Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.1991, Blaðsíða 15

FÖSTUÐA'GUR '2S OKTÓBFR1991.
15
Hvað réttlætir
byggð á íslandi?
Enn hefur forsætisráöherra vak-
ið eftirtekt, nú með því að gera að
umræðuefni búsetu í krumma-
skuðum og rokrössum úti á landi.
Er eftir honum haft við setningu
flokksráðsfundar Sjálfstæðis-
flokksins á Hótel Sögu að vissar
byggðir úti á landi eigi tæpast rétt
á sér lengur og kanna þurfl úrræði
til að hjálpa fólki að finna sér bú-
setu annars staðar. Athuga þurfi
„hvort launum manna - og þjón-
ustu á vissum stöðum - sé haldið
niðri“, eins og það er orðað, „vegna
þess að fyrirtækin séu óhagkvæm
og byggðin of smá“.
Kjarkmenni
Margt má um ráðherra núver-
andi ríkisstjórnar segja. En eitt
mega þeir eiga. Þeir eru óhræddir
að berjast fyrir því sem þeir telja
til hagsbóta. Jón Baldvin vill að
ísland tengist nánum viðskipta-
böndum ríkjum innan EB enda
þótt fullveldi þjóðarinnar sé lagt
að veði, Sighvatur Björgvinsson
sker upp velferðarkerfið sem
flokksmenn hans komu á, Ólafur
G. Einarsson beitir sér fyrir að taka
upp kennslugjöld í skólum, Jó-
hanna Sigurðardóttir heldur til
streitu nýju húsbréfakerfi sem þeg-
ar hefur gengið sér til húðar og Jón
Sigurðsson hefur lagt allt undir til
að koma upp álbræðslu á Suður-
nesjum þótt álbræðslan geti aldrei
greitt kostnaöarverð fyrir rafork-
una. Og nú hugmynd forsætisráð-
herra að hjálpa fólki að finna sér
búsetu annars staðar en heima hjá
sér.
Hver á ísland?
Deilan um eigarréttinn og arðinn
KjaJkrinn
Tryggvi Gíslason
skólameistari
af vinnunni skipti fólkið áður í
tvær meginfylkingar. Nú er ekki í
tísku að taia um slíkt. Þó get ég
ekki varist þeirri hugsun að nokk-
urt óréttlæti eða misskilningur að
ég segi ekki þekkingarleysi og
skammsýni búi að baki því þegar
sjávarpláss úti á landi eru talin
byrði á íslensku þjóðinni. Með því
að gera lítið úr því starfi sem unn-
ið er við fiskverkun og landbúnað
er grafið undan því sem veitir okk-
ur lífsbjörg í þessu landi og það
hefur lengi verið til skammar að
borga fiskverkunarfólki lægst laun
allra.
Hreppaflutningur
Hreppaflutningur á sér sinn sess
í íslenskri menningarsögu. Austur
í Sovét, í Rúmeníu og Kína - og
víðar hefur fólk ekki verið spurt
hvort það vildi flytja heldur það
flutt hreppaflutningi. Sá yfirgang-
ur leiddi af sér hörmungar fyrir
einstaklinga og ógæfu yfir þjóðirn-
ar sem seint verður bætt. Ekki svo
að skilja að ég haldi að á íslandi
verði menn fluttir nauðungarflutn-
ingi. En hugsunin er hin sama. Og
það vekur undrun að formaður
flokks, sem kennir sig við einstakl-
ingsfrelsi og einstaklingsframtak,
gerist málsvari þessara hugmynda.
Við framkvæmd slíkra hugmynda
verður að beita ríkisforsjá og ríkis-
valdi, sem áður var kennt við
kommúnista og sósíalista eða jafn-
vel framsóknarmenn. En með því
að ráðherrar tala nú tæpitungu-
laust verður auðveldara að ræða
„Þegar forsætisráðherra lætur þau orð
falla að viss byggðarlög eigi ekki rétt á
sér er komið að kjarna málsins. Það
er nefnilega með sömu hagfræðikenn-
ingum unnt að færa að því rök að ís-
land eigi tæpast rétt á sér lengur.“
„ ... það hefur lengi verið til skammar að borga fiskverkunarfólki lægst
laun allra.“
það hvert menn vilja halda og
hvers vegna menn vilja halda
þangað sem stefnt er. Línur eru því
ef til vill að skýrast í íslenskum
stjórnmálum eftir moðsuðu sem
einkennt hefur íslensk stjórnmál
undanfarin ár.
Evrópa í upplausn
Evrópa er í upplausn og ekki fór-
um við varhluta af breytingum úti
í hinum stóra heimi. En ekki er
ljóst hvar þetta allt endar. Undir-
búningur er hafinn að aðild íslend-
inga að Evrópusamfélaginu, þar
sem raunar ekkert pláss er fyrir
okkur, og nú er hafin umræða um
að finna úrræði til að hjálpa fólki
úti á landi til aö finna sér búsetu
annars staðar en heima hjá sér.
Þessi umræða á eftir að draga dilk
á eftir sér áður en lýkur.
Þegar forsætisráðherra lætur
þau orö falla að viss byggðarlög
eigi ekki rétt á sér er komið að
kjarna málsins. Það er nefnilega
með sömu hagfræðikenningum
unnt að fajpa að því rök að ísland
eigi tæpast rétt á sér lengur. Úti í
hinum stóra heimi eru menn sem
vilja finna úrræði til að hjálpa því
fólki sem hér býr við að fá sér bú-
setu annars staðar og laun manna
og þjónusta við fólk sé óviðunandi
vegna þess að fyrirtæki séu óhag-
kvæm og byggð of fámenn á ís-
landi.
ísland er í augum sumra útlend-
inga ekki annað en afskekkt veiöi-
stöð á sæbarinni klettaeyju. Þeir
vita auðvitaö ekkert um landið og
líf og sögu þjóðarinnar sem hér
býr. Þeir vita ekki að þessari fá-
mennu þjóð með forna menningu
sína hefur tekist að feta leiö til
framfara eftir margra alda erlenda
áþján vegna dugnaðar síns og
vegna þess að við erum sjálfs okkar
ráðandi og vegna þess að hver ein-
staklingur hefur fengið að njóta
sín.
En áður en lengra er haldið í
þessari umræðu um að hjálpa fólki
til að finna sér búsetu annars stað-
ar en heima hjá sér vona ég að for-
sætisráöherra, ríkisstjórn og Al-
þingi svari þeirri spurningu skýrt
og skorinort hvað réttlæti byggð í
þessu landi. Ef horft er sömu aug-
um á ísland og forsætisráðherra
horfir á vissar byggðir úti á landi
er nefnilega unnt að komast að
þeirri niðurstöðu að ísland eigi
ekki rétt á sér lengur og leita ætti
úrræða til að finna okkur bústaði
annars staðar en heima hjá okkur
vegna þess að fyrirtæki eru hér
óhagkvæm og byggð of fámenn.
Tryggvi Gíslason
Nagladekkin
undir strax
Það er árviss atburður að alvar-
leg bílslys verða þegar fyrsta hálk-
an á hausti kemur á götur og fjall-
vegi. Þá missa menn stjórn á bif-
reiðum sínum og stoppa oft ekki
fyrr en utan vegar. A móti þessu
verður að vinna og ætti að vera
einn liður í baráttunni við slysin,
en þau eru of mörg. Um það ættu
allir að vera sammála að fækka
verður slysum.
Nagladekkin
Besta vörnin í hálku er að setja
snjódekk með nöglum undir bílinn.
Það breytir öllu um stjórn á hon-
um. Hann fýkur t.d. ekki til í vindi
og lendir á öðrum bílum eins og
dæmi eru um eða hann hreinlega
fýkur út af þótt vindur sé ekki mik-
ill. Nagladekk eru þarna mikil
vörn. Einnig má nota keðjur og það
gerir lögregla og sjúkrabílar.
Umferðarlög
Við höfum lög sem íjalla um og
setja okkur reglur varðandi notkun
bifreiða. Þessi ákvæði laga stuðla
öll að auknu öryggi og reynt er að
forðast ýmsar þær hættur sem við
vitum öll að eru samfara notkun
bíla. Umferðarlög segja að bílstjóri
beri ábyrgð á „að stjórntæki og
hemlar verki vel og örugglega...“.
Undir þetta ákvæði fellur að setja
beri nagladekk undir áður en von
KjaUaiinn
Lúðvík Gizurarson
hæstaréttarlögmaður.
er á hálku á haustin. Það er beinlín-
is bannað að aka bifreið ef ekki er
hægt að stjórna henni örugglega.
Bifreið á sumardekkjum í hálku er
ekki hægt að stjórna „örugglega"
en umferðarlög banna notkun bíls-
ins ef hann veldur óþarfa hættu.
Slysin
Nýlega var skýrt frá því í blöðum
að slys á þessu ári væru orðin jafn-
mörg og allt árið í fyrra. Þetta eru
of mörg slys enda var í fréttinni
aðallega átt við dauðaslys. Fyrir
utan þetta eru slysin þar sem ein-
ungis er um tjón á bílum að ræða
en minnka má slík tjón um hundr-
uð milljóna króna ef varlega væri
farið.
Tryggingafélögin
í blöðum og sjónvarpi eru oft
fréttir og hvatning frá tryggingafé-
lögum þar sem unnið er á móti slys-
um í umferðinni. í þennan áróður
„Umferðarlög segja að bílstjóri beri
ábyrgð á „að stjórntæki og hemlar
verki vel og örugglega...“. Undir þetta
ákvæði fellur að setja beri nagladekk
undir áður en von er á hálku á haust-
ín.
„Besta vörnin í hálku er að setja snjódekk með nöglum undir bílinn."
vantar að mínu mati meiri hvatn-
ingu til bílstjóra um að aka gæti-
lega í hálku. Einnig skortir mikið
á að almenn löggæsla líti til með
og banni akstur bíla sem illa eru
búnir í hálku. Hvernig væri að
stööva bíla sem ætla að aka Reykja-
nesbraut þegar hált er? Ef bifreiðin
er ekki búin til aksturs í hálku á
að beina henni frá og sekta öku-
mann.
Lokaorð
Það er niðurstaða þessara skrifa
að líta beri betur eftir útbúnaöi bíla
þegar hált er.
Slys af völdum illa útbúinna bíla
eru of mörg. Nema ber úr gildi
reglugerð sem takmarkar notkun
nagladekkja og veldur með því
slysum. Það er mitt álit að þaö sé
brot á umferðarlögum að aka bif-
reið í hálku án þess að hún sé til
þess búin t.d. með nagladekkjum.
Hér breytir einhver reglugerð engu
um.
Lúðvík Gizurarson