Dagblaðið Vísir - DV - 12.08.1992, Blaðsíða 16

16
MIÐVIKUDAGUR 12. ÁGÚST 1992.
Menning__________________________________________________________________________
Þriðja bókmenntahátíðin 1 Reykjavík 1 september:
Fjöldi þekktra erlendra
skálda gestir á hátíðinni
Þriðja bókmenntahátíðin í Reykja-
vík verður haldin í Norræna húsinu
og víðar í borginni dagana 13.-19.
september. Til hátíðarinnar er boðiö
nær tuttugu norrænum skáldum og
rithöfúndum og auk þess nokkrum
frá öðrum heimshlutum.
Fyrsta hátíðin var haldin 1985 og
nefndist hún Norræn ljóðlistarhátíð
og tveimur árum síðar var haldin
norræn bókmenntahátíð, báðar í
samvinnu við Norræna húsið, þáver-
andi forstjóra þess, Knut 0degárd,
íslenska rithöfunda og útgefanda og
með stuðningi fjölmargra aðila. Báð-
ar þessar hátíðir voru vel sóttar.
Thor Vilhjálmsson, sem sæti hefur
átt í undirbúningsnefnd frá upphafi,
segir um aðsóknina á fyrri hátíðir
að erlendir gestir hafi undrast þá
miklu aðsókn á bókmenntakvöldin
og sögðu sænskir gestir til dæmis að
ef slík bókmenntaráðstefna hefði
veriö haldin í Svíþjóð hefði ekki ver-
ið hægt að fylla sal eitt kvöld. Aðrir
höfðu haft á orði að það kæmi ekki
á óvart að hægt væri að fylla sal eitt
kvöld þar sem stór hluti gesta væri
boðsgestir en undruðust mikið þegar
i hægt var að fylla salina annað og
þriðja kvöldið.
Meginviðfangsefni eða þemu hátíð-
arinnar að þessu sinni eru fjögur:
barnabókmenntir, frásagnarhstin,
eðh hennar og hlutverk, módernism-
inn og norrænar bókmenntir og
umheimurinn. í dagskránni skiptast
á umræður um þessi efni, fyrirlestr-
ar einstakra höfunda og bókmennta-
kynningar þar sem gestir hátíðar-
innar segja frá sér og verkum sínum
^og lesa upp. Þessar kynningar urðu
sérlega vinsælar á tveimur fyrri há-
tíðum.
Frægir rithöfundar
Eins og á síðustu bókmennthátíð-
um verða frægir rithöfundar gestir
og munu þeir halda fyrsirlestra og
lesið verður úr verkum þeirra. Einar
Kárason, sem hefur eins og Thor
ávaht verið í undirbúningsnefnd,
segir að ein ástæðan fyrir því hvað
hátíðin síðast gekk vel, hafi verið
Halli í Hafnarborg:
Einn af fimmtíu nemendum í
skóla Yehudi Menuhins
the Year sem BBC sjónvarpið heldur
annað hvert ár en þetta var í fyrsta
skipti sem keppt var til verðlauna
fyrir tónsmíðar meðal ungra breskra
tónhstarmanna.
Ásamt Halla kemur fram á tónleik-
unum píanóleikarinn James Lisney
sem er á hraðri uppleið og er einn
af bestu yngri píanóleikurum Bret-
lands. Hann hélt sína fyrstu einleiks-
tónleika í Wigmore Hah 1986 og luku
þá gagnrýnendur Times og Guardian
miklu lofsorði á leik hans. 1988 var
James vahnn ungi einleikari ársins
af dómnefnd sem skipuð var heims-
þekktum hstamönnum og hefur síð-
an oft komi fram sem einleikari í
Royal Festival Hah og Barbican með
þekktum hljómnsveitum, þar á með-
al -\ Kommglegu fílharmóníunni.
Hann hefur ennfremur haldið tón-
leika í Bandaríkjunum, Frakklandi,
ítahu, Þýskalandi, Rúmeníu og Pól-
landi.
Svo skemmthega vhl th að fyrsti
fiölukennari Haha, Sahy Lindsey, er
eiginkona James og James er píanó-
kennari Gunnars Atla, yngri bróður
Haha.
Halh Cauthery er 16 ára fiðluleik-
ari sem mun halda, ásamt breska
píanóleikaranum James Lisney, tón-
leika í Hafnarborg í Hafnarfirði ann-
að kvöld en Halli, sem er búsettur í
Bretlandi, er bamabam Áma
Björnssonar tónskálds.
Hahi stundar nám í skóla sem
fiðluleikarinn heimsfrægi, Yehudi
Menuhin, stofnaði 1963 í Brefiandi
og gerði hann það eftir að hafa
kynnst Centralskólanum í Moskvu,
en það er skóh sem sinnir hæfileika-
ríkum ungmennum á borð við
undrabömin rússnesku sem hér
komu og sphuðu á nýafstaðinni hsta-
hátíð.
í skóla Menuhins era aðeins 50
nemendur, ahs staðar úr heiminum
en þar er þeim gert kleift aö stxmda
skólanám og tónhstamám jafnhhða
og njóta leiðsagnar færastu tónhst-
arkennara sem völ er á í Bretlandi.
Halh sfimdar einnig nám í tónsmíð-
um og hefur fuhan hug á að leggja
þær fyrir sig í framtíðinni og myndi
hann þá feta í fótspor afa síns.
í vor komst Halli í lokaúrsht í BBC
Young Composer of the Year sem er
hður í keppninni Young Musican of
Halli Guthery, 16 ára fiöluleikari sem heldur tónlelka annað kvöld.
DV-mynd: GVA.
Peter Esterházy er ungverskur rit-
höfundur sem vakið hefur mikla at-
hygli á undanförnum árum.
Flestir rithöfundanna koma frá Norð-
urlöndunum. Meðal þeirra er Gun-
illa Bergström frá Sviþjóð.
Pascal Quignard er þekktur franskur
rithöfundur og mun í haust koma
út eftir hann á íslensku bókin Allir
himins morgnar.
vegna þess hversu þekktir gestirnir
vora en þá hafi sumir rithöfundarn-
ir, sem komu, lifað á fornri frægð.
Nú hafi verið lögð áhersla á að þeir
rithöfundar, sem heimsækja okkur,
séu ekki aðeins þekktir heldur einnig
á hátindi ferils síns eða í framfór.
Frá Norðurlöndunum koma flestir
rithöfundanna og eru þar á meðal
Anne-Cath. Vestly, Roy Jacobsen,
Jon Fosse og Erik Fosnes Hansen,
ungir norskir rithöfundar í sókn, og
má geta þess að frægasta saga Erik
Fosnes Hansen, sem íjallar um Tit-
anicslysið, kemur út í haust í ís-
lenskri þýöingu og mun heita Sálmur
aö leiðarlokum.
Sven Otto S., Kirsten Thorup og
Klaus Rifbjerg eru fulltrúar Dan-
merkur og sjálfsagt kannast flestir
við Klaus Rifbjerg en verk hans hafa
verið þýdd á íslensku og kennd í skól-
um. Frá Svíþjóð koma Gunilla Bergs-
tröm, Katarina Frostenson og
Torgny Lindgren, Finnlandi, Rosa
Liksom, Antti Tuuri og Olli Jalonen.
Antti Turi hefur mikið verið þýddur
á íslandi og kemur ein bóka hans út
í haust og mun heita Nýja Jerúsalem.
Frá Færeyjum kemur upprennandi
rithöfundur Carl Jóhan Jensen.
Væntanlegir era fleiri rithöfundar.
Má þar nefna Hans Anton Lynge frá
Grænlandi og Tove Jansson frá
Finnlandi. Ýmsir hinna norrænu rit-
höfunda munu fara í heimsóknir út
á land á vegum Norrænu félaganna.
Það er litríkur og spennandi hópur
rithöfunda utan Norðurlandanna
sem verða gestir okkar á bókmennta-
hátíðinni og má þar nefna franska
rithöfundinn Pascal Quignard en eft-
ir hann mun koma út á íslensku í
haust sagan Aliir heimsins morgnar,
Magnus Enzenberger frá Þýskalandi,
Peter Esterházy frá Ungverialandi,
Christoph Ransmeyr frá Austurríki
og Evgení Vasiljevts Kutusov frá
Rússlandi.
Tveir enskumælandi rithöfundar
koma og ber þar fyrst að telja Martin
Amis en fáir rithöfundar hafa slegiö
jafn rækilega í gegn á undanfórnum
áram og er nú svo komið að hætt er
að ræða um hann sem son Kingsleys
Amis, það er frekar að þegar rætt er
um Kingsley Amis að það sé sagt
honum til hróss að hann sé faðir
Martins Amis. Eflaus verða margir
til að fagna heimsókn Amis til lands-
ins. Hinn enskumælandi rithöfund-
urinn er bandaríska ljóðskáldið John
Balaban sem er af Víetnamkynslóð-
inni og er stríðið honum ofarlega í
huga í mörgum ljóðum.
Margir hafa lagt hönd á plóg til að
gera þessa veglegu bókmenntahátíð
að veruleika. Aður hafa verið nefnd-
ir Thor Vilhjálmsson og Einar Kára-
son. Aðrir í undirbúningsnefnd eru
Friðrik Rafnsson, Árni Sigurjónsson,
Ömólfur Thorsson, Halldór Guð-
mundsson og Sigurður Valgeirsson.
Starfsmaður hátíðarinnar er Heimir
Pálsson. Mikilvægur fjárstuðningur
hefur fengist úr ýmsum áttum og
munar þar mest um styrki frá Norr-
æna menningarsjóðnum, mennta-
málaráðuneyti og Reykjavíkurborg.
Þess má geta að þaö mun ekkert
kosta inn á bókmenntakynningarn-
ar.
-HK
DV
KórÖldu-
túnsskóla
í Skotlandi
KórOldutúnsskóIaernúíSkot-
íandi þar sem hann tekur þátt í
alþjóðlegri listahátið, Aberdeen
Intemational Youth Festival. Þar
eru stödd um 800 ungmermi hvað-
anæva úr heiminum til að syngja,
spila og dansa í nokkra daga.
Kórinn mun halda sjálfstæöa tón-
leika en kemur einnig fram með
öðrum, meðalannars í uppfærslu
hátíðarkórs staðarins og hljóm-
sveitar áMessu i C-dúr eftir Beet-
hoven. Á efhísskrá kórsins er
fjöldi laga, allt frá 16. öld til okkar
daga, en aöaláhersla er lögö á
kynningu íslenskrar tónlistar.
Stjórnandi kórsins er Egill Fríð-
leifsson.
75þúsund
manns
75.000 manns sóttu hin ýmsu
atriði Listahátíðarinnar. Að sögn
forráðamanna stóðust allar áætl-
anir, bæði framkvæmdalegar og
fíárhagslegar. Uppselt var á 18
atriði og aukatónleikar voru
haldnir. A tónleika og leiksýning-
ar, sem vora eingöngu á vegum
Listahátíðarinnar, var sætanýt-
ing í heild 70%. Ljóst er að hátið-
in vakfi athygli eriendis. Þó
nokkrar fyrirspumir um hana
komu erlendis frá og bæði blaða-
menn og hópar áhorfenda komu
gagngert til Islands til að fylgjast
með. Á fulltrúaráðsfundi voru
Selma Guðmundsdóttir píanó-
leikari, Kristján Steingrímur
Jónsson, formaður SÍM, og Sigur-
jón B. Sigurösson skáld kosin í
framkvæmdastjórn Listahátíðar
1994. Formaður framkvæmda-
stjórnar er Valgarður Egilsson.
Dyraðopnast
ffyrir
íslenskar
kvikmyndir
Fyrir stuttu var gengið frá sam-
komulagi milli Kvikmyndasjóðs
íslands og skrifstofu Eureka
audiovisuel um aðild íslands að
MEDIA áæthin Evrópubanda-
lagsins og hafði menntamála-
ráðuneytið forgöngu um málið.
Með þessum samningi opnast
íslenskum kvikmyndagerðar-
mönnum dyr að evrópska kvik-
myndageröarmarkaðinum en
samkomulagið felur í sér aðild
að sex verkefnum áætlunarinn-
ar. Aöildin mun taka gildi 1. sept-
ember.
Ljóðmóður
ogsonar
Trómet og Fíól heitir ný Ijóða-
bók. Höfundar eru Tryggvi V.
Líndal og móöir hans, Amalía
Líndal. Tryggvi hefur áður sent
frá sér ljóðabókina Næturviirð-
inn. Auk þess hefur fíöldi Ijóða
og greina eftir hann birst i blöð-
um og tímaritum. Amalía móðir
hans var bandarísk aö uppruna
en bjó á íslandi 1949-1972 en eftir
þaö í Kanada. Hún lést 1989. Eftir
■ hana liggja meðal annars skáld-
sögur ogljóð í handritum. Einnig
kom út eftir hana bókin Ripples
of Iceland og hún ritstýröi tíma-
ritinu 65° sem kom út á árunum
1967-1970. Lfíóö hennar í Trómet
og Fíól eru á ensku en ljóð
Tryggva á íslensku.