Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.1993, Qupperneq 14

14
FIMMTUDAGUR 29. APRÍL 1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Skipta þarf um þing
Ef Borís Jeltsín Rússlandsforseti hamrar ekki jámið
meðan það er heitt, er farið síðasta tækifærið til að knýja
fram vestrænar umbætur í stjómmálum og efnahag
landsins. Þær verða að víkja fyrir ægivaldi þingsins,
þótt þær hafi verið staðfestar í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Rúslan Khasbúlatov þingforseti hefur að hefðbundn-
um hætti kommúnista túlkað sér í hag niðurstöður þjóð-
aratkvæðagreiðslunnar og segir brýnt, að þingið skipi
ríkisstjóm fram hjá forsetanum. Ekki er hið minnsta
sáttahljóð í honum eða öðrum fulltrúum gamla kerfisins.
Því lengra sem líður frá þjóðaratkvæðagreiðslunni,
þeim mun erfiðara verður fyrir Jeltsín að nýta sér sigur-
inn í henni. Þess vegna er fráleitt að ætla, að honum
takist að ná málamiðlun við kommúnista þingsins, án
þess að gefa eftir stjómmála- og efnahagsumbætumar.
Rússneska þingið er arfur frá tímum kommúnismans
og er enn á þeim nótum. Það hefur hagað sér og mun
haga sér eins og það sé hinn raunverulegi valdhafi í land-
inu. Þessi stefna styðst við gömul form, sem giltu á tíma
kommúnisma sovétanna, þótt þau væm þá ekki notuð.
Jeltsín er hins vegar kjörinn forseti eftir lýðræðisleg-
um leikreglum eins og við þekkjum þær á Vesturlöndum.
Hann hefur nú í þjóðaratkvæðagreiðslu fengið ótvíræða
traustsyfirlýsingu sem forseti. Og efnahagsumbætur
hans hafa fengið svipaða traustsyfirlýsingu.
Þar sem stjómlagadómstóll Rússlands er arfur frá
kommúnismanum, úrskurðaði hann, að ekki væri að
marka, þótt meirihluti kjósenda í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni óskaði eftir þingkosningum hið fyrsta. Dómstóllinn
setti ítarlegri skilyrði, sem ekki var hægt að uppfylla.
Jeltsín verður að byggja á þeim mun, sem felst í lýð-
ræðislegum og lýðræðislega staðfestum völdum hans og
hins vegar í sagnfræðilegum völdum stofnana, sem vom
skipaðar á tímum kommúnismans, hafa lítinn stuðning
í rússnesku nútímaþjóðfélagi og endurspegla það ekki.
Kashbúlatov og meirihluti þingmanna em fulltrúar
hinna gömlu forréttindastéttar, sem beitir núna öllum
klækjum og útúrsnúningum til að varðveita aðstöðu sína
sem nómenklatúm í landinu og aðstöðu sína til að blóð-
mjólka þjóðarbúið til eigin peningalegra hagsbóta.
Með gamla þingið á móti sér, með gamla stjómlaga-
dómstólinn á móti sér, með seðlabanka ríkisins á móti
sér, með skriffinna embættakerfisins á móti sér, með
forstjóra ríkisfyrirtækjanna á móti sér, er Jeltsín dæmd-
ur til að tapa málamiðlunum um efnahagsumbætur.
Jeltsín á ekki aðra leið til að nýta sigurinn í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni í þágu rússneskrar framtíðar en að
boða til þingkosninga, svo að nýtt þing endurspegli þjóð-
arviljann á sama hátt og forsetaembættið gerir. Allar
samningatilraunir hans em ella dæmdar til að mistakast.
Með nýju þingi getur Jeltsín höggvið á hnútinn og
fengið nýjan sljómlagadómstól, nýjan seðlabanka, nýja
skrifönna og nýja forstjóra. Líklegt má telja, að meiri-
hluti Rússa muni í þingkosningum styðja frambjóðendur
vestrænna umbóta í stjómmálum og efnahagsmálum.
Staða Jeltsíns er tvíeggjuð. Annars vegar hefur hann
og umbótastefna hans unnið eindreginn sigur í þjóðarat-
kvæðagreiðslu. Hins vegar hikar hann við að taka rök-
réttum afleiðingum sigursins. í stað þess að senda þingið
heim, er hann enn að leita málamiðlunar við það.
Þjóðaratkvæðagreiðslan gaf Rússum lykil að framtíð-
inni. Nú er það á færi Jeltsíns eins að finna skrána, svo
að ljúka megi upp dyrunum. Hann þarf að skipta um þing.
Jónas Kristjánsson

,Auknar hæfniskröfur þarf aö gera til þeirra sem hanna stór mannvirki og vandasöm.
Reglugerð
mótmælt
Nýlega gaf umhverfisráöuneytið
út reglugerð um breytingu á bygg-
ingareglugerð nr. 177/1992. Með
breytingu þessari er fellt úr gildi
eldra ákvæði byggingareglugerðar
þess efnis að hönnuður skub hafa
að minnsta kosti eins árs starfs-
reynslu hérlendis til þess að fá leyfi
til að gera uppdrætti að mannvirkj-
um hér á landi.
Verkfræðingafélag íslands hefur
mótmælt þessari breytingu og von-
ast til að hún verði endurskoðuð.
Félagið telur að fremur beri að
herða kröfur sem gerðar eru til
þeirra er óska eftir að fá leyfi til
að gera uppdrætti en minnka þær.
Neytendavernd
Verkfræðingafélag íslands lítur á
það sem nauðsynlega neytenda-
vernd að kröfur séu miklar varð-
andi ofangreint atriði.
Mörg dæmi eru um skaða sem
hlotist hefur af því að erlendir
hönnuðir hafa ekki haft næga
þekkingu á staðháttum á íslandi.
Til að mynda standast ýmsar húsa-
gerðir, sem vel reynast erlendis,
engan veginn íslenskar aðstæður.
Hér rignir nánast lárétt í miklum
vindum og hinn fínkornaði þurri
snjór, sem íslendingar þekkja svo
vel, smýgur auðveldlega inn í hús
ef ekki eru þétt, og það þó þau reyn-
ist vel í öðrum löndum. Erlendir
hönnuðir flaska einnig á vindhraða
og vindálagi hér eins og dæmin
sanna. Jarðskjálftar eru mismun-
andi áhættumikhr eftir landshlut-
um og gossvæðin hafa áhrif á
mannvirkjagerð, s.s. vegi og brýr.
Reynslan sýnir að rangt er að
slaka á ákvæðinu um starfsreynslu
hérlendis, á ákvæðinu um kunn-
áttu á staðháttum. Alvarlegra er
þetta mál þegar Evrópska efna-
hagssvæðið verður að veruleika.
Þá munu erlendir hönnuöir fá mun
auðveldar en áður öll réttindi til
Kjallariim
Guðmundur G.
Þórarinsson,
formaður VFÍ
minni háttar mannvirkjum.
Þaö er t.d. mikill munur á hönn-
um bílskúrs eða einnar hæðar
geymsluskemmu annars vegar og
10 hæða byggingar sem e.t.v. er líka
staösett á jarðskjálftasvæði hins
vegar. Þegar menn hugsa máhð sjá
þeir strax að hér er breytinga þörf.
Auknar hæfniskröfur þarf að
gera til þeirra sem hanna stór
mannvirki og vandasöm. í frum-
varpi th skipulags- og byggingalaga
sem nú hggja fyrir Alþingi eru stig-
in skref í rétta átt. Sumar þjóðir
hafa valið að hönnuðir gangi undir
hæfnispróf áður en þeir fá leyfi eða
löggildingu sem hönnuðir. Aörar
þjóðir setja kröfur um starfsaldur
aö afloknu námi og þá starfa menn
við þá grein sem löggildingin nær
til.
Samkvæmt íslensku reglugerð-
„Samkvæmt núgildandi reglum fá
menn löggildingu án takmarkana þótt
þeir hafi aðeins starfað að mirini háttar
mannvirkjum.“
að hanna mannvirki á íslandi. Rétt-
indi íslendinga vaxa auðvitað að
sama skapi.
En sem fyrr segir, reynslan og
dæmin sanna að staðarþekking er
nauösyn. Hér er um að ræða atriöi
sem getur bitnað harkalega á neyt-
endum.
Hertar kröfur
Raunar hefur stjóm Verkfræð-
ingafélags íslands komist aö þeirri
niöurstöðu að herða þurfi núgild-
andi ákvæði um löggildingu hönn-
uða. Samkvæmt núghdandi reglum
fá menn lögghdingu án takmark-
ana þótt þeir hafi aðeins starfað að
inni geta eftirtaldir fengið rétt th
að gera uppdrætti af húsum og öðr-
um mannvirkjum þ.e. arkitektar,
byggingafræðingar, tæknifræðing-
ar og verkfræðingar hver á sínu
sviði, svo og búfræðikandidatar úr
tæknideildum búnaðarskóla að því
er landbúnaðarbyggingar varðar.
Enda hafi þeir tveggja ára viður-
kennda starfsreynslu á sínu sviði.
Rangt er að feha niður kröfur um
starfsreynslu á íslandi. Nauðsyn-
legt er og að þrepa leyfisveitingar
og gera auknar kröfur th þeirra
sem hanna stór og vandasöm
mannvirki.
Guðmundur G. Þórarinsson
Skoðanir annarra
Hugmyndastuldur
„Th að kynnast vinnubrögðum í sjávarútvegi hér
á landi hafa erlendir aðhar um langan tíma sýnt
mjög mikinn áhuga á að fá að skoöa íslensk frysti-
hús, tækjabúnaðinn þar og uppbyggingu þeirra.
Vegna þessa hefur ýmsum frystíhúsum verið lokað
á ákveðnar þjóðir og þ.á m. eru Kanadamenn og
Norðmenn, enda mikhr samkeppnisaðhar okkar á
erlendum mörkuðum.“
Ásdís Halla Bragadóttir í viðskiptabl. Mbl. 22. apríl
Á undan Svíum
„Ríkisstjóm íslands tók strax vorið 1991 th við
að beita hinum margfræga niðurskurðarhníf. Að-
geröimar mættu mikihi mótspymu ahs þorra al-
mennings. En þær vom nauðsynlegar og eru þaö enn
um sinn. Mörg lönd hafa farið sömu leið og við og
beitt stórfehdum niöurskurði í rekstri sínum. Svíar
þrjóskuðust lengi við, en viðurkenna nú að ástand
fjármálanna er í óefni komið. Þeirra bíður nú erfið-
ara verkefni en hér á landi. Þeir byrjuðu of seint að
hemla takmarkalausa eyðslu sína.“
Úr forystugrein Alþ.bl. 27. apríl
Ráðherraembætti ekki
til skiptanna
„Nú í fylhngu tímans tímir enginn að láta sitt
ráðherraembættí eftir, ekki einu sinni að skipta á
sínu og einhveiju öðm... Þar sem skipsfélagarnir á
Viöeyjarfeijunni hafa ekki krafta tíl aö beita hand-
afh og kippa þaulsætnum flokksmönnum sínum upp
úr ráðherrastólum eiga þeir eitt ráð sem dugar til
ráðherraskipta. Það er að fara sjálfir úr ríkisstjóm-
inni. Davíð hlýtur að ráða hvort hann kýs að vera
forsætisráðherra í htt breyttri ríkisstjórn eða ekki.
OÓ i Tímanum 28. apríl