Dagblaðið Vísir - DV - 28.05.1993, Blaðsíða 14

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Æ svartari skýrslur
Svartasta skýrsla Hafrannsóknastofnunar til þessa var
birt í gær. Skýrslur fiskifræöinga um ástand þorskstofns-
ins hafa oröiö sífellt dekkri. Orsökin er, að ekki hefur
veriö fariö aö vamarorðum. Dæmigert er, aö í fyrra lagði
Alþjóöa hafrannsóknaráöið til meiri samdrátt þorskveiða
en íslenzka hafrannsóknastofnunin. Síðan fóru sjávarút-
vegsráðherra og ríkisstjóm langt upp fyrir mörk Haf-
rannsóknastofnunar, og loks varð þorskveiðin miklu
meiri en ráðherra og ríkisstjóm höfðu ákveðið, þegar á
hólminn kom. Þannig hefur verið stiginn hrunadans um
langt skeið.
íslenzka hafrannsóknastofnunin lagði í fyrra til, að
þorskaflinn á árinu yrði 190 þúsund tonn. Sjávarútvegs-
ráðuneytið ákvað í framhaldi af því, að þorskaflinn
skyldi verða 205 þúsund tonn. Þorskaflinn verður á hinn
bóginn yfir 230 þúsund tonn í ár. Rétt er að skoða stöð-
una nú í ljósi þessarar reynslu.
Hafrannsóknastofnun leggur nú til, að hámark þorsk-
afla verði 150 þúsund tonn fiskveiðiárið 1993-1994. Þorsk-
veiðin má ekki verða meiri en þetta, eigi að takast að
byggja upp stofninn. Jafnvel þótt svo yrði, er líklega
ekki að búast við aflaaukningu fyrr en um aldamót, eigi
að fara með gát.
Hafrannsóknastofnun bendir landsmönnum á, hversu
mikil hættan er, að því er tekur til þorskstofnsins. Hrygn-
ingarstofn árið 1994 er taiinn vera aðeins rúm 200 þúsund
tonn, sem er nálægt sögulegu lágmarki. Auknar líkur
em á viðvarandi slakri nýhðun. Veiðistofn þorsks í árs-
byijun 1994 er aðeins taiirm verða um 610 þúsund tonn,
sem er sögulegt lágmark.
Þetta er sterk viðvörun. Landsmenn þurfa nú að gæta
sín, því að mikilvægasta auðlindin er beinlínis í hættu.
Þó er Hafrannsóknastofnun því vönust að tala fyrir dauf-
um eyrum. Ekki skortir hér á landi þá, sem vilja lifa
fyrir hðandi stund og telja, „aht í lagi“, þótt farið sé langt
umfram tihögur okkar færustu fiskifræðinga. Sjávarút-
vegsráðherra ber nú ábyrgðina. Hann var nokkuð skorin-
orður í DV-viðtah fyrir mánuði, en virðist þó tilbúinn
að slá af. „Það verður að fylgja fram markvissri uppbygg-
ingarstefnu á þorskstofninum. í þvi sambandi tel ég ráð-
legast að fara eftir niðurstöðu Hafr annsóknastofnunar, ‘ ‘
sagði Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra fyrir mán-
uði. „Aht tal um að veiða meira en vísindamenn stofnun-
arinnar telja ráðlegt er óskynsamlegt miðað við framtíð-
arhagsmuni okkar,“ sagði Þorsteinn.
Óviturlegri vom ummæh Davíðs Oddssonar forsætis-
ráðherra nýlega þess efnis, að ekki mætti draga meira
saman í þorskveiði en orðið væri. Slíkur samdráttur er
nú einmitt brýn nauðsyn.
Þorsteinn Pálsson sagði einnig, að hann hefði tahð,
að verið væri að ganga út á yztu nöf með niðurstöðu ríkis-
stjómarinnar í fyrra um að fara 15 þúsund tonn fram
yfir tihögur Hafrannsóknastofnunar. Þorsteinn sagði í
DV-viðtah í gær, að stoppa yrði í þau göt í kerfinu, sem
hafa gert það að verkum, að aflinn hefur orðið enn meiri
en ríkisstjóm ákvað.
Hagsmunir þjóðarinnar í málinu em augljósir. Fara
verður að tihögum, sem gera kleift að byggja þorskstofn-
inn upp fyrir framtíðina. Ekki má lengur ganga á útsæð-
ið. Sjávarútvegsráðherra kann að vilja vel, en það stoðar
að líkindum htið. Flestir munu telja nokkuð gefið, að
ríkisstjómin muni leyfa mun meiri þorskveiði en ráðlegt
er og með þvi stofna hfshagsmunum þjóðarinnar í hættu.
Haukur Helgason
FÖSTUDAGUR 28. MAÍ 1993
„Nú eru allir óánægðir með Clinton, mönnum þykir hann hafa brugðist þeim vonum sem við hann voru
bundnar," segir í grein höfundar.
Clinton í reiðuleysi
Til þess er ætlast af leiðtogum
aö þeir taki ákvarðanir, þegar
þeirra er þörf. Haft var eftir Harry
Truman á sínum tíma aö jafnvel
röng ákvörðun væri betri en engin
ákvöröun. Víst er það að Truman
hikaði ekki við að taka afdrifaríkar
ákvarðanir, sem mótuðu gang
kalda stríðsins, allflestar þeirra
réttmætar eftir á séð. Clinton, nú-
verandi Bandaríkjaforseta, skortir
greinilega þá drifsku sem Truman
hafði, hann forðast að taka erfiðar
ákvarðanir. Þess í staö slær hann
úr og í, reynir að þóknast sem flest-
um og styggja sem fæsta, með fyrir-
sjáanlegum afleiðingum. Nú er svo
komið að almenn óánægja er með
forystu hans innanlands og utan.
Hann er nú æ oftar borinn saman
við síöasta demókrata í forseta-
embætti, Jimmy Carter, og það er
í bandarísku saimhengi hrein lítils-
virðing. Carter er dæmi um mann
sem sökkti sér niöur í smáatriði og
sá aldrei skóginn fyrir tijánum og
ákvarðanir hans komu ævinlega
of seint, ef þær komu á annað borö,
enda missti hann tök á leiðtoga-
hlutverki sínu og hrökklaðist frá
eftir eitt kjörtímabil.
Bregst vonum fólks
Nú eru aflir óánægðir með Clin-
ton, mönnum þykir hann hafa
brugðist þeim vonum sem við hann
voru bundnar. Honum hefur ekk-
ert orðið ágengt í að endurskaþa
bandarískt efnahagslíf, sem er
hans fyrsta forgangsmál, og í utan-
ríkismálum hefur hann engar
markverðar ákvarðanir tekið, ef
frá er talin stefnubreytingin í
hvalamálum og viðurkenning á
stjóm Angóla. Utanlands er beðiö
með óþreyju eftir stefnumörkun
hans í alþjóðlegum viðskiptamál-
um, sem varða alla heimsbyggðina.
Ófullburða stjórn
Clinton hefur sér til málsbóta að
stjóm hans er aðeins íjögurra mán-*
aða gömul, og enn hefur ekki verið
skipað í hundmð embætta sem
þarf að manna til að stjómkerfið
virki til fulls. ísland er ekki eina
landið sem hefur ekki fengið nýjan
sendiherra, þau lönd skipta tugum.
Aðstoðarráðherrar og hvers kyns
embættismenn hafa enn ekki verið
ráðnir. Ennfremur em uppi efa-
semdir um hæfni sumra ráða-
manna í stjórninni. Til dæmis hef-
ur Warren Christopher utanríkis-
ráðherra fengið slakar einkunnir
hjá starfsbræðmm sínum í Evrópu
í sambandi við tilraunir tfl að finna
lausn á stríðinu á Balkanskaga.
Efasemdir ríkja um hæfni fleiri
ráðamanna. Clinton er granaður
um aö leggja aðaláherslu á rétt
hlutfóll kvenna og minnihlutahópa
í æðstu stöðum. Hæfni er ekki
fyrsta skflyrði. Þingiö hefur enn-
fremur reynst honum afar andsnú-
ið, hann virðist ekki kunna tökin á
því, enda þótt báðar deildir séu
undir meirihlutastjóm Demó-
krataflokksins. Án þingsins veröur
litið úr áformum Clintons innan-
lands.
afréttir verði vemdaðir og réttur
múslíma tryggður en það er aug-
ljóst að þetta er óframkvæmanlegt.
Allt tal um sprengjuflugvélar og
öflugt friðargæslulið er yflrvarp
eitt. Þetta er endanlegur sigur
Serba og uppgjöf vestrænna ríkja
undir forystu Clintons. Öðravísi
hefði Truman brugðist við, eins og
hann sýndi í borgarastríðinu í
Grikklandi 1948. En Clinton er svo
hræddur við að taka áhættu að
hann fyrirgerir forystuhlutverki
valdamesta ríkis heims á einu
mesta hættusvæði nútímans. Ef
þetta er það sem koma skal er
hætt við að æ fleiri hugsi meö sökn-
uði tfl Trumans, hann skfldi hvað
í þvi fólst að vera leiðtogi hins vest-
ræna heims.
Gunnar Eyþórsson
Uppgjöf
En um síðustu helgi gerðust þau
tíðindi að Clinton tók ákvörðun, og,
ákvörðunin var eins og vænta
mátti að forðast að taka afstöðu til
stríðsins á Balkanskaga, þess sama
stríðs sem getur hæglega orðið að
illviðráðanlegu ófriðarbáli um alla
suðaustanverða Evrópu. Ákvörð-
unin um að taka enga ákvörðun
felur í sér að Serbar hafa fuflan
sigur. Bæði verða landvinningar
þeirra í Króatíu viðurkenndir, og
þeir fá í friði að skipta Bosníu milli
sín og Króata. Múslímsir slavar,
sem voru tæpur helmingur íbúa
Bosniu í byrjun, þegar SÞ viður-
kenndu sjálfstæði landsins, verða
settir á eins konar afrétti hér og
þar um landið, innan um fjand-
menn sína. Svo á að heita að þessir
Kjallariim
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
„Allt tal um sprengjuílugvélar og öflugt
friöargæsluliö er yfirvarp eitt. Þetta er
endanlegur sigur Serba og uppgjöf
vestrænna ríkja undir forystu Clint-
66
Skoðanir annarra
Eðli möppudýra
„Fyrir nokkrum árum var ég mjög bjartsýnn á
Evrópu, því þá hélt ég að menn færu loksins að
hugsa um þessi mál af einhverju viti og reyna að
gera eitthvað í þeim. En það sem hefur gerst er að
möppudýraveldið er orðið allt of mikið. Möppudýrin
era Édþjóðleg dýr, þau búa á hótelum og flugvöllum
og fundum. Þau eru alheimsþegnar. Þau gleyma því
hvemig menn hugsa heima hjá sér. Alveg eins og
íslendingur, sem hefur verið í námi í útlöndum í
fimm ár, er alveg gapandi þegar hann kemur heim,
yfir því hvemig menn hugsa.“
Mikael Karlsson í Tímanum 27. mai
Lélegt úthald
„Ég er ekki óánægður með tónleikana í hefld en
aftur á móti ofli Freddie Hubbard miklum vonbrigð-
um. Það er greinflegt að hann er ekki í góðri æf-
ingu... Maður hefur hlustað á menn sem hafa ver-
ið á kafi í dópi og brennivíni og spilað eins og engl-
ar. Ég held bara að Hubbard hafi tekið það ansi ró-
lega undanfarin ár.“
Vernharður Linnet í Tímanum 27. maí
Ódýr sérfræðiþjónusta
... kostnaðurinn við sérfræðilækningar er aðeins
4,86% af heildarkostnaði. Hann er reyndar enn lægri
þar sem innifalinn er í þessum tölum kostnaöur við
rannsóknarstofur utan sjúkrahúsa sem einnig vinna
rannsóknir fyrir heilsugæsluna og ætti sá hluti að
sjálfsögðu að flokkast með henni... Þegar skoðaður
er árangur sá sem íslendingar hafa náð í heilbrigðis-
málum kemur í ljós að á mörgum sviðum höfum við
náð mun betri árangri og stöndum miklu íramar
þeim þjóöum sem vitnað er til sem fyrirmynd um
skipulag sérfræöiþjónustu."
Magnús Karl Pétursson í Mbl. 17. maí