Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1990, Qupperneq 8

8
FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 1990.
UtLönd
Vill ráðstefnu um Eystrasaltslönd
Forsætisráðherra Litháens,
Kzimiera Prunskiene, lagði í gær
til að alþjóðleg ráðstefna yrði hald-
in um framtíö Eystrasaltsríkjanna,
til dæmis á vegum Norðurlanda-
ráðs. Prunskiene sagði á fundi mcð
fróttamönnum að ekki væri um
innanríkismál í Sovétríkjunum að
ræða heldur alþjóðlegt mál.
Litháar, Letfar og Eistar segja aö
innlimun landa þeirra í Sovétrikin
1940 hafi verið ólögleg. Á fundi meö
fréttamönnum í gær í Helsingfors
í Finnlandi sagði Prunskiene aö Kazimiera Prunskiene, lorsætis-
eftir sameiningu Þýskalands væri ráðherra Litháens. simamynd Reuter
tímabært að utkljá önnur vanda-
mál sem heimsstyrjöldin síðari skapaði, eins og til dæmis hernám Eystra-
saltsríkjanna.
Tilrædi við fréttamann
Stjómandi eins vinsælasta sjónvarpsfréttaþáttar í Sovétríkjunum særö-
ist í.skotárás óþekkts byssumanns í úthverfi Leningrads aðfaranótt
fimmtudags. Fréttamaðurinn, sem þýkir óvæginn i gagnrýni sinni á
stjórnvöld, var lokkaður á staðinn af manni sem lofaði honum í símtali
að aíhenda honum „heitt“ efni. Skílyrðið var að hann skyldi koma einn
á fundarstaðinn á miðnættl Fréttamaðurinn varð hins vegar fyrir skoti
árásarmanns en er nú sagöur úr allri hættu. Hann er sagður eiga óvini
bæði meðal glæpamanna og stjómmálamanna.
Gorbatsjov Sovétforseti fordæmdi í gær árásina og fyrirskipaði víðtæka
leit að árásarmanninum.
Angólastjórn sögð nota efnavopn
Jonas Savimbi, (orseti UNITA-hreyfingarinnar i Angóia. Teikning Lurie
Belgískur eiturefnasérfræðingur sakaði í gær yfirvöld í Angóla um að
hafa beitt efnavopnum gegn uppreisnarmönnum fyrr í þessum mánuöi.
Tugir manna era sagöir hafa látið lífið og hundruð særst. Belginn kvaöst
hafa verið í sambandi við þrjá þekkta lækna í Angóla sem hefðu veitt
honum ýmsar upplýsingar. Belgíski sérfræðingurinn telur að írakar hafi
sams konar efnavopn og Angólastjóm og því sé mikilvægt að komast aö
samsetningu blöndunnar ef stríð skyldi brjótast út við Persaflóa.
Að sögn Belgans varpaöi stjórnarherinn sprengjum á nokkur þorp ná-
lægt Jamba þar sem eru aðalstöðvar UNITA-hreyfingarinnar í desember-
byrjun. Óttast Belginn, sem oft hefur heimsótt Angóla ásamt starfsbræðr-
um frá ýmsum háskólum Evropu, að notuð hafi verið ný blanda efna-
vopna sem fengin hafi veriö frá Moskvu.
Fulltrúar UNITA og stjórnvalda hafa hist fimm sinnum í Lissabon í-
Portúgal á þessu ári til að reyna að binda enda á borgarastyrjöldina í
landinu sem hófst skömmu eftir að Angóla fékk sjálfstæði frá Portúgal
1975. Forseti UNITA, Jonas Savimbí, hitti á miðvikudaginn Eduard Sé-
vardnadze, utanríkisráðherra Sovétríkjanna, að máli og í gær fór hann
til fundar við Bush Bandaríkjaforseta. Þykja viðræðuraar benda til að
vopnahlé geti orðiö áður en langt um líður. Sovétríkin og Kúba hafa stutt
stjórnina í Angóla. Frá þvi að suður-afrísk yfirvöld hættu hémaðarlegum
stuðningi sínum viö UNITA fyrr á þessu ári hafa Bandaríkin veríð helsti
bandamaður hreyfingarinnar.
Óheiðarlegir bankamenn
Norska lögreglan telur að sexmenningarmr sem eiga aö hafa reynt að
svíkja út sem svarar nær 3 milbörðum íslenskra króna úr Kreditkassen
í Noregi hafi haft samstarfsmann meöal bankamannanna.
Að því er norska blaöið Dagens Náringsliv greinir frá á Kreditkassen
að hafa fengiö upplýsingar um óheiðarlegan starfsmann sem gæti verið
viöriðinn málið.
Fyrir jólin í fyrra kom í ljós að eínhveijir starfsmenn bankans voru
viöriðnir svindl í tveimur tilvikum. Að undanfömu hefur komið i Ijós
að fleiri starfsmenn hafa reynst sekir um fjárdrátt.
Öflugur jarðskjálfti á Taiwan
Jaróskjálfti varö á Austur-Taiwan
i nótt.
Oflugur jarðskjálfti, sem mældist
6,7 á Richterskvaröa, gekk yfir Ta-
iwan í nótt aö staðartíma. Eldar
brutust út af völdum skjálftans og
aurskriður féllu. Snemma i morg-
un höfðu engar fregnir borist af því
hvort einhveijir heföu látið lífið í
skjálftanum.
Upptök skjálftans vora í Hualien
í austurhluta landsins. í höfuð-
borginni Taipei, sem er í 120 kíló-
metra fjarlægö, vöknuöu ibúamir
við skjálftann. Um .‘«0 eftirskjálftar
urðu í Hualien þar sem talsveröar
skemmdir urðu á byggingum.
Fyrir viku reið öflugur jarðskjálfti yfir á næstum því sama stað. Þá
létu tveir lífið og þrír slösuðust. Reuter, TT og NTB
Meiri órói í Albaníu en búist var við:
Vitað um uppþot
í tveimur bæjum
- yfirvöld telja „myrkraöfT vera að verki
Þegar hafa nokkur þúsund menn flúið Albaníu á þessu ári. Nú virðist óró-
Simamynd Reuter
Stjórn Albaníu sendi herinn á vett-
vang í bænum Skóder í gær til að
bæla niður óeirðir. Vitað er að þrír
menn særðust, þar á meðal lögreglu-
stjórinn í bænum.
Þessar fréttir komu á óvart því flest
benti til að stjórnin ætlaði að stuðla
að friðsamlegri þróun í átt til lýðræð-
is í landinu. Átökin í Skóder benda
hins vegar til að ólga sé meiri meðal
almennings en talið hefur verið til
þessa.
Albanska útvarpið sagði að herinn
hefði veriö sendur til að stöðvar
skemmdarverk óeirðáseggja sem
grýttu opinberar byggingar, höfuð-
stöðvar flokksins í bænum og unnu
spjöll á útvarpsstöðinni þar.
„Þetta var gert til að koma á lögum
og rétti í bænum, veija ríkisstjórnina
og stofnanir þjóðfélagsins,“ ságði í
frétt albanska útvarpsins.
Reutersfréttastofan hefur fyrir því
heimildir að einnig hafi komið til
átaka í bænum Kavaje. Þar.vora rúð-
ur brotnar og varningi’rænt úr versl-
unum. Sagt var að í Kavaje hefði tek-
ist að stilla til friðar án þess að her-
inn kæmi þar nærri.
í mars á þessu ári kom til átaka í
Kavaje eftir fótboltaleik. Þá snerust
ólæti á leikvanginum upp í mótmæli
gegn ríksstjórninni og hrópuð voru
slagorð gegn Kommúnistaflokknum.
Fyrr á þessu ári hafa einnig borist
óljósar fréttir um uppþot í Skóder.
Þar á meðal gengur sú saga að and-
kommúnistar hafi gert tilraun til aö
velta styttu af Jósef Stalín af stalh.
Stalín er enn dýrkaður í Albaníu
þótt öll önnur ríki kommúnista hafi
afneitað honum.
Ramiz Aha, forseti Albaníu og leið-
togi Kommúnistaflokksins, hefur
heitið því að koma á lýðræði í
landinu í áföngum. Þegar er búiö að
stofna einn flokk óháðan Kommún-
istaflokknum en enginn veit þó ná-
kvæmlega hvaða hugmyndir yfir-
völd hafa um þróun mála á næstu
inn þar fara vaxandi.
mánuðum.
Alia hefur aftur og aftur varað
landsmenn við að krefjast of mikils
og sagt að ör þróun í átt til lýðræðis
geti leitt til stjómleysis. Utvarpið
sagði eftir átökin í gær að í landinu
væru greinilega að verki „myrkra-
öfl“ sem ætluðu sér að hafa varnað-
arorð forsetans að engu.
Reuter
Persaílóadeilan:
Auknar kröf ur um
arabíska lausn
Ótti manna um að fyrirhugaðar
viðræöur íraka og Bandaríkjamanna
muni ekki koma í veg fyrir stríð viö
Persaflóa fer nú vaxandi. írakar hafa
fordæmt Bandaríkin fyrir aö hafa
hafnað viðræðum í Bagdad þann
12.janúar en þá eru aðeins þrír dagar
þar til frestur íraka til að hörfa frá
Kúvæt rennur út. James Baker, ut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði í gær að írakar hefðu enn ekki
lagt til fundartíma sem Bandaríkja-
menn gætu sætt sig við. Að sögn ráð-
herrans virtist sem írakar tækju
málið ekki alvarlega.
Bush Bandaríkjaforseti haföi boðið
Aziz, utanríkisráðherra íraka, til
Washington í þessari viku. Ekkert
verður af því en ekki er talið útilokað
að hann komi í næstu viku ef tekist
hefur að ná samkomulagi um hve-
nær Baker fari til íraks.
Leiðtogar arabaríkja hafa nú mikl-
ar áhyggjur af þróun mála. Forseti
írans, Hashemi Rafsanjani, sagði að
hann kynni að taka höndum saman
við yfirvöld í Alsír til að reyna að
koma í veg fyrir stríð. Að sögn Rafs-
anjanis er ástandið orðið hættulegt
pg nauðsyn á alvariegum aðgerðum.
íran og Súdan hvöttu í gær sameigin-
lega til friðsamlegrar arabískar
lausnar á deilunni.
Hussein Jórdaniukonungur hvatti
í þessari viku arabaríki til að hefja
viðræður sem mynda fara fram sam-
hliða viðræðum íraka og Banda-
ríkjamanna. - Reuter
Forseti Tyrklands, Turgut Özal, ásamt utanrikisráöherra írans, Ali Akbar
Velayati, í Ankara. Velayati kom til Tyrklands til að ræða Persafióadeiluna
en áhyggjur araba af þróun mála (ara nú vaxandi. Simamynd Reuter