Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1994, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 5. APRÍL 1994
15
Um gjöld á nýjar bifreiðar:
Fullyrðingar
fjármálaráðherra
Þann 21. mars sl. birtist í DV grein
eftir Friörik Sophusson íjármála-
ráðherra um bifreiðaskatta og
framlög til vegamála. Þar tekur
ráðherra réttilega fram aö stjórn-
völd í öllum ríkjum Evrópu nýti sér
bifreiðakaup almennings, og þau
not sem almenningur hefur af
einkabifreiðum, sem veigamikinn
skattstofn. Hins vegar gefur ráð-
herrann rangar og villandi upplýs-
ingar þegar hann staðhæfir að á
undanförnum árum hafi þróunin
verið að draga úr skattlagningu á
bifreiðakaup. Sé þetta athugað
nánar kemur i ljós að frá árinu
1986 hafa gjöld á nýja bíla verið að
hækka hér og erum viö nú meðal
þeirra þjóða þar sem álögur ríkis-
ins eru hvað mestar á nýjar fólks-
bifreiðar og raunar með því hæsta
sem yfirleitt þekkist á atvinnubif-
reiöar.
Óeðlileg stefna stjórnvalda
Það er alls ekki sanngjamt að
bera okkur saman við aðrar Norð-
urlandaþjóðir, eins og ráðherra
gerir, því álögur stjórnvalda þar
hafa verið með þeim hæstu sem
þekkjast í heiminum og aðstæður
aUt aðrar en á íslandi. Eðlilegra
væri að bera okkur saman við þau
lönd þar sem mikilvægi bifreiða
sem samgöngutækis er svipað og
hér á landi. Hér í okkar stijálbýh
er bíllinn eina samgöngutækið á
landi og því nauðsynlegur almenn-
ingi og atvinnulífi til að tengja hin-
ar dreiföu byggðir landsins. Það er
þvi óréttlát og óeðlileg stefna að
hafa bifreiðina sí og æ að féþúfu.
Meðfylgjandi tafla sýnir þróun
aðflutningsgjalda (vörugjalda) á
algengum fólksbifreiðum frá miðju
ári 1986 til síðustu breytinga í júlí
1993.
Hún sýnir að álögur á nýjar bif-
reiðar hafa aukist á síðustu árum
KjaHariiin
bifreiðum á annan hátt og bætt sér þeirra. Sé tekið dæmi um meðal
þannig upp minnkandi innflutning.
Ef bifreiðainnflutningur væri svip-
aður og í meðalári, eða u.þ.b. tvö-
faldur á vdð það sem hann er í dag,
fengi ríkið í tekjur 3-4 milljarða til
vdðbótar og bifreiðaskattar væru
orðnir kringum 20% af heildartekj-
um ríkisins eða svdpað og þeir voru
hæstir áður. Ef bifreiðainnflutn-
ingur færi síðan aftur vel yfir með-
altal yrði hlutfallið enn hærra.
fjölskyldubíl, sem vegur 1100 kg,
var gjald af honum á árinu 1988
4.565 kr. og er í ár 13.096 kr. en
hefði verið um 7.500 kr. hefði gjald-
ið fylgt þróun framfærsluvísitölu.
Sjá töflu 2:
Þegar skoðaður er ýmis alþjóð-
legur samanburður er varðar álög-
ur á bíla er ísland jafnan meðal
efstu þjóða. Á það jafnt vdð þegar
Utið er á tekjur ríkisins af bifreið-
Sigfús Sigfússon
formaður Bílgreinasambandsins
enda hefur sala dregist mjög sam-
an. Ekki er raunhæft að taka tölur
um tekjur ríkisins af bifreiðum á
þeim árum þegar innflutningur er
í lágmarki og fullyrða að verið sé
að draga úr skattlagningu, eins og
ráðherra gerir í grein sinni, því
tekjurnar hafa minnkað vegna
samdráttar í innflutningi en ekki
vegna lægri gjalda.
Ef Utið er á bifreiðainnflutning
1993 kemur í ljós að það ár voru
aðeins fluttir inn um 5500 nýir bílar
sem þýðir að yfir 20 ár tæki að
endurnýja fólksbílaflota lands-
manna. Sé hins vegar miðað vdð
vörubfiainnflutning tæki end-
umýjunin tvöfalt lengri tíma.
Ætla mætti að í kringum helm-
ings minnkun innflutnings á bílum
þýddi að hlutfall tekna ríkisins af
þeim í heUd hefði rýmað en svo er
ekki. Meðaltal síðustu 8 ára er
16,5% en reiknað er með að tekj-
urnar verði 16,9% fyrir árið 1994.
Ríkið hefur því náð inn tekjum af
„Hér í okkar strjálbýli er bíllinn eina
samgöngutækiö á landi og því nauð-
synlegur almenningi og atvinnulííi til
að tengja hinar dreifðu byggðir lands-
ms.
Ný gjöld og þróun þeirra
Sem dæmi um ný gjöld má skoða
hið svokallaða bifreiðagjald sem
lagt er á bíla árlega eftir þyngd
um sem hlutfall af heUdartekjum
ríkissjóðs og meðalskattlagningu á
mismunandi tegundir einkabif-
reiða. Sigfús Sigfússon

Greinarhöfundur segir þá stefnu óréttláta og óeðlilega að hafa bifreið-
ina si og æ að féþúfu.
Vandi bókaútgefenda
„Útgefendur töpuðu alhr á jóla-
vertíðinni" var fyrirsögn í Dag-
blaðinu 17. mars sl. „Bóksalan rétt
bjargaðist fyrir horn á síðustu ver-
tíð. Það varð söluaukning í krónum
talið en álagning vdrðisaukaskatts-
ins á bækur gerði það að verkum
að við stöndum í besta falli í stað
hvað varðar seld eintök," segir einn
útgefenda. „Það er ljóst að allir sem
gáfu út bækur fyrir síðustu jól hafa
tapað á þeirri útgáfu," segir ann-
ar.
Og formaður Félags íslenskra
bókaútgefenda segir að vonlítið sé
að gefa út menningarlegar og metn-
aðarfullar bækur, einkum verk
nýrra höfunda sem óvíst er að selj-
ist. Hinn þriðji ætlar að einbeita sér
að útgáfu handbóka og orðabóka.
Aðför að íslenskri
bókaútgáfu
Vissulega var það aðför að ís-
lenskri bókaútgáfu þegar lánlaus
ríkisstjórnin lagði vdrðisaukaskatt
á bækur. Sú aögerð bitnaði þó ekki
á útgefendum einum, heldur einnig
á rithöfundum og öllum þeim sem
aö bókagerð vdnna. Harmakvein
útgefenda eru velþ'ekkt vdðlag vdð
kveinstafi útgerðarinnar þegar lát
verður á uppgripum. Þeir gleymast
sem verkin vdnna.
Það fólk á enga möguleika á að
„standa í besta falli í stað“ á erfið-
um tímum. Hvorki bankar né
skattstjórar hlífa því. Það herðir
KjaUaiinn
100-250 krónur stykkið. Og hvaða
bækur eru þetta? Ljóðabækur ung-
skáldanna eða bækur nýrra höf-
unda eða þýðingar á perlum heims-
bókmenntanna? Ó, nei. Þær bækur
komu ekki út í risaupplögum enda
ekki taldar söluvara í jólavertíð-
inni. Þetta eru slúðursögur um
samferðamenn, sem engan langaði
að slúðra um, illa skrifaðar og
ósannar.
höfundi nauðsyn að eiga trúnað og
umhyggju útgefanda síns. Þau
skilaboð til rithöfunda frá að-
þrengdum útgefendum að ekkert
sé af þeim að hafa nema tapið þykja
mér kuldaleg. Þaö er nú einu sinni
svo að án höfundar verður engin
bók og fjölmargar bækur skila
umtalsverðum hagnaði, aðrar auð-
vdtað ekki.
Útgefendum væri frasælla að
Guðrún Helgadóttir
rithöfundur og alþingismaður
einfaldlega sultaróhna og bókaút-
gefendur eru réttir til þess eins og
aðrir. En áður en þeir grípa til að-
gerða, ættu þeir að greina aha þætti
vandans.
Og þeir eru margir. Um langt
árabil hefur bóksala veriö mikil.
Forlögin hafa þanist út og fjárfest
í steinsteypu í stað góðra höfunda,
en fahð metnaðarlitlu fólki að setja
saman metsöluslúður sem borga
brúsann.
Ólukkulegur afraksturinn hggur
í haugum á svdgnandi borðum
bókamarkaðanna. Doðrantar á
„Útgefendum væri farsælla að kalla til
liðs við sig lista- og fræðimenn, hlúa
að nýliðum og veita þeim vinnufrið til
að skrifa og þýða bækur sem læst fólk
vill lesa en láta aðra um slúðrið.“
Ekkert einkamál útgefenda
Rithöfundar eiga enga sök á þess-
ari framleiðslu og þvi óréttlátt að
refsa ungum höfundum fyrir tapið
af henni. Ljóðabækur ungskáld-
anna eru fyrirferðarhtlar þarna þó
að trúlegra sé að nýstúdentar og
fermingarbörn fái þær í skrautút-
gáfu í fylhngu tímans en framhjá-
halds- og fylhríssögur fræga fólks-
ins. Það er nefnhega mikill mis-
skhningur að fólk kjósi fremur lé-
legt lesefni en gott.
Það er einmanalegt starf að skrifa
bók. Þess vegna er það hverjum
kalla th hðs vdð sig hsta- og fræði-
menn, hlúa að nýhðum og veita
þeim vdnnufrið th að skrifa og þýða
bækur sem læst fólk vhl lesa en
láta aðra um slúðrið. Bókmennta-
verk eru sjaldan unnin í hjáverk-
um.
Stundaríjárhagsvandi útgefenda
er ekkert einkamál þeirra. Vandinn
er okkar ahra. Afkoma okkar öh
stendur og fehur með þvd að íslend-
ingar haldi áfram að hugsa og
skrifa á íslensku. Annars tapa ekki
aðeins útgefendur, heldur þjóðin
öh. Guðrún Helgadóttir
■
jákvæðum til-
„Hvers
vegna eiga yf-
irvöld að hafa m
vdt fyrir neyt-
endum? Er-
lendis eru
bjór- og
áfcngisaug-
lýsingarhafð-
ar á öllum Halldór Skaftason,
íþróttavöhum veitingasflóri i Perl-
og þær koma unnl-
fram hér á landi - m.a. í beinum
útsendingum þegar verið er að
sýna frá erlendum leikjum í
knattspyrnu. Auk þess birtast
áfengisauglýsingar i öllum er-
lendum timaritum sem seld eru
hér á landi. Vínframleiðendur
erlendis eiga gjarnan heh íþrótta-
félög og sá ágóöi sem hlýst af
þeirri starfsemi er notaður til
uppbyggingar i íþróttastarfi.
Þetta er þvi notað í jákvæðum
tilgangi. Áfengisauglýsingar
þurfa ekki að auka drykkju en
þær myndu beina neytendum aö
ákveönum tegundum. Vin er ekki
bara vin. Ef þaö væri leyfilegt aö
auglýsa víntegundir eða meðferð
þeirra, gæði þeirra og almennt
um hvernigþau eru búin th væri
hægt að gera neytendur að meira
smekkfólki. Ég er ekki í vaía um
að þetta yröi til bóta. Áfengisaug-
lýsingar yrðu sjálfsagt söluauk-
andi að einhveiju leyti en hvort
þær myndu almennt hafa sölu-
aukandi áhrif veit ég ekki. Ef þú
ætlar þér að drekka vín þá nærðu
þér í það.“
Stuðla að auk-
inni áfengis-
„Afengis-
auglýsingar
stuðlaaðauk-
irrni áfengis-
neyslu, jafn-
vel þeirra
sem síst
skyldi, það er
unga fólksins.
Sem dæmi
Ólafur
Haukur
umhvaðerað *mason, tormaður
gerasti kring- Afengisvarnaráðs.
um okkur er vínframleiösluþjóð
eins og Frakkar búin að banna
áfengisauglýsingar í ljósvaka-
miðlum, Þetta segir okkur að þjóð
þar sem vinyrkja er veigamikh
atvinnugrein hefur lagt út á þessa
braut. Frakkar myndu ekki
banna þetta ef auglýsingarnar
stuðluðu ekki að vandræðum
vegna áfengisdrykkju. Þaö er
greinhegt að menn væru ekki að
auglýsa áfengi ef þeir byggjust
ekki við aukinn sölu á þeirri vöru
sem þeir eru að vekja athygli á.
Ef það geröi þaö ekki væri engin
ásókn í að auglýsa áfengi. Þetta
byggist á því að framleiöandinn
eöa innflytjandinn reiknar með
að þetta færi þeim aukinn gróða.
Þetta eru eingöngu hagsmunir
ákveðinna aðha. Tjónið sem
áfengið veldur greiða þeir ekki.
Áfengismeðferð eða tjónabætur
af völdum áfengistengdra slysa
eða óhappa greiða auglýsendur
ekki heldur þjóðin öh. Auglýsing-
ar benda ungu og óráönu fólki á
að áfengi sé bara venjulegur
neysluvamingur. Áfengi er ekki
hægt að bera saman viö neyslu-
vörur sem ekki valda Ðkn. Það
er hins vegar hægt að bera saman
vdöönnurvímuefni." -Ótt