Dagblaðið Vísir - DV - 26.07.1991, Blaðsíða 6
V
6
Viðskipti
FÖSTUDAGUR 26. JÚLÍ 1991.
Harðir lokadagar í viðræðunum um evrópska efnahagssvæðið:
Allt veltur á að Hollendingar
f inni rétta leikinn í f léttunni
- Jón Baldvin er svartsýnn á lausn þrátt fyrir óvæntan stuðning Dana við EFTA-ríkin
Uffe Ellemann-Jensen kveikir i pipu sinni á blaðamannafundinum í gær-
morgun. Hann fékk sér reyk og hét fullum stuðningi Dana við kröfu EFTA
um tollfrjálsan markaðsaðgang sjávarafurða. Sá stuðningur kom frekar á
óvart. DV-mynd JAK
Nú í lokalotunni í viðræðum EFTA
og Evrópubandalagsins er dagurinn
í dag og helgin fram undan þung í
skauti fyrir Hollendinga. Þeir gegna
nú forsæti ráðherraráðs Evrópu-
bandalagsins og er sætið í höndum
utanríkisráðherra þeirra, Hans van
der Brock. Eftir fund Hollendinga
með formannslandi EFTA, Finnum,
í dag veltur framhaldið á því hvort
Hollendingar nái að sjóði saman
raunhæfa sáttatillögu og leggja hana
fyrir ráðherrafund Evrópubanda-
lagsins eftir helgina. Sú málamiðlun-
artillaga yði samin upp úr viöræð-
um og Finna og Hollendinga undan-
farna daga.
Leysir krísan málið?
Ein helsta vonin til þess aö Hol-
lendingum takist að leysa málið er
að það sé komið í svo mikla krísu
að nú verði það leyst á pólitískum
vettvangi innan bandalagsins í eitt
skipti fyrir öll á ráðherrafundinum
eftir helgi. Eitt er víst, málið skýrist
hvort heldur það veröur af eða á.
Enn liggur ekkert fyrir hvort Hol-
lendingar eru komnir á sporið með
tillögu að sátt sem bæði Evrópu-
bandalagið og EFTA geta samþykkt.
Þess vegna er lausn evrópska efna-
hagssvæðisins ekki í sjónmáli ennþá.
Harkan er mikil, spennan er æp-
andi, þetta er járn í járn.
Atburðarás næstu daga
Líkleg atburðarás næstu daga get-
ur aðeins orðið tvenns konar. Önn-
ur: Hollendingar finna lausn sem
Evrópubandalagið samþykkir. Málið
leysist þótt varla náist áritun fyrir
mánaðamótin. Hin: Hollendingar
finna ekki lausn, ekki semst fyrir
mánaðamót og málið er úr sögunni.
Ef málið leysist á ráðherrafundin-
um í Brussel er einn dagur til stefnu
í júlí. Það er miðvikudagurinn 31.
júlí. Hugsanlega verður í oíboði boð-
aður fundur ráðherra og aðalsamn-
ingamanna EFTA og EB þar sem
aðalsamningamenn EFTA og Evr-
ópubandaiagsins árita bráðabirgða-
samkomulag. Það fælist þá í ein-
hverju skriflegu samkomulagi um á
hvaða línum samningamir verða en
að sjálfur samningstextinn verði til-
búinn til áritunar síðar, til dæmis í
september.
Jón svartsýnn þrátt
fyrir stuðning Uffe
Jón Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra sagði á fréttamannafundi
meö Uffe Ellemann-Jensen, utanrík-
isráðherra Dana, í gærmorgun að
hann væri enn svartsýnn á að lausn
næöist fyrir mánaðamótin. Jafn-
framt ítrekaöi hann að málið væri
úr sögunni ef ekki semdist fyrir 1.
ágúst. Allt ylti þetta á samningsvilja
Evrópubandaiagsins á fundinum í
Bmssel eftir helgina.
Jón telur að málið sé úr sögunni
eftir mánaðamótin vegna þess að þá
sé of knappur tími til að koma því í
gegnum þjóðþing viðkomandi landa
miðað við gildistöku 1. janúar 1993.
Einnig að Evrópubandalagið hafi
vart meiri tíma fyrir umræðurnar
um sameiginlegt evrópskt efnahags-
svæöi vegna mjög tímafrekra og
þungra verkefna innan bandalagsins
sjálfs, eins og að undirbúa mynt-
bandalagið. Loks sé það siðferðilegur
ósigur ef viðræðumar falla á tíman-
um 1. ágúst.
Jón bætti því viö aö stuðningur
Uffe Ellmann-Jensens við að EFTA-
ríkin fái toilfrjálsan aðgang að innri
markaði Evrópubandalagsins vægi
þungt á vogarskálinni en sá stuðn-
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
ingur breytti samt ekki því að hann
væri svartsýnn á lausn í málinu.
Afstaða Dana breyst í
rás samningaviðræðnanna
Það er athyglisvert að afstaða Dana
hefur breyst í rás samningaviðræðn-
anna. Þeir hafa aldrei sóst eftir fisk-
veiðiréttindum við ísland en gáfu sér
hins vegar í upphafi að krafan um
tollfrelsi sjávarafurða að innri mark-
aði Evrópu næðist ekki. Hins vegar
kom fram hjá þeim að ef tollaívilnan-
ir yrðu veittar vildu þeir að þær
ívilnanir yrðu fyrst og fremst á hrá-
efni. Breytingin er því sú að núna
eru Danir tilbúnir að samþykkja að
það verði fríverslun með allan fisk
en ekki bara hráefni.
Núverandi samningur
við Evrópubandalagið
Þess má geta að núverandi fríversl-
unarsamningur okkar við Evrópu-
bandalagið er okkur mjög hagstæð-
ur. Hann gefur okkur íslendingum
fyrst og fremst tollfríöindi fyrir fryst-
an fisk, svo og ferskan þorsk, ýsu,
ufsa og karfa. Einnig fiskimjöl, kaví-
ar og rækjur.
Gallinn við þennan samning er að
utan við hann er saltfiskur, saltfisk-
flök og ferskflök. Ennfremur er allur
flatfiskur, humar og hörpudiskur
fyrir utan samninginn.
Raunar hefur Jón Baldvin sagt viö
DV að náist tollfrjáls aðgangur allra
fiskafurða í samningum um evrópskt
efnahagssvæði sparist um tveir
milljarðar í tollum auk þess sem ís-
lendingar komist með ferskan fisk
beint inn á neytendamarkaö í Evr-
ópu. í því felist ekki síst byltingin
verði af samningum.
írar eru mun harðari
en Danir í lokaslagnum
Ef við víkjum aftur að spennandi
lokaslag viðræönanna um EFTA og
Evrópubandalagið þá hafa fleiri ut-
anríkisráðherrar en Uffe EUemann-
Jensen sótt okkur íslendinga heim
síðustu daga. Á mjög svipuðum tíma
og Jón Baldvin og Uffe Ellemann
komu til landsins, klukkustund of
seint, í fyrradag kom Cherard Coll-
ins, utanríkisráðherra írlands.
Það var svolítið kómískt við komu
Collins að aUir fréttamenn voru í
þyrpingu í kringum Jón og Uffe þeg-
ar hann mætti og veittu honum enga
athygU. ColUns læddist því háffpart-
inn inn í landið.
Það er hins vegar mjög líklegt að
þessi sami ColUns verði miklu harð-
ari í afstöðu sinni gegn tohfrjálsum
aðgangi sjávarafurða en hinn
skyndilega blíðlyndi Uffe EUemann.
írar og Bretar eru nú sagðir vera
mjög stífir og andstæðir þeirri lausn
sem Norðmenn buðu á fundinum í
Lúxemborg í júní.
EB-löndin eru hrædd
við frekjuna í Spánverjum
Það stafar ekki síst af því að þeir
eru ásamt fleiri Evrópubandalags-
löndum, líka Dönum, hræddir við að
láta Spánveija fá of hátt hlutfall af
þeim kvóta sem þar er í boði. Óttinn
er ekki síst sá að Spánverjar líti á
þessa kvótaskiptingu sem grunn-
skiptingu þannig að framvegis þegar
nýir kvótar komi til skiptanna heimti
Spánveriar sama hlutfall og þeir
fengu í lausn Norðmanna í Lúxem-
borg. Þess vegna er hlaupin stífni í
frændur okkar íra. Og þess vegna
eru Spánveriar núna reiðubúnir til
að faUast á lausn Norðmanna.
Frakkar og Þjóðveijar virðast
einnig vera svolítiö hikandi varðandi
fiskinn. Þeir hafa verið frekar linir á
kröfunni um veiðiheimildir við ís-
land en hins vegar virðast þeir núna
á lokasprettinum vera svoUtið erfiðir
varöandi markaðsaðganginn.
Þess má geta að á blaðamanna-
fundinum í gærmorgun var Jón
Baldvin spurður hvort Danir heíðu
ekki veriö á meðal þeirra „fiskveiöi-
þjóða við Norðursjó" sem stæðu gegn
kröfunni um tollfrelsi sjávarafurða.
Jón svaraði því til að íslendingar
hefðu fengið upplýsingar hjá fram-
kvæmdastjórn Evrópubandalagsins
um að Danir, Bretar, Irar og Frakkar
stæðu gegn þessari kröfu. Hins vegar
hefði sú ánægjulega staðreynd komið
í ljós í viðræðum hans við Uffe að
Danir styddu EFTA af heUum hug.
Fundur Gro og Delors
Um kvöldmatarleytið í kvöld mun
Gro Harlem Brundtland, forsætis-
ráðherra Norðmanna, funda með
Jacques Delors, framkvæmdastjóra
Evrópubandalagsins, í Brussel. Á
fundinum útskýrir hún sjónarmið
Norðmanna og annarra EFTA-ríkja
varðandi tollfijálsan markaðsað-
gang fyrir sjávarafurðir.
Fréttastofan NTB gefur í skyn að
með þessum fundi séu möguleikarnir
á lausn varðandi toUfijálsan mark-
aösaögang miklu meiri en ella. Hér
verður hins vegar að benda á að Gro
er að tala við embættismann en ekki
pólitíkus. Lausnin getur hins vegar
aðeins unnist á pólitískum vettvangi
og því má vart ofmeta vægi fundar
Gro og Delors í kvöld.
Ljóst er að mikilvægasti fundurinn
í allri þeirri fundahrinu, sem nú
stendur yfir í lokaslagnum um evr-
ópska efnahagssvæðið, er sjálfur
ráðherrafundur Evrópubandalags-
ms í Brussel eftir helgi. Hann er úr-
shtastundin.
Finnar og Hollendingar hafa fund-
að stíft undanfarna daga tU að finna
málamiðlun sem bæði EFTA og Evr-
ópubandalagiö geta sætt sig við.
Lokafundurinn í þeirri málamiðlun-
arleit verður í dag þegar þeir gera
fundina upp.
Erfið helgi fram undan
Eftir þann fund verða HoUendingar
og framkvæmdastjórn Evrópu-
bandalagsins að matreiða tillögu sem
ekki kemur tU kasta einhverra
nefnda eða hagsmunasamtaka innan
bandalagsins og strandar þar heldur
verður keyrð í gegn af stjórnmála-
mönnum í póUtískum ham með upp-
brettar ermar á ráðherrafundinum
eftir helgi. Aö pólitísk lausn finnist.
Sagt og staðið.
EFTA-megin hefur málið frá upp-
hafi verið meira á ráðherra-vettvangi
en hjá Evrópubandalaginu. Þeir hafa
haft puttana stöðugt á málinu og
fundað stíft. Þeir vita hvað þeir vUja
og hvað ekki, að hverju þeir ganga
og hveiju ekki. Því veltur málið núna
meira á afstöðu Evrópubandalags-
ins.
Áhugaleysi EB
Hins vegar má spyija sig hvers
vegna Evrópubandalagið hefur ekki
gefið samningaviöræðunum við
EFTA meiri póUtíska athygli en
raunin hefur orðið. Ekki má nefni-
lega gleyma að innan landa Evrópu-
bandalagsins búa um 330 miUjónir á
meðan íbúar EFTA-landanna eru um
30 miUjónir talsins. Samningurinn
er mikilvægur fyrir báða, markaður
fyrir markað. Markaður Evrópu-
bandalagsins er bara tíu sinnum
stærri. Hann er því mikilvægari en
markaður EFTA-ríkjanna.
Ennfremur má ekki horfa fram hjá
því að tvö EFTA-ríki, Austurríki og
Svíþjóð, hafa sótt um inngöngu í
bandalagið og Noregur og Finnland
sýna inngöngu mikinn áhuga. Þá eru
ísland, Sviss og Liechtenstein eftir.
Áhugaleysi Evrópubandalagsins á
samningum um evrópska efnahags-
svæðið getur þess vegna skýrst af því
að það er stærra en litla EFTA og
notar samningstæknina að láta það
sækja á - enda eru fjögur EFTA-
ríkjanna hvort sem er á leiðinni inn.
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
INNLÁN ÖVERÐTR.
Sparisjóðsbækurób. 5-6 ib.Lb
Sparireikningar
3jamán. uppsögn 5,5-9 Sp
6mán. uppsögn 6,5-10 Sp
Tékkareikningar, alm. 1-3 Sp
Sértékkareikningar 5-6 Lb.lb
ViSITOLUB. REIKN.
6 mán. uppsögn 3-3,75 Sp
15-24 mán. 7-7,75 Sp
Orlofsreikningar 5,5 Allir
Gengisb. reikningar í SDR6.5-8 Lb
Gengisb. reikningarí ECU8,7-9 Lb
ÖBUNDNIR SERKJARAR.
Vísitölub. kjör, óhreyfðir. 3,25-4 Bb
Óverðtr. kjör, hrevfðir 12-13,5 Sp
SÉRST. VERÐBÆTUR (innan tímabils)
Visitölubundnir reikn. 6-8 Lb.ib
Gengisbundir reikningar 6-8 Lb,ib
BUNDNIR SKIPTIKJARAR.
Vísitölubundin kjör 6-8 Bb
óverðtr. kjör 15-16 Bb
INNL.GJALDEYRISR.
Bandaríkjadalir 4,5-5 Lb
Sterlingspund 9,25-9,9 SP
Vestur-þýsk mörk 7,5-9,25 Lb
Danskarkrónur 7,5-8,1 Sp
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
ÚTLÁN óverotr.
Almennirvíxlar(forv.) 18,5 Allir
Viðskiptavíxlar(forv.) (1) kaupgengi
Almennskuldabréf 18,5-19,25 Lb
Viðskiptaskuldabréf (1) kaupgengi Allír
Hlaupareikningar(yfirdr.) UTLAN VERÐTR. 21,75-22 Bb
Skuldabréf 9,75-10,25 Lb.Bb
AFURÐALAN
Isl. krónur 18-18,5 Ib
SDR 9,7-9,75 Sp
Bandaríkjadalir 7,8-8,5 Sp
Sterlingspund 13-13,75 Lb.Sp
Vestur-þýsk mörk 10,5-10,75 Bb
Húsnæðislán 4,9
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 27,0
MEÐALVEXTIR
Alm. skuldabréf júlí 18,9
Verðtr. lán júli 9,8
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala ágúst 3158 stig
Lánskjaravísitalajúlí 3121 stig
Byggingavísitala ágúst 596 stig
Byggingavísitala ágúst 186,3 stig
Framfærsluvísitala júlí 156,0 stig
Húsaleiguvísitala 2,6% hækkun 1. júli
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Einingabréf 1 5,798
Einingabréf 2 3,112
Einingabréf 3 3,802
Skammtímabréf 1,934
Kjarabréf 5,677
Markbréf 3,036
Tekjubréf 2,138
Skyndibréf 1,685
Sjóðsbréf 1 2,784
Sjóðsbréf 2 1,919
Sjóðsbréf 3 1,922
Sjóðsbréf 4 1,682
Sjóðsbréf 5 1,159
Vaxtarbréf 1,9657
Valbréf 1,8421
islandsbréf 1,207
Fjórðungsbréf 1,115
Þingbréf 1,205
Öndvegisbréf 1,189
Sýslubréf 1,221
Reiðubréf 1,176
Heimsbréf 1,115
HLUTABRÉF
Sölu- og kaupgengi að lokinni jöfnun:
KAUP SALA
Sjóvá-Almennar hf. 6,10 6,40
Ármannsfell hf. 2,38 2,50
Eimskip 5,65 5,80
Flugleiðir 2,40 2,49
Hampiðjan 1,85 1,94
Hlutabréfasjóöur VlB 1,03 1,08
Hlutabréfasjóðurinn 1,63 1,71
Islandsbanki hf. 1,64 1,72
Eignfél. Alþýðub. 1,66 1,74
Eignfél. Iðnaðarb. 2,42 2,52
Eignfél. Verslb. 1,74 - 1,82
Grandi hf. 2,62 2,72
Olíufélagið hf. 5,45 5,70
Olís 2,15 2,25
Skeljungur hf. 6,00 6,30
Skagstrendingur hf. 4,90 5,10
Sæplast 7,20 7,51
Tollvörugeymslan hf. 1,00 1,05
Útgerðarfélag Ak. 4,55 4,70
Fjárfestingarfélagið 1,35 1,42
Almenni hlutabréfasj. 1,10 1,15
Auðlindarbréf 1,02 1.07
Islenski hlutabréfasj. 1,07 1,12
Síldarvinnslan, Neskaup. 2,90 3,06
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Skammstafanir: Bb = Búnaðarbankinn,
lb = Islandsbanki Lb= Landsbankinn,
Sb = Samvinnubankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.