Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1994, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 5. APRÍL 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLANO JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJOLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. *- Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Færeyjagengið á ferð
Færeyjagengið er að færa sig upp á skaftið á íslandi.
Það hefur virkjað efasemdir veðurfræðinga og vatnalíf-
fræðinga um aðferðir Hafrannsóknastofnunar. Það hefur
flutt frumvarp á Alþingi um afnám aflahámarks á nokkr-
um tegundum og um rýmri heimildir til veiða á þorski.
Markmið Færeyjagengisins er að fá að veiða meira
hér og nú. í forustu fyrir því fer grátkór Vestfirðinga,
sem hafa átt erfiðara en aðrir með að laga sig að minnk-
andi þorskstofni. Þeir vilja fá verðlaun fyrir að hafa ekki
getað treint þorskkvótann eins vel og aðrir sjómenn.
Þetta hð má réttilega kaha Færeyjagengi, því að það
vih í raun fara þá leið, sem gert hefur Færeyinga gjald-
þrota. Færeyingar komu sér ekki upp kvótakerfi eins og
við og þeir hafa ahs ekki rætt veiðheyfasölu, sem hefur
verið ofarlega í íslenzkri þjóðmála- og efnahagsumræðu.
Þorskafli Færeyinga hefur hrunið í kjölfar ofveiðinn-
ar. Þetta hefur síðan leitt th hruns efnahagslífsins. Þeir
hafa orðið að segja sig th sveitar í Danmörku og lifa nú
frá degi th dags á bónbjörgum frá dönskum stjómvöld-
um, sem helzt af öhu vildu losna við Færeyjabölið.
Ef róttækur veiðiskapur að færeyskum hætti heldur
innreið sína í landhelgi íslands, hrynur þjóðfélagið hér
á sama hátt og hið færeyska. Við emm svo háð sjávarút-
vegi, að við höfum ekki ráð á að prófa kenningar ís-
lenzka Færeyjagengisins og fræðimanna á þess vegum.
Fréttaritið Economist gerði ofveiði að forsíðuefni 19.
marz. Þar var bent á, hvemig þorskafh hefur hrunið af
völdum ofveiði hjá hverju ríkinu á fætur öðm. Banda-
ríski aflinn hefur hrunið úr 800 þúsund tonnum í tæp
50 þúsund. Þorskveiði Kanadamanna hefur lagzt niður.
I engu thviki er um að ræða, að láðst hafi að grisja
stofninn í samræmi við kenningar vatnalíffræðinga ís-
lenzka Færeyjagengisins. í öhum thvikum hafa menn
hamast á fiskistofnum með sífeht betri búnaði, unz þeir
þoldu ekki álagið, samanber íslenzk-norsku shdina.
Economist benti líka á, að veiðibann og strangar tak-
markanir hefðu bætt stöðuna á nokkrum stöðum. Nokk-
urra ára veiðibann á Norðursjávarshd stækkaði stofninn
úr 52 þúsund tonnum í 646 þúsund tonn. Framseljanleg-
ir veiðikvótar treystu stofna við Nýja-Sjáland.
Th bjargar fiskistofnum jarðar leggur Economist ann-
ars vegar th framseljanlega aflakvóta að íslenzkum hætti
og hins vegar veiðheyfagjald eða auðlindaskatt á sama
hátt og hefur verið í umræðunni hér á landi, en ekki náð
fram að ganga vegna fyrirstöðu grátkóra og þrýstihópa.
Hin ítarlega frásögn í Economist af breytingum á fiski-
stofnum um allan heim og thlögur blaðsins th úrbóta eru
drjúgur stuðningur við þá skoðun, að skynsamlegt sé að
mæta minnkun fiskistofna með skerðingu á aflakvótum
og að heíja sköttun á hinni takmörkuðu auðlind hafsins.
Þverstæðuna við sjónarmiðin í Economist má sjá í
kenningum þess stjómmálamanns í Færeyjum, sem
mesta ábyrgð ber á hruni færeyska þjóðfélagsins, Atla
Dam, fyrrverandi lögmanns. Hann ber enn höfðinu við
stein á svipaðan hátt og íslenzka Færeyjagengið.
Ath Dam berst gegn framseljanlegum kvótum í Fær-
eyjum og segir sölu veiðheyfa ekki koma th áhta. Þannig
átti hann þátt 1 að koma Færeyjum á kaldan klaka. Sú
hin sama yrði niðurstaðan hér, ef tekið yrði mark á ís-
lenzka Færeyjagenginu og fræðimönnum á þess vegum.
Þótt fræði Hafrannsóknastofnunar séu götótt, er samt
ljóst, að leyfður afli við ísland er án svigrúms, á ýmsum
sviðum í hámarki og á öðrum sviðum yfir hámarki.
Jónas Kristjánsson
„Þessi staöur er ómögulegur!" - Frá mótmælum staðarvals fyrir Ráðhus Reykjavikur á sínum tíma.
Hús Hæstaréttar
og dómgreindin
Við og við koma upp hjá þjóðum
vandamál sem allir þykjast bera
skynbragð á eru annaðhvort með
eða á móti. Slik viðbrögö þurfa
ekki aö vera byggð á viti, heldur
því, að í manni leynist vottur af
fýlukagga.
Eru um tíu prósent manna haldin
þeirri áráttu, að vera eindregið á
móti og álíka stór hópur sem er
ákveðinn fylgjandi í næstum
hverju máh.
Gallinn við þetta er sá að þannig
fólk ruglar saman ólund og viti.
Það heldur að árátta sín beri vott
um vitsmuni og þekkingu á vanda-
málinu og þess vegna sé það útval-
inn mótmælendahópur. Vegna
sannfæringar sinnar er það her-
skátt þangað til það verður rislágt.
Fýlupokaflokkurinn
I stjómmálum eru flokkar sem
lifa einvörðungu á svona áráttu eða
lundarfari. Því miður hafa þau orð-
ið innlyksa í hreyfingu vinstri-
manna og staöið henni fyrir þrif-
um. Hún hefur ekki þorað að ná
þroska af ótta við að tapa atkvæð-
um hinna óánægöu og gáfuðu í
geðillsku. Það að vera gagnrýninn
eöa marxisti er óskylt nefndri ár-
áttu og ekki vert að rugla þessu
saman.
Til að leysa vandann og mæta
þörfum lægi beinast við, að stofna
Fýlupokaflokkinn, en það er ekki
hægt, mótmælendurnir líta ekki
þannig á málin, að luntinn sé leið-
andi afl. Þvi til sönnunar gætu þeir
bent á að í mótmælum er venjulega
mikill leikur, þau eru viss tegund
af grímuhátíð með kröfuspjöld,
hróp.
Hér á landi eru dulbúnir Fýlu-
pokaflokkar, en ég nefni þá ekki,
enda er auðsætt af skoðanakönn-
unum DV hveijir þeir eru og
hvemig gáfuðu fýlupokamir úti í
samfélaginu flökta „sem atkvæði"
á milli pólitískra poka eftir því
hvaða málefni eru efst á baugi.
Til allrar hamingju fyrir fýlupok-
ana geta fýlupokar úr öllum flokk-
um sameinast í vissum málum.
Kjallaxiim
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
Venjulega em þau tengd húsum,
mannvirkjum eða stórfram-
kvæmdum. Stór hluti smáþjóða, sá
háværi, vill vera lítill í sniðum
nema í vitleysunni. Þess vegna var
það, að allra flokka fýlupokar gátu
sameinast í því að standa einhuga
gegn Ráðhúsinu, Seðlabankanum,
Perlunni og Kringlunni (þangað til
að þetta fallega hús var eyðilagt og
gert ósýnilegt með ljótu bílastæði;
mótmælendur vom þá komnir í
„rislægð" eða samsærið gegn feg-
urðinni var eftir þeirra smekk).
Mótmælendur í „rislægð"
Það furðulegasta við mótmælin
gegn byggingarhst er það að ís-
lenskir arkitektar eru sá hluti lista-
manna sem hefur starfað á síðustu
áratugum hvaö best. Verk þeirra
hafa auðgað landið að fegurð og
veitt verbúðaþjóðinni tilfinningu
fyrir varanleika og bólfestu. Þeir
hafa auðgað skynjun okkar, skerpt
tilfinninguna fyrir íslenskri birtu
og sérkennum hennar og hvernig
við tökum á móti henni í bústöðum
okkar eða byrgjum okkur. f fyrsta
sinn í sögu byggingarlistar sam-
tímans hefur komið fram íslenskt
viðhorf til umhverfis, lofts, hita,
vatns og manns sem fagurfræði-
legrar heildar.
En þá verður allt vitlaust. Núna
vegna húss Hæstaréttar. Ef ólund-
in fengi að ráða mundi hún vera
aö flytja húsið endalaust frá einum
stað til annars, máttvana í óánægju
sinni, uns hún gæfist upp, glopraði
húsinu niður „bara einhvers stað-
ar“ og glataði vitinu, orðin félaus
og kveinaði.
Fengju óánægjuraddirnar að
ráða færi fjárhagur landsins í að
grafa grunna úti um hvippinn og
hvappinn og róta aftur ofan í þá
með hrópunum: „Þessi staður er
ómögulegur!" Síðan væri hlaupið
frá öllu hálfkláruðu og Reykjavík
orðin eins og fjárkofarúst með engu
borgarsniði.
Stundum spyr maður sig, hvort
íbúar borgarinnar hafi flust til
hennar í þeim eina tilgangi að hafa
atvinnu af að vera á móti henni sem
skipulagðri heild.
Getur veriö að Reykvíkingar hafi
komið úr ákveðnum sveitum, þar
sem útúrboruhátturinn hafi verið
meiri en á öðrum stöðum?
Guðbergur Bergsson
„Stundum spyr maður sig, hvort íbúar
borgarinnar hafi flust til hennar í þeim
eina tilgangi að hafa atvinnu af að vera
á móti henni sem skipulagðri heild.“
Skoðaiiir annarra
Eff ffulltrúar almennings bregðast...
„í Evrópumálum eiga til dæmis sægreifar og
kerfiskarlar landbúnaðarmyllunnar samleiö. Það
eru einmitt þessi óvægnu öfl sérhagsmunanna sem
hika ekld viö að framfleyta sjálfum sér á kostnað
heildarinnar, sem þarf að uppræta í íslensku þjóðfé-
lagi... Hinn almenni borgari leggur framtíð sína í
hendur þeirra einstakhnga sem hann kýs í lýðræðis-
legum kosningum. Ef kosnir fulltrúar almennings
bregðast kjósendum er fátt eftir.“
Úr forystugrein Alþ.bl. 29. mars.
Pressan „samkvæmt þingsköpum“
„Samkvæmt þingsköpum ber forseta Alþingis að
gæta þess aö ekki sé talað óvirðulega um forseta Is-
lands. Þess vegna þykir það ekki við hæfi að hér sé
verið að bera inn á borð til hvers jiingmanns eitt-
hvað sem sýnir embætti forseta Islands vanvirð-
ingu... Við erum aðeins að ákveða að við ætlum
ekki að kaupa þetta blað lengur handa þingmönnum
á kostnað þingsins enda gilda hér ákveðnar reglur
um áskriftir aö blöðum."
Salome Þorkelsdóttir, forseti Alþingis,
í umræðum um vikublaðið Pressuna.
Pressan útlæg af Alþingi
„Hin raunverulega ástæða, sem forseti þingsins
hefur viðurkennt, var að forsætisnefnd þingsins
mislíkaði aö Pressan skyldi fjalla um forseta íslands
með öðrum hætti en helgislepjunni sem tíðkazt hef-
ur. Elítan í kringum forsetann hefur með þessu til-
einkað sér hugsunarháttinn sem ríkir í Norður-
Kóreu Kim II Sungs og írak Saddams Husseins. Þar
hanga myndir af hinum ástkæra þjóöarleiðtoga á
öllum götuhomum og öll önnur viðbrögð en þau að
kyssa á myndina, eru refsiverð. “
Úr forystugrein Pressunnar 30. rnars.