Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.1991, Blaðsíða 4

Fréttir
FÖSTUDAGUR '25; OKTÓBÉR 1991.
Evrópa ekki rétta svæðið til efnahagstengsla segir Bjami Einarsson:
Vil ekki selja minn hlut
í f ullveldinu á 20 þúsund
„Eg met það svo aö EES-samning-
urinn feli í sér mjög verulega skerð-
ingu á fullveldi íslands. Að mínu
mati er Evrópa heldur ekki rétta
svæðið fyrir okkur til að tengjast,
enda fyrirsjáanlegt að þar verður
ekki hagvöxtur á næstu árum. Þá er
alveg ljóst að EES-samtökin munu
verða ákaflega skammlíf og það er
mitt mat að þetta gulltryggi það að
við lendum inni í Evrópubandalag-
inu. Það get ég undir engum kring-
umstæðum sætt mig við því þá hverf-
um við sem þjóð,“ segir Bjarni Ein-
arsson, framkvæmdastjóri Byggða-
stofnunar.
Bjarni, sem hefur verið talsmaöur
þeirra sem hvað haröast hafa barist
gegn þátttöku íslands í myndun Evr-
ópsks efnahagssvæðis, segir EES-
samstarfið vera annað og meira en
það samstarf sem ísland hefur haft
til þessa við önnur ríki. Um sé að
ræða inngöngu í samfélag en ekki
bandalag á borð við Nató eða alþjóða-
samtök eins og Sameinuðu þjóðimar.
Hann segir ljóst að ef í ljós komi að
íslensk lög brjóti í bága við reglur
EES verði hægt að kæra íslendinga
fyrir dómstóli í Luxemburg.-Hann
geti dæmt Alþingi til að fella viðkom-
andi lög úr gildi. Þetta telur Bjarni
dæpji um mikla fullveldisskerðingu.
„Þetta er til dæmis ólíkt mannrétt-
indadómstólnum í Strasborg. Hann
hefur ekkert vald til að framfylgja
dómum sínum. Margir þeirra sem
þar hafa tapað málum hafa ekki farið
Bjarni Einarsson: Þetta gulltryggir
að við iendum í Evópubandalaginu.
eftir niðurstöðu hans. Ólíkt mann-
réttindadómstólnum getur EES-
dómstóllinn beitt okkur efnahagsleg-
um refsiaögerðum."
Að sögn Bjarna er meiri hagvöxt
að finna í Austur-Asíu og Norður-
Ameríku heldur en í Evrópu. Land-
fræðilega sé ísland miðpunkturinn
milli stærstu markaðssvæða heims
og þann kost beri þjóðin að nýta sér.
Hann segir sameiningu Þýskalands
vera helstu ástæðuna fyrir htlum
hagvexti í Evrópu næstu árin.
„Vestur-þýskalandi er orðið bumb-
ult af þvi sem það gleypti. í ljós hefur
komið að Vestur-Þjóðverjar verða að
hreinsa upp í Austur-Þýskalandi og
leggja í gífurlega ijárfestingu áður
en þeir geta vænst þess að fá arð.
Þannig er Þýskaland orðið að
bremsu í stað þess að vera mótorinn
í efnahagslífi Evrópu. Þetta hefur
mikil áhrif á allt Evrópusamfélagið."
Bjami segir að íslendingar láti
mikiö fyrir lítið í EES-samningun-
um, gagnstætt því sem utanríksráð-
herra og aðrir fylgjendur samnings-
ins hafa haldið fram. Hann segir að
það kæmi sér á óvart ef hver íslend-
ingur fengi meira en 20 þúsund krón-
ur í sinn hlut á ári að teknu tilliti til
kostnaðarins. „Fullveldisskerðingin
er ekki til sölu fyrir þennan pening,
alla vega ekki hvað mig varðar," seg-
ir Bjarni.
-kaa
Hrafnkell A. Jónsson kynnir sér fréttir DV á þingi Verkamannasambandsins. Hann ætlar að gefa kost á sér i
embætti varaformanns sambandsins. DV-mynd GVA
Formannskjör á Verkamannasambandsþingi í dag:
Jón Kjartansson fram
á móti Birni Grétari
Friörik Sophusson fj ármálaráðherra:
Vörugjald getur
komið í stað
innflutningstolla
- sanrningurinn hefur engin áhrif á tekjur ríkisins
„EES-samningurinn þarf í raun
engin áhrif að hafa á tekjur ríkis-
sjóðs. Þótt það verði einhverjar
breytingar á innflutningstollum þarf
það ekki að þýða tekjutap. Við höfum
alla möguleika til að setja vörugjald
á móti hvað varðar þær vörur sem
ekki eru í samkeppni viö innlenda
framleiðslu. Hins vegar má búast viö
að samkeppnisaðstaða útflutnings-
greina batni, hagnaður þessara fyrir-
tækja aukist og tekjur ríkissjóðs auk-
ist að sama skapi,“ segir Friörik Sop-
husson íjármálaráðherra.
Friðrik segir líklegt að í kjölfar
EES-samningsins komi atvinnulífið
til með að fara fram á breytingar á
sköttum þannig aö þeir verði sam-
bærilegir við það sem gerist annars
staðar í Evrópu. Hlutfallslega muni
því tekjuskatturinn lækka eitthvað
en þá lækkun hljóti ríkissjóður hins
vegar að bæta sér upp annars staðar.
Hann segir meiri óvissu vera um
aðstöðugjöld sveitarfélaganna.
Friðrik segir EES-samninginn á
engan hátt skuldbinda ísland til að
lækka innflutningsgjöld af bifreið-
um. í fjárlagafrumvarpinu fyrir
næsta ár er gert ráð fyrir að þessi
gjöld skili ríkissjóði tæplega 1,6 miUj-
örðum. Varðandi tolla af einkasölu-
vörum á borð viö áfengi og tóbak
segir Friðrik að samningin-inn breyti
engu fyrir íslendingá. í ijárlagafrum-
varpinu er gert ráð fyrir að þessir
tollar skih ríkissjóði rÚlega 6,8 miUj-
örðum.
Hvað varðar gjöld af sölu erlends
gjaldeyris segir Friðrik að EES-
samningurinn sem slíkur hindri ekki
slíka gjaldtöku. Á næsta ári er áætlað
að hún skih ríkissjóði um 400 mUlj-
ónum í tekjur. Friörik telur þó lík-
legt að fljótlega verði breytingar á
peningastofnunum landsins í kjölfar
þessa samnings og í tengslum við það
hljóti gjaldtakan að verða endur-
skoðuð.
„Um leið og samkeppnin eykst þarf
ugglaust að taka gjaldeyrisskattinn
til endurskoðunar. Með aukinni
samkeppni koma fyrirtæki hér á
landi til með að krefjast sömu fyrir-
greiðslu og fæst í samkeppnislönd-
unum,“ segir Friörik Sophusson.
-kaa
- Guðmundur J. gefur kost á sér í stjómina sem meðstjómandi
Shppstöðin á Akureyri:
Um 50 af 170 starfs-
mönnum sagt upp
Stjórnarkjör á þingi Verkamanna-
sambands íslands fer fram í dag. Það
er búist við spennandi kosningu því
í það minnsta tveir veröa í framboði
bæði til formanns og varaformanns.
Jón Kjartansson úr Vestmannaeyj-
um hefur ákveðið að bjóða sig fram
til formanns gegn Birni Grétari
Sveinssyni frá Höfn.
„Það hefur verið lagt að mér að
gefa kost á mér og ætli ég slái ekki
tU,“ sagði Jón Kjartansson í samtali
við DV í gær.
Þá ætlar Hrafnkell A. Jónsson frá
Eskifirði að gefa kost á sér á móti
Jóni- Karlssyni frá Sauðárkróki til
varaformanns.
Það hefur verið lagt mjög hart að
Guðmundi J. Guðmundssyni að gefa
kost á sér áfram í stjórn Verka-
mannasambandsins og hefur hann
faUist á að taka sæti meðstjórnanda.
„Já, ég hef samþykkt aö taka sæti
í stjórninni sem meðsijórnandi ef
fólk vill kjósa mig til þess og góðir
varamenn verða kjörnir," sagði Guð-
mundur J. Guömundsson, fráfarandi
formaður Verkamannasambandsins
í samtali við DV í gær.
í gær héldu konur á Verkamanna-
sambandsþinginu með sér fund. Þær
eru ákveðnar í að ein úr þeirra hópi
komi inn í stjórnina í stað Rögnu
Bergmann sem ekki gefur kost á sér
áfram. Um tíma í gær voru sumar
konurnar að tala um að fá tvær kon-
ur inn í stjórnina en sennilega verður
ekki af því að þær reyni það. Sú sem
líklegust er talin tU að fara í stjórnina
í stað Rögnu er Karitas Pálsdóttir frá
ísafirði. Hún er mjög reynd félags-
málamanneskja og aUir sem DV
ræddi við á þinginu í gær sögðu að
hún myndi fljúga inn gæfi hún kost
á sér.
Margir voru á því í gær að hvorki
Jón Kjartansson né Hrafnkell A.
Jónsson næðu að sigra þá Björn
Grétar og Jón Karlsson. Sumir höfðu
þó á því fullan fyrirvara. Fari svo að
þeir Bjöm og Jón nái kjöri er taliö
að framkvæmdastjórn Verkamanna-
sambandsins verði þannig skipuð:
Björn Grétar Sveinsson formaður,
Jón Karlsson varaformaður, Karitas
Pálsdóttir, Guðmundur J. Guð-
mundsson, Hervar Guðmundsson,
Halldór Björnsson og þeir Sigurður
Ingvarsson, Bjöm Snæbjörnsson og
Guðmundur Frímannsson. Þeir eru
sjálfkjörnir í stjórnina sem formenn
hinna þriggja deilda innan Verka-
mannasambandsins.
Stjórnarkjörið hefst um klukkan
14 í dag.
-S.dór
Gylfi Kiistjánsson, DV, Akureyri:
„Menn eru auðvitað uggandi um
sína framtíð hjá fyrirtækinu enda er
það að verða árviss atþurður að
verkefnastaða þess sé þannig á vet-
umar að grípa þurfi til svona að-
gerða,“ segir Hörður Stefánsson,
formaður starfsmannafélags Slipp-
stöðvarinnar á Akureyri, en í gær
var boðað að um 50 manns af 170
starfsmönnum stöövarinnar verði
sagt upp nú um mánaðamótin. Um
40 eru iðnaðar- og verkamenn. Hinir
eru í stjómunarstörfum.
Höröur sagði að auðvitað færi sí-
fellt í burtu verkþekking með hverj-
um starfsmanni sem leitaði á önnur
mið eftir vinnu. „Ef menn ráða sig
annað í vinnu er það ekki gefið að
þeir komi aftur næsta vor þegar
verkefnastaða Slippstöðvarinnar
batnar," sagði Hörður.
Forsvarsmenn Slippstöðvarinnar
segja að með uppsögnunum sé stöðin
að tryggja sig enda sé verkefnastaðan
framundan afar slæm og ekkert ný-
smíðaverkefni sé fyrirsjáanlegt.