Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.1993, Blaðsíða 24

24
LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1993
Kafli úr ævisögu Hauks Morthens söngvara:
Riddarinn féll
fyrir síldarstelpu
Út er komin bókin Til eru fræ sem
er ævisaga Hauks Morthens söngv-
ara og séntilmanns. Það er Jónas
Jónasson sem skráði bókina. Hann
og Haukur byrjuðu saman á bókinni
þegar söngvarinn var orðinn helsjúkur
en honum entist ekki aldur til að ljúka
þvi verki sem þeir félagar hófu. En
Ragnheiður Magnúsdóttir, eiginkona
Hauks, og fjölmargir vinir hlupu í
skarðið og fylltu upp í þá mynd sem
brugðið er upp af söngvaranum. Það
er Fróði sem gefur bókina út.
Ballí
Mjólkurstöðinni
Hún var 16 ára telpukjáni, nýkom-
in til Reykjavíkur og lifði og hrærð-
ist í dansinum. Hún og nokkrar vin-
konur stóðu æði oft í biðröð fyrir
utan Mjólkurstöðina en þar í risinu
var vinsæll dansstaður. Þarna
hímdu þær í öllum veðrum í von um
að komast inn að lokum. Þær hefðu
staðið þarna þótt nælonsokkarnir
heíðu frosið við fótleggi þeirra. Inn
ætluðu þær og tókst oftast.
Veturinn 1947 lék KK-sextettinn í
Mjólkurstöðinni. Eitt kvöldið voru
stúlkumar komnar inn og eins og
gerðist á svona stað voru þær á
hreyfíngu, enda lágt til lofts og þungt
loft þegar fullsetið var. Stundum var
farið fram á ganga til aö fá sér frískt
loft og þetta kvöld stóðu nokkrar
stúlkur þar og vom að þrasa eitt-
hvað. Ransý var þar á meðal. Allt í
einu var bankað í öxhna á Ransý og
dökkhærður maöur, kíminn á svip,
með daðurslegt yfirskegg sagði:
„Hvað er svona lítil, sæt stelpa að
þrasa?“
Ragnheiður Magnúsdóttir var
löngum tahn kærulaus og djörf í tah
og stundum hortug og lét aldrei
neinn eiga neitt hjá sér. Hún snéri
sér snöggt við og spurði manninn,
með þjósti, hvað honum kæmi það
við og hvað hann væri að blanda sér
í þessar umræður!
Haukur Morthens svaraði engu,
tók í handlegg hennar og hálf dró
hana með sér út á dansgólfið. Hún
streittist ekki mikið á móti því þá
hefði hann ekki komið henni þangað
en þegar þessi maður byijaöi að
dansa við hana fylgdi hún honum
eftir og uppgötvaði fljótt sér til gleði
að þessi frekja var yndislegur dans-
ari.
Hún var ekki mikið að velta mann-
inum fyrir sér. Hann kunni svo sann-
arléga að hreyfa á sér fætuma og hún
fann að tekið var eftir þeim á dans-
gólfinu og ekki laust við að hún væri
öfunduð. Ransý vissi svo sem hver
maðurinn var en fékk enga glýju í
augun.
Syrpu lauk og Haukur fylgdi henni
að borðinu, hneigði sig mjög kurteis-
lega, þakkaði fyrir dansinn og hvarf
frá henni. Hún hugsaði ekki meira
um manninn og kvöldið leið og líka
dagar og vikur og kom vor.
Síldarstelpan
og söngvarinn
Ransý var byijuð að hugsa norður
þegar vorilmur var í lofti. Hún pakk-
aði niður í tösku og áður en túlípan-
ar komu upp í garðinum var hún
komin til Siglufjarðar. Hún fékk
vinnu á síldarplani og þar var fullt
af sætum strákum en hún var ekkert
að hugsa alvarlega út fyrir raðir
ætlaði hún að standa við þetta boð
en Badda, frænka hennar, vildi endi-
lega að hún gerði það. A endanum
fór Haukur með þeim suður í bragga
þar sem hellt var á könnuna og rabb-
að um dag og veg, sungið og spilað á
gítar og var býsna gaman. Alltaf
bættist í braggann, stelpumar, sem
þar bjuggu, komu heim í sollinn og
loks var hávaðinn orðinn slíkur að
móðir Ransýjar kom fram til að
minna fólk á að langt væri hðið á
nótt.
Mamman bráönaði
fyrir söngvaranum
Haukur Morthens var ekkert nema
kurteisin og móðir Ransýjar, sem
hugsanlega ætlaði að segja hug sinn
frekar um þetta næturdroll, bráðnaði
eins og smjörskaka í sólskini þegar
Haukur sagði: „Já, frú, auövitað, frú,
fmnst yður það, frú“, brosandi og
stimamjúkur, alveg eins og aðals-
maður fyrri tíma.
Ransý hafði logið til um aldur sinn,
sagðist vera tveimur árum eldri en
hún var en móðir hennar upplýsti
Hauk um aldur hennar. Ransý
sprakk í loft upp af reiði en aum-
ingja Haukur varð aldeilis forviða,
augun stækkuðu í höfði hans er hann
horfði á litla lygarann ásökunaraug-
um en stelpuskjátan virtist ekki
kunna að skammast sín, stóð bara
stolt fyrir framan hann og þótti sér
misboöið!
Kafíisamsæti um nótt í siglfirskum
síldarbragga leystist upp því Ransý
heimtaði alla gesti á brott með tölu-
verðum fyrirgangi.
Haukur Morthens var gamall mað-
ur í augum þessarar stelpu sem heiU-
aði hann og freistaði hans og gerði
það að verkum að hann vildi vera í
nálægð hennar. Hún var að vísu eins
og ótemja en þær eru alltaf spenn-
andi! Þar fyrir utan var Siglufjörður
spennandi síldar-Klondæk norðurs-
ins, staður sem vakti forvitni manns
sem í mesta lagi keypti síld í krukku
eii hafði aldrei upplifað spennuna,
hrópin og kölhn, hláturinn, lyktina
og reykinn, iðandi mannlífskösina á
síldarplani. AUar þessar konur;
ömmur, mömmur, ungar stúlkur og
telpur, hömuðust eins og líf lægi
laust niðrí síldartunnunum. Yndis-
konur, slorugar upp fyrir haus,
sveittar, þreyttar, en ahtaf heUlandi
á einhvem dularfuUan hátt.
Ransý síldarstelpa, sem vUdi aUt í
einu aila á brott, virtist búin að
gleyma loforði sem hún hafði gefið
honum fyrr um kvöldið; að sýna hon-
um Siglufjörð. Haukur sá enga
ástæðu til að sleppa henni viö að
uppfylla þaö loforð.
Greifinnbirtist
í bragganum
Hann birtist í bragganum daginn
eftir. Það lá eitthvað í loftinu, fannst
honum, spennandi en ljúft.
Haukur Morthens var klæddur
eins og greifi. Hann var í bláum
safarí-fótum, hrokkið hárið vel ham-
ið, skeggið í stU Clark Gable og fór í
taugamar á mörgum skegglausum
stráknum, sem gat auk þess kannski
ekkert sungið!
Ransý kom til dyra og hana rak í
rogastans. Svona glerfínn maður
hafði aldrei staðið á þröskuldi meyja-
skemmunnar um hábjartan dag, að
Ragnheiður Magnúsdóttir, Ransý, síldarstelpan frá Siglufirði, og Haukur Morthens, sem þá þegar var orðinn einn
dáðasti söngvarinn á íslandi, gengin í það heilaga.
„þannig stráka".
Dag nokkum kom vinkona Ransýj-
ar, uppfull af ósköpum og æsingi yfir
að hljómsveit Bjama Böðvarssonar
væri mætt í bæinn og söngvari með
hljómsveitinni væri sjáhúr Haukur
Morthens!
Ransý yppti öxlum en mundi þenn-
an svarthærða mann sem hafði dans-
að svo listUega við hana í Mjólkur-
stöðinni veturinn á undan. Hún hafði
ekki frekar hugsað um hann sem
hafði blandað sér í stelputal og nán-
ast dregið hana með sér inn á dans-
gólfið. Jæja, svo hann var kominn!
Það skipti ekki máU í sjálfu sér en
danshljómsveitin var velkomin mitt
í erh daganna í sUdarbænum Siglu-
firði.
Um kvöldið klæddi Ransý sig í
rautt rúmbupUs og mætti á balUð
ásamt vinkonum sínum. Þær vom
nýkomnar inn og vom að Uta í kring-
um sig þegar enn og aftur var bankað
í öxUna á Ransý og kunnugleg rödd
sagði:
„Nei, er þessi Utla, sæta komin
hingað?“
Það gekk alveg fram af Ransý. Hún
snéri sér við og sá glettnislegt andUt
söngvarans. Svona maður átti ekkert
að vera á Siglufirði í sUdarönnum
vinnandi fólks! Hann var svo fárán-
lega finn, í jakkafotum, í hvítri
skyrtu og með skrautlegt hálsbindi,
aUt öðruvísi klæddur en sUdarstrák-
amir og sjómennimir sem venjulega
fyUtu danshúsið. Þessi skartbúni
maður hafði áreiðanlega aldrei kom-
ið nær sUdartunnu en að skoða af
henni mynd í blaði!
Góðurdansherra
Haukur Morthens var 23ja ára,
Ransý 7 árum yngri og hún var eigin-
lega ekkert hrifin af því hvað þessi
maður sýndi henni mikinn áhuga.
Henni fannst hann gamaU og vinkon-
umar glottu og flissuðu þegar Hauk-
ur bauð henni upp og byrjaði að
sveifla henni í dUlandi síldarvalsi.
Brátt breyttist þó svipur stelpnanna
í öfund, svona góður dansari var
ekki á hverri gólffjöl.
Á milU þess sem Haukur dansaði
við Ransý fór hann upp á sviðið og
söng með hljómsveitinni. Þegar eitt-
hvað var Uðið á kvöldið sagði Haukur
við þessa siglfirsku síldarstelpu að
sér fyndist það galU á svona stað að
það væri ómögulegt að fá kaffi á eftir
dansleik.
Ransý hefði næstum getað bitið af
sér tungubroddinn þegar hún, án
þess að hugsa, sagði við hann að hún
gæti svo sem bætt úr því og gefið
honum kafii á eftir, suður í Sunnu-
bragga, ef hann vUdi þiggja. Ekki