til afnota í eina viku.
Sveini þótti þetta greinUega vel
boðið hjá Flugleiðum, en nefnir svo
tU eitt af fargjöldum Flugleiða frá
íslandi til Lúxemborgar (40.380 krón-
ur) og segir óhæfu að Islendingum
séu boðin svo mikið lakari kjör og
auðvitað enginn bfil. - Það er auðvit-
að oft munur á fargjöldum hjá sama
flugfélagi eftir því í hvaða landi ferð-
in er keypt. í þessu tilviki á það hins
vegar ekki við.
í júfl og ágúst, þegar flestir íslend-
ingar fara í frí til útlanda, buðu Flug-
leiðir nefnfiega upp á svipaðar ferðir
til Lúxemborgar héðan. Þær kostuðu
reyndar heldur minna, eða um 28
þúsund krónur. Farmiðinn gilti í allt
að mánuð, og með í kaupunum fylgdi
frír bUl í viku. - Þetta varð mjög vin-
sælt. Bæði hér og í Bandaríkjunum
var þetta bundið því að tveir eða
fleiri ferðuðust saman.
Það er ekkert launungarmál að far-
gjöld era stundum misjöfn, eftir því
hvenær keypt, Ukt og á viö um ýmsa
aðra þjónustu og vörur. Margt veld-
ur, m.a. gengissveiflur gjaldmiðla og
mismunandi verðbólga í ýmsum
löndum. Þegar verðbólga um nokk-
urra ára skeið er 30-50% á íslandi
en innan við 10% á sama tíma í öðr-
um löndum er ekki við því að búast
að farmiðaverð þróist með 'sama
hætti hér og annars staðar.
Flugfélög reyna þó að jafna þann
mun sem þannig myndast en það
getur tekið nokkurn tíma. Tilboðið
frá því í sumar er því ekki dæmi um
fargjaldamun, sem sannarlega eru til
dæmi um, heldur dæmi um hið gagn-
stæða. Hér var gerð tilraun tU að
jafna mun sem skapast hafði. Sömu-
leiðis reyndu Flugleiðir aö ganga í
átt til jöfnunar þegar verðsprenging
á þotueldsneyti neyddi flugfélög um
aUan heim til verðhækkunar í haust.
Þá fóru Flugleiðir fram á minni
hækkun hér á Islandi en annars stað-
ar. - Fargjöld frá Bandaríkjunum til
Evrópu hækkuðu þá um 7% á sama
tíma og fargjöld frá íslandi til Evrópu
hækkuðu um 3,5%.
í lok bréfsins, sem birtist í DV 2.
okt. sl., lætur Sveinn Torfi eftir sér
að saka íslensku blaðamannastéttina
um að vera nánast á mála hjá Flug-
leiðum vegna þess að Flugleiðir séu
stærsti auglýsandi í landinu og vegna
þess að félagið sé greiðvUtið á afslátt
fyrir blaðamenn.
Þótt það kunni að koma Sveini
spánskt fyrir sjónir eru Flugleiðir
langt frá því að vera stærsti auglýs-
andi í landinu. Auglýsingafé er ekki
heldur dreift á flölmiðla eftir því
hvernig þeir fjaUa um félagið í frétt-
um. - Flugleiðir era ekki greiðviknar
á afslætti fyrir blaðamenn. Um þá
gUda reglur, líkt og alla afslætti sem
félagið veitir.
Blaðamenn bera mikla ábyrgð í
þjóðfélaginu. Þeir era mjög meövit-
aðir um þessa ábyrgð. Ekki dettur
Flugleiðum í hug að saka DV um
hlutdrægni í fréttaflutningi af flug-
málum vegna þess aðeins að náin
tengsl era milfl sumra eigenda blaðs-
ins og eins helsta keppinautar Flug-
leiða í fluginu. Blaðamenn á íslandi
era flestir starfl sínu vaxnir. - Þeir
láta Flugleiðir væntanlega ekki njóta
þess að fyrirtækið er stór flugrekandi
hér á landi og vonandi láta þeir það
ekki gjalda fyrir það heldur.