Dagblaðið Vísir - DV - 12.08.1992, Blaðsíða 15

MIÐViKUBAGUR 'IS.- -ÁGtJST 1992.
15
Stýrimaður og
slæmir forstjórar
Starfsfélagi minn, Jón G. Guö-
mundsson, stýrimaöur á b/v Sval-
baki ES, skrifaði kjallaragrein í DV
27. júlí sl. í grein sinni fer Jón um
víðan völl og að sumu leyti er hún
óskiljanleg. Megininntak greinar-
innar er að ekki eigi að skera niður
kvóta, sem er ágætisviðhorf út af
fyrir sig, en það sem er mér hulin
ráðgáta er hvers vegna hann stillir
vestfirskum forstjórum og vest-
firskum fyrirtækjum upp sem
óhæfum og undirmáls.
Gagnstætt telur hann svo að
sveitungar sínir á Akureyri séu
þjóðarsómi þegar kemur að rekstri
fyrirtækja. Þá eyðir hann nokkuð
löngu máli í að tíunda hve litlar
fjarlægðir eru frá vestfirskum
höfnum til gjöfulla vestfirskra
þorskmiða. í sömu hendingu harm-
ar hann fyrir sína hönd og annarra
Akureyringa hve langt er fyrir þá
að sækja í hina vestfirsku kálgarða.
Loks þegar öllu þessu flugi er náð
fer hann nokkrum orðum um háan
aldur vestfirskra skipa þrátt fyrir
allt forskotið.
Vel og illa rekin fyrirtæki
Nú er fyrst að nefna að ég veit
ekki betur en fjöldi fyrirtækja eigi
í alvarlegum rekstrarvanda, hvar
á þessu landi sem þau eru, þar eru
fyrirtæki á Akureyri ekki undan-
skihn. Sama er um Vestfirði að
segja. Þar eru bæði vel rekin og illa
rekin fyrirtæki eins og annars stað-
ar. Vestfirskir forstjórar eru í öllu
svipaðir starfsbræðrum sínum á
Akureyri. Það sem einna helst skil-
ur á milli er að í litlum byggðarlög-
um skiptir oft afkoma eins fyrir-
tækis öllu máli í afkomu þess fólks
sem þar býr. Akureyringar eru
KiaUaiinn
Reynir Traustason
stýrimaður á b/v Sléttanesi ÍS
við þann niðurskurð sem stjóm-
völd hafa nú boðað. Þess má þó
geta að Vestfirðingar hafa allar
götur mótmælt kvótakerfinu og
þess vegna hvorki farið fram á stór-
an né smáan kvóta í þorski eða
öörum tegundum.
Yfirlýsing kallar á ábyrgð
Tillögur Jóns til friðunar eru í
sjálfu sér allrar athygli verðar. All-
ir sjómenn þekkja það hálfkák sem
átti sér stað þegar lokað var á
hrygningarsvæðunum um síðustu
páska. Sú lokun virtist sniðin eftir
hugmyndum hópa með sérhags-
muni og hefði þurft að vara.miklu
lengur. Það er ástæða til að skoða
betur hugmyndir Jóns stýrimanns
á Svalbak um friðuð hólf en þá er
spuming hvort virðing manna fyr-

„Mér er gjörsamlega huliö samhengiö milli aldurs hinna vestfirsku tog-
ara og niðurskurðar á þorskvóta,“ segir Reynir m.a. í grein sinni.
„Vandi einstakra fyrirtækja í sjávarút-
vegi er ekki tilkominn vegna afglapa
einstakra manna. Vandamálið er að
fyrirtæki 1 gegnum tíðina hafa ekki
fengið að lifa og deyja eftir eðlilegum
lögmálum...“
með fleiri egg í körfunni og eitt
gjaldþrot þýðir ekki hmn alls bæj-
arfélagsins.
Mér er gjörsamlega hulið sam-
hengið milli aldurs hinna vest-
flrsku togara og niðurskurðar á
þorskkvóta. Hvemig kvótar vest-
firskra togara urðu til er auðvitað
bein afleiðing af nálægð hafna
þeirra við áðurnefnd gjöful fiski-
mið og ég sé ekki að ástæða sé til
að rifja þá sögu upp hér í samhengi
ir slíkum hólfum sé slík að allir
sitji þar við sama borð.
Varðandi fullyrðingar hans um
aö margir togarar og bátar fleygi
smáfiski sem er umfram ákveðið
hlutfall er full ástæða til að fara
fram á það viö hann að hann upp-
lýsi hveijir eiga þama í hlut. Gerir
hann svona hluti kannski sjálfur?
Ef ekki, hveijir félaga hans til sjós
standa að slíkum óhæfuverkum?
Nógur er áróðurinn á sjómanna-
stéttina þó menn þurfi ekki að
Uggja undir slíkum áburði frá
manni sem kemur úr sömu stétt
og ætti að vita betur en þeir sem
standa utan við sjómennsku. Þessi
yfirlýsing kallar á það að sökudólg-
amir verði gripnir og þeir kallaðir
til ábyrgðar.
í skjóli rangrar byggöa-
stefnu
Vandi einstakra fyrirtækja í sjáv-
arútvegi er ekki tilkominn vegna
afglapa einstakra manna. Vanda-
málið er að fyrirtæki hafa í gegnum
tíðina ekki fengið að lifa og deyja
eftir eðlilegum lögmálum sem þýð-
ir að fyrirtæki sem komst í rekstr-
arvanda fyrir einhveijum ámm
eða jafnvel áratugum fékk ekki að
deyja með eðlilegum hætti og rísa
upp með eðlilegum hætti. Heldur
var því haldið á lífi með smá-
skammtalækningum sem er svona
svipað og að gefa sjúkhngi með
sýkingu morfln en láta vera að
setja hann á þau lyf sem duga
myndu gegn sjúkdómnum.
Þetta hefur verið gert í skjóli
rangrar byggðastefnu og til þess að
hægt væri að halda uppi folskum
lífskjörum millihðanna með því að
arðræna sjávarútveginn. - Þetta
ástand hefur ekki veriö á ábyrgð
Vestflrðinga fremur en Akur-
eyringa.
Það sem gera þarf er aö koma
þeim fyrirtækjum í sjávarútvegi,
sem eiga á annað borð lífsvon, á
réttan kjöl og búa þeim þau ytri
skilyrði að þau megi dafna og
blómgast. Ef það verður gert er
þjóðarhag borgið og fólk í þessu
landi fer að lifa á þeim verðmætum
sem þjóðin sjálf skapar.
Reynir Traustason
Leiðin til að losna
við kvótakerf ið
Treg þorskveiði. - Of litið veitt? - Þarf að auka sóknina til að fiskurinn
sem eftir er fái meira æti?
Sjávarútvegurinn í landinu býr
við kvótakerfi sem mælst hefur
misjafnlega fyrir og ýmsir vilja
breyta eða jafnvel leggja alveg nið-
ur. Einkum hefir verið deilt um
hvort beita eigi sóknartakmörkun-
um eða aflatakmörkunum eins og
nú er gert en því er haldið fram að
sú leið hafi það í för með sér að
fiski sé hent þar sem ekki borgi sig
að koma með hann að landi.
Sjónarmið rekast á
Mjög hefir verið deilt um hvað
rétt sé að skera þorskkvótann mik-
ið niður en að áhti Hafrannsóknar-
stofnunar er hætta á hruni hrygn-
ingarstofns þorsksins nema dregið
sé verulega úr veiðum.
Nú hefir verið ákveðið að leyfa
veiði á 205 þús. tonnum af þorski á
næsta fiskveiðiári í stað 265 þús.
tonna á yfirstandandi ári. Með því
er komið verulega til móts við til-
lögur Hafrannsóknarstofnunar og
á það að leiða til nokkurrar stækk-
unar stofnsins. Ennfremur er leyft
að veiða allmiklu meira af öðrum
fisktegundum en stofnunin mælti
með. Hér rekast á þau sjónarmið
aö halda uppi byggð og atvinnu við
sjávarsíðuna og uppbygging fisk-
stofnanna.
Hæfilega hátt aflagjald
Sumir vilja losna við kvótakerfið
en fjóst er að væri það afnumið við
KjáHaiinn
Ólafur Stefánsson
viðskiptafræðingur
núverandi aðstæður án þess að
annað kæmi til yrði það vísasta
leiðin til aö þurrka upp fiskinn af
miðunum á stuttum tíma.
Það er hins vegar hægt að hugsa
sér að með því að leggja á hæfilega
hátt aflagjald yrði unnt að feha
kvótakerfið niður í framtíðinni. Þá
yrði gjaldið haft það hátt að eftir-
spum eftir afla í sjónum samsvar-
aði þeim afla sem tahð væri óhætt
að veiða.
Hins vegar verða menn seint
sammála um hvað óhætt sé að
veiða mikið, eins og sést m.a. af því
að flestir fiskifræðingar munu
þeirrar skoðunar að of mikið hafi
verið veitt af þorski við landið und-
anfarin ár, einkum ókynþroska
fiski.
Þó munu einhverjir á þeirri skoð-
un að hin trega þorskveiði sé því
aö kenna að of htið hafi verið veitt
og er það í samræmi við þá stað-
reynd að stundum má auka veiði í
vötnum meö því aö auka sóknina
svo að fiskurinn, sem eftir verður,
fái meira æti.
Með stöðugu gengi...
Ljóst er aö sjávarútvegurinn hef-
ir yfirleitt verið rekinn með halla
undanfarið sem m.a. hefir mátt
rekja til óhagkvæmni, mikils
vaxtakostnaöar og síðast en ekki
síst til óraunhæfrar gengisskrán-
ingar krónunnar.
Með hinu stöðuga gengi hefir tek-
ist að halda verölagi í skefjum. Það
hefir hins vegar reynt mjög á út-
flutningsatvinnuvegina.
Vandséð er að unnt verði til
lengdar að spyma við fótum að
þessu leyti, einkum með tilliti til
rýmandi afkomu útgerðar og
vinnslu með minnkandi þorsk-
kvóta og fyrirhugaðrar aðildar að
hinu Evrópska efnahagssvæði.
Ólafur Stefánsson
„Það er hins vegar hægt að hugsa sér
að með því að leggja á hæfilega hátt
aflagjald yrði unnt að fella kvótakerfið
niður í framtíðinni.“