Dagblaðið Vísir - DV - 18.12.1991, Side 14

14
MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLT111,105 RVlK, SlMI (91 )27022- FAX: Auglýsingar: (91 )626684
- aðrar deildir: (91)27079
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð i lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Smekklaus uppákoma
Undarleg uppákoma hefur átt sér staö í sameiningar-
málum sjúkrahúsanna. Nunnurnar, sem lengi ráku
Landkotsspítala, hafa lýst sig andvígar sameiningu
Landakots og Borgarspítala og skyndilega er máhð kom-
ið í hnút. Ef ekki í strand. Það hefur nefnilega komið í
ljós að þegar nunnumar seldu sjúkrahúsið og Landa-
kotsspítali var gerður að sjálfseignarstofnun var sett í
samninginn ákvæði um að breytingar á rekstri eða eign-
arhaldi væm háðar samþykki nunnanna.
Málið var komið það langt að gert var ráð fyrir sam-
einingu á næsta ári og var þar stuðst við áht nefndar
sem starfað hefur á vegum heilbrigðisráðherra. Framlag
í íj árlagafrumvarpi var miðað við þessa breytingu og
afstaða nunnusystranna virðist koma mönnum algjör-
lega í opna skjöldu. Enginn virðist hafa áttað sig á neit-
unarvaldi þeirra.
Sameining sjúkrahúsa í Reykjavík hefur lengi verið
á dagskrá. Er það að vonum. Rekstur sjúkrahúsanna
er dýr, kerfið er tvöfalt og margfalt, þegar hvert sjúkra-
hús gerir sér far um að halda uppi sjálfstæðri starf-
semi, rétt eins og aðrir spítalar séu ekki til á svæðinu.
Þetta er dýrt í mannahaldi, tækjum og húsnæði enda
hefur margsinnis verið sýnt fram á að spara megi ómælt
fé, með hagræðingu, samræmdri tækjavæðingu og
verkaskiptingu. Öh skynsemi mæhr með sameiningu
eða aukinni og náinni samvinnu sjúkrahúsanna þriggja.
Hagræðingu í sjúkrahúsarekstri í höfuðborginni hef-
ur hins vegar htið miðað, mest fyrir þá sök að því að
sagt er, að starfsmenn viðkomandi sjúkrahúsa vhja
ekki gefa eftir sitt sjálfstæði. Þar eru læknamir fremst-
ir í flokki. Smákóngasjónarmiðin hafa löngum verið líf-
seig á íslandi. Ráðherrar hafa ekki haft erindi sem erf-
iði og hafa þó margir lagt á þann brattann að segja
smákóngunum á sjúkrahúsunum stríð á hendur.
Nú skal ekki lagður neinn dómur á það hvort núver-
andi hehbrigðisráðherra hafi gert rétt í því að velja þá
leið að sameina Landakot og Borgarspítala. Mörg rök
hafa verið færð fyrir því að sameining Borgarspítala
og Landspítala henti betur. Það kemur hins vegar
spánskt fyrir sjónir að sameining Landakots og Borgar-
spítala er talin munu nema einum mhljarði króna í
kostnað áður en rekstrarhagræðingin skhar sér. Það
hefur þó ekki aftrað ráðherranum för, heldur miklu
fremur andstaðan innanhúss og þá einkum á Landa-
kotsspítala.
Þegar aht um þraut og ráðherrann gaf sig ekki var
gripið th þess ráðs að sá fræjum tortryggni í huga
nunnusystranna og fá þær th að lýsa yfir að þær sam-
þykktu ekki breytingar á rekstri og eignarhaldi Landa-
kotsspítala.
Nunnumar em ahs góðs maklegar en það er auðvitað
fráleitt að þær eigi að hafa úrshtavald um framtíð
Landakots þótt þær hafi á sínum tíma rekið spítalann.
Það er hrein smekkleysa að beita þeim og sakleysi þeirra
fyrir vagn póhtískra átaka og láta þær stjóma því og
ráða hvað gert er í skipulagsmálum hehbrigðiskerfis-
ins. Vandamál ríkissjóðs og hehbrigðisgeirans verða
ekki leyst af tilfinningasemi né heldur nunnum á eftir-
launum. Gömul tengsl nunnusystra við Landakot heyra
sögunni th. Það er ljótt verk og löðurmannlegt að tefla
þeim fram. Líknarstörf þeirra eiga það ekki skihð.
Þessi uppákoma sýnir í hnotskum hversu umræða
um spamað í heilbrigðismálum er víðsfjarri skynsem-
inni. Ehert B. Schram
...kannski er hættan mest í sjávarþorpunum úti á landi þar sem hættan á gjaldþrotum er mest,“ segir m.a.
í grein Ara.
Handahófs-
kenndar efna-
hagsráðstafanir
Einu sinni enn er verið að af-
greiða fjárlög, einu sinni enn eru
ekki til tekjur fyrir áætluðum út-
gjöldiun ríkisins, einu sinni enn
þarf að skera niður og einu sinni
enn eru flestir óánægðir með yfir-
vofandi efnahagsráöstafanir.
Ajlir sammála en þó ekki
í orði eru flestir sammála um
nauðsyn þess að draga úr halla-
rekstri ríkisins. En þegar velja á
leið til þess minnkar samstaðan
verulega. í grundvallaratriöum er
um tvær leiðir að ræða; að auka
tekjinmar eða að minnka útgjöldin.
Um hvorugt virðist vera mikil sam-
staða. Ég tel aö meginástæða þess
að fólk sé á móti skattahækkunum
sé hve götótt skattkerfiö er hér á
landi.
Allir þekkja einhveija sem alltaf
sleppa við að borga skatta að meira
eða minna leyti. Stjómmálamenn
skortir greinilega hugrekki og vilja
111 þess að taka á þessu meini og á
meðan svo er veröur erfitt að auka
tekjur ríkisins með auknum skött-
um. Þess vegna er reynt að ráðast
á útgjöldin, og þar verða aðgerðir
oft handahófskenndar og mót-
sagnakenndar.
Tvö dæmi um ósamræmi
Ég vil hér benda á tvær fyrirhug-
aðar ráðstafanir sem era í miklu
ósamræmi við það sem hefur verið
sagt og gert áður og það sem á eftir
að gerast. Hér er um að ræða niður-
skurð á ríkisábyrgö á launum og
skerðingu bamabóta.
Ríkisábyrgð á launum
Áætlanir ríkisstjómarinnar um
niðurskurð á ríkisábyrgð á launum
era í mótsögn við það sem hún er
að vinna að-innan Alþjóða vinnu-
málastofnunarinnar og áætlanir
um að ísland veröi hluti af Evr-
ópska efnahagssvæðinu. Með
EES-samningnum fellst ísland á að
tryggja réttindi launafólks vegna
gjaldþrota fyrirtækja. Með áætluö-
um skerðingmn vantar mikið upp
á að svo verði.
Ríkissijómin leggur fram tillögur
í desember 1991 um skeröingu á
þessu sviði og hefur síöan boöað
aö fljótlega eftir áramót verði EES-
samningurinn lagður fyrir Alþingi.
Þá verður að bæta réttindi varð-
andi ríkisábyrgö á launum frá því
KjaHajinn
Ari Skúlason
hagfræðingur ASÍ
sem nú er. Er hægt að taka svona
hluti alvarlega?
Ofan á þetta bætist að skerðing
ríkisábyrgðar bitnar aðeins á hluta
launafólks, þ.e. þeirra sem vinna
hjá einkafyrirtækjum, og kannski
er hættan mest í sjávarþorpunum
úti á landi þar sem hættan á gjald-
þrotum er mest.
Skerðing barnabóta
Með skerðingu bamabóta er ver-
ið að ganga á bak loforða og
markmiöa frá síðustu árum. Þegar
matarskatturinn var innleiddur á
sínum tíma var bamafólki ítrekaö
bent á að það fengi auknar bama-
bætur til þess aö vega á móti aukn-
um kostnaöi vegna matarkaupa.
Þetta á nú að taka burt.
Margir era á því að það sé allt í
lagi aö skerða bamabætur til
þeirra sem tekjuhæstir era. Það
gleymist yfirleitt aö bamabætur
era hugsaöar til þess aö jafna fram-
færslubyrði bamafjölskyldna og
fjölskyldna án bama. Tekjuskattar
fjölskyldna með sömu tekjur era
þeir sömu óháð bamafjölda. Fram-
færslubyrði barnafjölskyldna er
auðvitað meiri og tilgangur barna-
bóta er að jafna framfærslubyrð-
ina.
Ef tillögur ríkisstjómarinnar ná
fram að ganga verða ráðstöfunar-
tekjur tekjuhárra bamafjölskyldna
skertar, en tekjuháir án bama
sleppa við skerðingu. Þar með er
verið að refsa fólki fyrir að eiga
börn. Þeir sem era svo óheppnir
að eiga börn eiga sem sagt að fóma
sér sérstaklega fyrir samfélagið.
Það er því verið að svíkja loforð
stjómvalda um auknar barnabæt-
ur á móti matarskattinum gagn-
vart hluta fjölskyldna með böm.
Ef htið er á þær aðstæður sem
bamafólki era skapaöar hér á landi
miðað við nálæg lönd verður ekki
séð að það sé markvisst verið að
hvetja fólk til þess að fjölga þjóð-
inni.
Þeir sleppa líka núna
Hér hafa verið nefnd tvö dæmi
um hve handahófskenndar og mót-
sagnakenndar aðgerðir stjómvalda
geta verið, og þessi dæmi era langt
frá því að vera einstök. En auðvitað
veröur ekki bæði sleppt og haldið.
Krafa þjóðarinnar er sú að ríkið
verði að bregðast við samdrætti og
erfiðleikum eins og bæði einstakl-
ingar og fyrirtæki úti í þjóðfélaginu
verða að gera.
Þaö er ahtaf erfitt að gera svo
öhum líki, en auðvitað verður nið-
urstaöan sú sama nú og ahtaf áð-
ur; þeir sem hafa ahtaf sloppið við
að skha til samfélagsins sleppa líka
núna og byrðunum verður velt á
þá sömu og aUtaf hafa orðið að taka
þær á sig. Ari Skúlason
„Þegar matarskatturinn var innleiddur
á sínum tíma var barnafólki ítrekað
bent á að það fengi auknar barnabætur
til þess að vega á móti auknum kostn-
aði vegna matarkaupa. Þetta á nú að
taka burt.“