Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.1992, Blaðsíða 17

MÁNUDAGUR 23. NÓVEMBER 1992.
17
Sviðsljós
DV
Meiming
The Maddest Axeman
Það er ævinlega fengur þegar menn, sem staðið hafa
framarlega í mikilli atburðarás á tímamótum í þjóðlífi
okkar, rekja æviferil sinn.
Helgi Hallvarðsson, einn af kunnustu skipherrum
íslensku Landhelgisgæslunnar, hefur nú látið frá sér
fara æviminningar.
Á bókarkápu segir: „Helgi Hallvarðsson er sá af skip-
herrum Landhelgisgæslunnar sem hvað harðskeytt-
astur og áræðnastur var sagður heima og erlendis á
dögum landhelgisstríðanna.
Titilhnn „The Maddest Axeman" var ekki bara gam-
anyrði í munni breskra herskipaforingja heldur var
hann hka blandinn taisverðri lotningu. Helgi er sú
manngerð, sem með erlendum þjóðum hefði safnað
að sér heiðurspeningum, krossum og stjörnum á víg-
velli, en þess í stað hefur Helgi uppskorið þakkarhug
og virðingu landa sinna.“
Bókmenntir
Guðmundur G. Þórarinsson
Bókin er skrifuð í fyrstu persónu, skráð af Atla
Magnússyni. Hún er rituð af glettni, stimdum gáska,
skemmtileg aflestrar og oft fróðleg.
Helgi lýsir uppvaxtarárum sínum í vesturbænum, á
Seltjamamesi og á Hrísateig. Hann hefur snemma
verið úrræðagóður, bar út og seldi blöð, setti jafnvel
á fót sjoppu og vildi hkjast hinum foma kappa og
garpi, Helga Hahvarðarssyni, nafna sínum. Helgi fór
ungur til sjós og sjómennskuferill hans varð langur
og merkur.
Fróðlegast mun mörgum þykja að lesa frásagnir
Helga frá vörn landhelginnar, oft í harðri baráttu viö
Breta. Þar er greint frá návígi með orðum þess sem í
eldhnunni stóð. Hinu skæða vopni, togvíraklippunum,
var beitt af lagi og festu.
5. september 1972 khppti Ægir aftan úr fyrsta togar-
anum og í janúar 1973 var búið að klippa aftan úr 15
togurum.
Helgi khppti togvíra tveggja breskra togara sama
morguninn á Austfjarðamiðum. Mörg bresk togarat-
roh em á hafsbotninum við ísland.
í maí birtust svo þrjár freigátur á miðunum og að
þessu sinni búnar forneskjulegu vopni, járnbrautar-
teinar stóðu aftur úr þeim eins og gaddar.
Helgi talar oft tæpitungulaust í þessari bók. Hann
lýsir óánægju skipherranna með bannið við töku tog-
ara er aukin harka tók að færast í átökin á miðunum.
Fjölmargar lýsingar bókarinnar eru sem fyrr segir
sagðar með orðum manns sem var á staðnum og lýsa
hugsunum og viðbrögðum manna sem standa í sjálfu
öldurótinu.
í bókinni lýsir Helgi og mörgum samstarfsmönnum
sínum og samskiptum við þá. Oft er það gert í léttum
dúr og gripin glaðværð og glettni augnabliksins. Mann-
lýsingar eru erfiðar enda sagt að menn lýsi oft best
sjálfum sér þegar þeir lýsa öðrum. Eftirminnileg er
lýsingin á skipherra úr úteyjum, Gunnari Gíslasyni.
Bókin „í kröppum sjó“ er góð viðbót við það sem
ritað hefur verið um landhelgisstríðin og gefur auk
þess lýsingar atburða og augnabhka sem þeir einir
geta greint frá er upplifað hafa, innsýn í heim skipherr-
Helgi Hallvarðsson skipherra í fullum skrúða.
ans, viðhorf hans til samferðamanna og lífshlaup hans
sjálfs.
Bókina tileinkar Helgi konu sinni, Þuríði Erlu Erl-
ingsdóttur.
Helgi greinir af mikilli hreinskilni frá stjórnmálaaf-
skiptum sínum. Ungur gekk hann í Heimdah og fram
kemur skýrt í bókinni að hann hefur orðið fyrir von-
brigðum með stjómmálavafstur sitt.
Skipherrann, vanur í ólgusjó úthafsins, þar sem stutt
getur verið milh lífs og dauða, segir um stjórnmálin:
„Þegar menn sækja að tindinum æsast vindar og
kólna.“
Refskákin á sér sínar leikreglur. Greinhegt er aö
skipherrann telur dóttur sína hafa verið hart leikna í
þeim hildarleik.
En sáttur eigi að síður vinnur hann flokki sínum á
leikvelh lýðræðisins.
Og sjómaðurinn orðar átök stjórnmálanna þannig
að „ásighngar bar að höndum úr þeirri átt sem síst
skyldi“. Rétt er að gefa lesendum örhtla innsýn í ein-
stakar lýsingar.
„Skipti þá engum togum að Star Aquarius sveigði
hart í stjórnborða og skall á bakborðshliðinni á Þór,
þótt við reyndum að beygja undan. Mér leist ekki á
blikuna og setti á fulla ferð. En þar með tók Lloyds-
man við sér og kom öslandi, dró okkur uppi og gaf
okkur svo vænt högg á bakborðssíðuna að skipinu
snarhahaði. Höggin voru því meiri að stefni bátanna
voru sérstaklega styrkt og vélarkraftur þessara þungu
skipa mikill. Enn varð það okkur til bjargar að við
vorum á fuhri ferð og veit ég ekki hvemig farið hefði
annars."
Þar með var ekki allt búið: „Lloydsman kom aftur
askvaðandi og sigldi á okkur eina ferðina enn.“ „Hafði
ég engar vöflur á en lét skjóta kúluskoti í stefnið á
honum. Það buldi ógurlega í skipsskrokknum og þetta
hreif: Allir dráttarbátarnir þrír lögðu á flótta.“ Bókin
mun reynast mörgum góð jólalesning.
Atli Magnússon
í kröppum sjó
Örn & Örlygur, 1992, 244 bls.
AÐ SKOLA UR EFTIR HARÞV
0°''
L'Oréal
BY APPOINTMENT TO THE ROYAL DANISH COURT
ecco
Loving Living
Teg. 3763
Litur: Svart, glansandi leður,
loðfóðraðir,
m/slitsterkum
gúmmísóla.
Stærðir 37-42
Verð kr. 6.485
Borgarbókasafnið:
Nýtt útibú íað Hólmaseli 4
ÚRVALS
PIPARMYNTUKEX
Laugavegi 41,
sími 13570
Kirkjustræti 8,
sími 14181
Borgarnesi,
Brákarbraut 3,
sími 93-71904
Borgarbókasafn hefur nú opnað
útibú að Hólmaseli 4 og beinist
þjónustan einkum að börnum og
unghngum í Seljahverfi. Bóka- og
tímaritakostur útibúsins er um
2.500 eintök en stefnt er að því að
auka hann verulega á næstum
árum.
Markus Orn Antonsson borgarstjóri var að sjalfsogöu mættur þegar
útibúið var opnað en til að kynna honum starfsemina voru starfsmenn
Borgarbókasafns, þær Þórdís Þorvaldsdóttir, Bjargey Arnórsdóttir og
Sólborg Pétursdóttir. DV-mynd Brynjar Gauti
0CCO Skóverslun Þórðar
Teg. 3853
Litur: Svart,
olíuborið leður,
loðfóðraðir,
m/grófum,
slitsterkum
gúmmísóla.
Stærðir: 37-42
Verð kr. 7175,-