Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.1992, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 9. DESEMBER 1992.
Fréttir
Hrikalegt atvinnuleysi á Akureyri:
Hátt í þref alt fleiri án
atvinnu en fyrir ári
Atvinnuleysi á Akureyri
l.sept. I.nóv. I.des. I.feb. 1. ma( l.júlí l.okt. I.nóv. 5. des.
1991 1991 1991 1992 1992 1992 1992 1992 1992
Gyffi Kristjánssom, DV, Akureyri:
Atvinnuástandið á Akureyri er nú
verra en þaö hefur verið um árabil
og varla lengur hægt að tala um
kreppueinkenni í því sambandi held-
ur kreppu og neyöarástand. At-
vinnulausir í bænum voru orðnir 410
um síöustu helgi og ekkert lát virðist
á fjölgim þeirra sem enga atvinnu
hafa.
Miðað við sama tíma árs á síðasta
ári er aukning atvinnuleysis um
260% og bara á síðustu vikum hefur
atvinnuleysis aukist um nærri 80%.
Menn sjá ekkert ljós í þessu myrkri
annað en hugsanlega samvinnu Ak-
ureyrarbæjar og Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs um tímabundið átak
en bæjaryfirvöldum, sem nú er gert
að taka á sig auknar byrðar vegna
efnahagsaðgeröa ríkisstjómarinnar,
er þröngur stakkur skorinn til að
leggja fé í „atvinnubótavinnu".
Atvinnuleysið virðist vera á flest-
um sviðum en þó er þaö áberandi
mest hjá ófaglærðu fólki. Þannig eru
um 180 félagar í Verkalýðsfélaginu
Einingar atvinnúlausir, yfir 70 í Iðju,
félagi iðnverkafólks. Þá era um 40
iönaðarmenn á atvinnuleysisskrá,
aðallega smiðir og járniðnaðarmenn,
og einnig eru á listanum um 20 sjó-
menn. Þá er ótalinn um fjórðungur
atvinnulausra en þar er fólk úr ýms-
um greinum, s.s. verslun.
Þrátt fyrir þessar tölur hafa engar
stóruppsagnir komið til fram-
kvæmda á Akureyri upp á síðkastið.
Uppsagnir hjá ullarfyrirtækinu
Foldu fara að koma til framkvæmda
fljótlega upp úr áramótum. Þá er
óvissa um framhald atvinnu ein-
hverra hjá Niðursuðuverksmiðju K.
Jónssonar hf. Útlitið er því allt annað
en glæsilegt.
Á súluriti, sem fylgir greininni, má
sjá þróunina á Akureyri síðustu 15
mánuðina. Þar vekur athygh að
snemma á árinu fór ástandið mjög
versnandi en atvinnuleysi minnkaði
síðan og var minnst í október og
nóvember. Þar spilar stóran þátt at-
vinnuátak Akureyrarbæjar og At-
vinnuleysistryggingasjóðs sem er
lokiö og einnig unnu þá margir viö
slátrun sauðfjár. Síðan rauk at-
vinnuleysiö upp og hefur að öllum
líkindum ekki náð hámarki ennþá.
Verkalýðsfélagið Eining á Akureyri:
Neyðarástand blasir við
- segir Bjöm Snæbjömsson formaður
Gyffi Rristjánason, DV, Akureyri:
„Ástandið er orðið alveg hrikalegt
og við höfum svo sannarlega fundið
fyrir þessari þróun sem ekkert lát
virðist á. Satt að segja kæmi mér
ekki á óvart þótt við sæjum töluna
200 um áramótin hjá félagsmönnum
okkar á Akureyri,“ segir Bjöm Snæ-
bjömsson, formaður Verkalýðsfé-
lagsins Einingar í Eyjafirði, en nú
em um 180 Einingarfélagar á Akur-
eyri á atvinnuleysisskrá.
Bjöm segir það á allra vitorði aö
kreppa sé í þjóöfélaginu og menn
haldi að sér höndum.
„Atvinnurekendur taka enga
áhættu og em með vinnuafl í lág-
marki. Mig hryllir við því ef heldur
fram sem horfir og stjómvöld halda
þessari Jsreppusiglingu sinni áfram.
Það blasir ekkert annað við en
neyðarástand. Þeir sem enn hafa
vinnu hafa ekkert nema dagvinnu til
að framfleyta sér á á sama tíma og
allt annað hækkar en kaupið. Neyð-
arástand er að skapast á heimilun-
um. Það er voðalegt að hlusta á lýs-
ingar fólks, bæði atvinnulausra og
þeirra sem hafa vinnu, og ástandiö
fer sífellt versnandi.
Og maður veltir því fyrir sér hvar
botninn sé, hvort við séum að nálg-
ast hann eða hvort þetta eigi eftir að
versna mikið enn. Því miður sé ég
ekki frekar en aörir neitt alveg á
næstunni sem getur snúið þessari
óheillaþróun við,“ sagði Bjöm.
IðjaáAkureyit
Gyffi Kristjánssan, DV, Akureyri:
„Þaö bætist við f hverri viku
og er ekkert lát á,“ segir Kristín
Hjálmarsdóttir, formaður Iðju á
Akureyri. Yfir 70 Iöjufélagar em
atvinnulausir eða um 10% félags-
manna,
Kristín segir að ástandið eigi
eftir að versna. Vitað sé um upp-
sagnir sem ekki eru komnar til
framkvæmda, t.d. hjá ullariðnaö-
arfyrirtækinu Foldu. „Þetta er
því aideilis ekki allt komið fram,“
segir Kristín.
Hún segir aö á síðasta ári hafi
verið greiddar 17 milijónir í at-
vinnuleysisbætur hjá Iðjufélög-
um á Akureyri. Sú upphæö verði
a.m.k. 23 milijónir á þessu ári.
Gyffi Kristjánason, DV, Akuxeyn:
„Það er ekki bjart framundan í
vetur hjá bygpngariönaðar-
mönnum,“ segir Sigurður Jóns-
son hjáMeistarafélagibyggingar-
manna á Akureyri Um 40 iðnað-
armenn em nú atvinnulausir á
Akureyri, flestir trésmiðir og
jámiðnaðarmenn.
Sígurður segir að skerðing
framkvæmda vegna ráðstafana
ríkisstjómarinnar komi í Ijós um
mitt næsta ár og menn óttist þaö
ástand setn þá muni skapast.
„Þau boð rikísstjómarinnar aö
vinna á byggingarstað, sem hefur
fengið 100% endurgreiðslu á virð-
isaukaskatti, fari í 60% verða að
öllum líkindum til þess aö fólk
dragi að framkvæma viöhald á
eignum sínum og þaö litla við-
hald, sem eigi sér staö, verði unn-
iö í „svartri vinnu“ af einstakl-
ingum. Þessu er verið að bjóða
heim í stað þess að á þessum tíma
ætti viðhaldsvinna að vera vaxt-
arbroddur," segir Siguröur.
I dag mælir Dagfari_____________________
Ber er hver að baki
Svisslendingar em góðir og gegnir
framsóknarmenn. Helmingur
Svisslendinga greiddi atkvæði með
EES og helmingur á móti. Rétt eins
og Framsóknarflokkurinn hafði
hugsað sér að gera. Vegna skipting-
ar Svisslands í kantónur og vegna
þess að það em kantónumar sem
telja í þjóðaratkvæðagreiðslu í
Sviss reyndist andstaðan gegn EES
vera í meirihluta í kantónum taliö
og þess vegna var EES fellt í Sviss.
Þetta kom ekki svo mjög á óvart.
Svisslendmgar em íhaldssamir
ættjarðarvinir, sem lifa í sátt og
samlyndi viö sjálfa sig upp til fjalla,
ef frá em taldir þeir Svisslendhigar
sem búa í borgunum til að telja
peningana sem lagöir em inn á
svissneska bankareiknmga af rík-
um útlendingum. Bankamennimir
í Sviss em hins vegar með skertan
atkvæðisrétt eins og þéttbýlisfólkiö
á íslandi og urðu undir í þessari
atkvæðagreiðslu. Þar er það lands-
byggðin sem ræður, rétt eins og hér
heima.
Hins vegar áttuöu íslendingar sig
ekki á því að svissneskir sveita-
menn og fjallabúar vom að greiöa
atkvæði fyrir ísland en ekki bara
fyrir sjálfan sig þegar þeir felldu
EES-samninginn. Það hefur nefni-
• lega komið í ljós að íslenskir fram-
sóknarmenn og aörir EES-and-
stæðingar hér á landi segja að
Svisslendingar hafi þar með fellt
sammnginn fyrir okkar hönd.
EES-sammngurinn er ekki lengur
í gildi og Alþingi íslendinga hafi
ekkert lengur með það að gera að
greiöa atkvæði um EES eftir að
Svisslendingar em búmr að greiða
atkvæöi fyrir okkur.
Þetta kemur sér vel fyrir EES-
andstæðinga, sem eru búmr að
krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu
hér heima, og halda því raunar
fram að EES-samningurinn brjóti
í bága við íslensku stjórnarskrána. -
Nú þurfum við ekki lengur á ís-
lensku þjóðaratkv£eði að halda
þegar Svisslendingar em búnir aö
hafa þjóðaratkvæði fyrir okkur.
Það sparar útgjöld við kostnaðar-
sama allsheijaratkvæðagreiðslu aö
geta látið aðrar' þjóðir um aö útkljá
svona deilumál fyrir okkur. Sér-
staklega þegar verið er aö deila um
stjómarskrána og fullveldi íslands.
Þá kemur það sér vel að láta út-
lendinga taka afstöðu til þess hvað
brýtur í bága við íslensku stjómar-
skrána. Og hvað samrýmist full-
veldmu.
íslendingar em ekki færir um
það sjálfir. Á því leikur jafnvel
grunur aö meirihluti þjóðarinnar
sé hlynntur þessu evrópska efna-
hagssvæði, sem þjóðemissmnar
geta alls ekki sætt sig við. Þeir hafa
margbent á að við séum að afsala
völdum og sjálfsforræði yfir á aðr-
ar þjóðir í Evrópu, sem hafa ftjáls-
an aögang að landinu ef þessir
samnmgar taka gildi. Dómstólar
verði að lúta erlendum lögum, at-
vinnumarkaðurinn verði að taka
við erlendu vinnuafli, penmga-
markaðurinn'og atvinnulifið geti
lent í höndunum á erlendum aðil-
um og svo framvegis. Þetta er
skerðing á sjálfstæöi og þess vegna
megum við ekki afsala okkur því.
Allt hefur samt stefnt í það að
Alþingi íslendinga vilji gangast
undir þetta jarðarmen og fórna
sjálfstæðmu, fóma réttinum til að
ákveða sm eigin mál. Þar af leið-
andi er það sérstök himnasending
þegar Svisslendingar hafa nú greitt
atkvæði um þennan samnmg og
fellt hann. Þeir hafa í rauninni tek-
ið þá ákvörðun fyrir okkur að
hafna beri EES-samningnum.
Samnmgurinn hefur ekkert gildi
lengur, segja þeir, og íslendingar
þurfa ekki og mega ekki taka sjálf-
stæða ákvörðun sjálfir.
Ef utanríkisráðherra og stjómar-
flokkamir ætla ekki að taka mark
á lögmætri þjóðaratkvæðagreiðslu
í Sviss og halda áfram með þá vald-
níðslu að láta Alþingi íslendinga
greiöa atkvæði í blóra við Sviss-
lendingana þá stríðir það gegn öll-
um lögmálum sjálfstæðrar þjóðar.
Þá er það köld gusa framan í þjóð-
holla Islendinga og stríðshanskan-
imi er kastað. Ættjarðarvinir og
andstæðmgar afsals á fullveldmu í
hendur Evrópubandalaginu munu
ekki líða það ef ekki er tekið fullt
mark á þjóðaratkvæðinu í Sviss.
Svisslendingar vita hvaö þeir em
að gera og hvað okkur er fyrir
bestu og það er eins gott fyrir ís-
lenska hagsmuni aö menn viöur-
kenni ósigur sinn og viðurkenm aö
Svisslendingar em búnir að greiða
atkvæöi fyrir okkur.
Dagfari