Dagblaðið Vísir - DV - 22.06.1994, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 22. JÚNÍ 1994
Fréttir
Opinberir peningar í
persónulegar ábyrgðir
embættismenn Halldórs Blöndals kannast ekki við sjóðasukk
Sigurbjartur Pálsson, stjórnarformaður Kartöfluverksmiðju Þykkvabæjar,
sagði í samtali við DV að þar á bæ hefði mönnum verið stillt upp við vegg.
Annaðhvort tækju þeir við 6,5 milljónum af 10 milljón króna styrkloforði
eða þeir fengju ekki neitt.
„Það var fyrir sérstök tilmæli land-
búnaðarráðherra að við féllumst á
að fullnusta gamalt samkomulag for-
vera hans, Jóns Helgasonar, og Jóns
Baldvins. Á sama tíma komu líka úr
ráðuneytinu þessi skilyrði að menn
yrðu leystir tmdan ábyrgðum," segir
Jóhannes S. Torfason, formaður
stjómar Framleiðnisjóðs landbúnað-
arins, um 10 milljón króna styrk sem
renna átti til Kartöfluverksmiðju
Þykkvabæjar.
Samkvæmt upplýsingum úr
Garðávaxtasjóði, sem heyrir undir
Framleiðnisjóð, var 10 milljón króna
styrkur greiddur úr sjóðnum á ámn-
um 1992 og 1993 til Kartöfluverk-
smiðju Þykkvabæjar. Einungis 6,5
milljónir skiluðu sér til verksmiðj-
unnar, að sögn framkvæmdastjóra
hennar, Friðriks Magnússonar. Frið-
rik segir jafnframt að þær 3,5 millj-
ónir sem upp á vantaði haíi runnið
til Pökkunarstöðvar Þykkvabæjar.
Upplýsingar úr Garðávaxtasjóði
herma hins vegar að öll upphæðin,
10 milljónir, hafi veriö greidd til
Kartöfluverksmiðju Þykkvabæjar.
Samkomulag Jónanna
Samkomulag Jóns Helgasonar og
Jóns Baldvins sem Jóhannes talar
um er frá árinu 1987. í því fólst að
Kartöfluverksmiðja Þykkvabæjar
fengi 10 milljónir króna og skyldi
hluta söluhagnaðar af sölu Græn-
metisverslunar landbúnaðarins not-
aður í þeim tilgangi. Styrkurinn var
hins vegar ekki greiddur á þeim tíma
vegna vandkvæða við söluna.
Það var svo árið 1992 að Halldór
Blöndal landbúnaðarráðherra tók af
öll tvímæli um hlutverk sjóðsins með
útgáfu reglugerðar. Honum er meðal
annars ætlað að styrkja stofnræktun
garðávaxta, rannsóknir og tilraunir
með ræktun og meðferð garðávaxta
á því sviði.
„Styrkurinn var til kominn til að
bæta úr samkeppnisstöðu við inn-
flutning. Einnig til að létta af per-
sónulegum ábyrgðum," segir Jó-
hannes.
Stillt upp við vegg
Sigurbjartur Pálsson, sfjómar-
formaður Karöfluverksmiðju
Þykkvabæjar, sagði í samtali við DV
að þar á bæ hefði mönnum verið
stillt upp við vegg. Annað hvort
tækju þeir við 6,5 milljónum af 10
milljón króna styrkloforði eða þeir
fengju ekki neitt.
Framkvæmdastj óri Garðávaxta-
sjóðs segist ekkert vita um hvort Sig-
urbjarti hafi verið stillt upp við vegg.
Hins vegar hafi fjármununum átt að
vera varið til að losa ákveðna ein-
stakhnga undan persónulegum
ábyrgðum.
Umræddir einstaklingar eru
Hrafnkell Karlsson og Magnús Sig-
urðsson. Báðir vora þeir stjómar-
menn í Sambandi íslenskra mat-
jurtaframleiðenda (SÍM) en SÍM
keypti tæki af Pökkunarstöð
Þykkvabæjar árið 1986. Djúpár-
hreppur hafði hins vegar ábyrgst lán
sem tekin voru þegar Pökkunarstöð-
in keypti tækin ári áður. Þegar SIM
keypti tækin af Pökkunarstöðinni
fólst greiðsla fyrst og fremst í yfir-
töku lána. Jafnframt stóðu menn í
þeirri trú að SÍM yfirtæki umrædda
ábyrgð Djúpárhrepps. SÍM greiddi
þó aðeins einu sinni af láninu og fór
síðar í þrot og lánið fór í vanskil. í
kjölfar dóms árið 1992 greiddi Djúp-
árhreppur síðan lánið en átti end-
urkröfurétt á Pökkunarstöðina. Hún
var hins vegar eignalaus og hætt
starfsemi. Átti hún því endurkröfu-
rétt á hendur SÍM þar sem Hrafnkell
og Magnús voru í ábyrgðum.
Styrkurinn skilyrtur
Samkvæmt upplýsingum DV var
3,5 milljón króna styrkurinn, sem í
raun átti að fara til Kartöfluverk-
smiðjunnar en fór til Pökkunar-
stöðvarinnar, skilyrtur á þann hátt
aö Pökkunarstöðin félh frá endur-
kröfu á hendur Hrafnkeh og Magn-
úsi og ábyrgöir þeirra féhu þannig
niður.
Ágúst Karl Sigmundsson, stjórnar-
formaður Pökkunarstöðvarinnar,
segir að Pökkunarstöðin hafi engan
hag af því að losa Hrafnkel og Magn-
ús undan ábyrgöum en hins vegar
geti hún verið í aðstöðu til þess.
„Það era ástæður sem eru innan
fyrirtækisins og kemur engum við.
Þetta er það sem viö hluthafar ákveð-
um sjálfir og fóram ekki að út-
varpa,“ sagði Ágúst Karl.
Hvorki Sveinbjöm Dagfinnsson,
ráðuneytisstjóri í Landbúnaöarráöu-
neytinu, né Guðmundur Sigþórsson
skrifstofustjóri könnuðust við aö
stjórn Garðávaxtasjóðs hefði verið
beitt þrýstingi af ráðuneytinu til að
losa menn undan ábyrgðum.
Eiríkur Tómasson, lögmaður fyrrum stjómarmanna í Sambandi íslenskra matjurtaframleiðenda:
Ábyrgð felld niður með samkomulagi
„Það var Pökkunarstóð Þykkva- dómsátt þar sem þeir tóku á sig stjórnarmanna. Það var endanlega manna í SÍM. hafi verið byggðar á mjög hæpnum
bæjar sem átti kröfu á hendur Sam- ábyrgð án þess þó að þeim væri það gengið frá því haustið 1993. Þetta var - Á hvern hátt var þetta heildarsam- lagalegum grandvehi. EVrir hafi leg-
bandi íslenskra matjurtaframleið- skylt. Sú ábjrgð var niðurfehd með hehdarsamkomulag sem var gert í komulag? ið lögfræðilegt áht um þaö og dómur
enda þar sem þessir menn voru samkomulagi sem gert var á milli þessum málum,“ segir Eiríkur Tóm- „Það get ég ekki upplýst." í Hæstarétti í mjög svo hhðstæðu
stjómarmenn. Það hafði verið gerð Pökkunarstöðvarinnar og þessara asson, lögmaður fyrrum stjórnar- Eiríkur segir að ábyrgöir þeirra máh.
í dag mælir Dagfari
Of seint í rassinn gripið
Þjóðhátíðamefnd stendur sig enn
meö prýði og er þó þjóðhátíðin hðin
og starfi nefndarinnar lokið. En
nefndin er ekki hætt störfum og
það er vegna þess hversu ánægðir
nefndarmennimir eru með
frammistöðu sína, sem vonlegt er.
Nefndinni tókst að forða frá því
með kænsku en stíllingu að þjóðhá-
tíðargestir kæmust á Þingvelh,
enda þótt hún geti ekki viðurkennt
það opinberlega að hún stóð á bak
við umferðarhnútana. Góðir her-
foringjar upplýsa aldrei um her-
brögð sín og gerir þjóðhátíðarnefnd
ekki heldur.
Nefndin hefur haldið áfram starfi
sínu eftir að í Ijós kom sá árangur
aö þúsundir manna sátu fastar í
bílum sínum. Framkvæmdasijóri
nefndarinnar mætti 1 útsendingu í
útvarpi í fyrradag og tók þar á
móti fagnaðarlátum áheyrenda
sem þökkuöu honum fyrir hátíðina
og var ekki annað að heyra en
framkvæmdastjóranum likaði það
vel. Eins kom formaður nefndar-
innar fram í sjónvarpi og ræddi þá
ábyrgð sem hvíldi á nefndinni og
þá stórkostlegu hátíð sem nefndin
stóð fyrir. Segja má aö fimmtíu ára
saga lýöveldisins fahi í skuggann
af frammistöðu nefndarinnar á
Þmgvöhum og þetta endar senni-
lega með því að nefndinni verður
þakkað fyrir lýðveldiö sjálft (ef
nokkur man þá eftir því lengur).
Menn muna hátíðina en gleyma
lýðveldinu. Þetta endar sjálfsagt
með því að framkvæmdastjóri og
formaður þjóðhátíðarnefndar
verða skráðir í söguna sem menn-
imir sem skópu lýðveldið.
Þjóðhátíðamefnd vih sem sagt
láta rannsaka umferðarmáhn til að
nefndin geti undirbúið sig betur
fyrir hátíðahöldin eftir fimmtíu ár
þegar nefndin heldur upp á hundr-
að ára afmæh lýðveldisins. Rann-
sóknin á að beinast að þvi hvemig
tókst að skapa umferðaröngþveitið
svo menn geti aftur búið til sams
konar umferðaröngþveiti á næsta
lýðveldisafmæh, svo aftur megi
koma í veg fyrir að of margt fólk
komist aha leiö til Þingvaha.
Úr því að nefndin vih að forsætis-
ráðherra rannsaki störf nefndar-
innar er eðhlegt að fleira verði
rannsakað. Eitt af því sem nefndin
verður að krefjast rannsóknar á er
salemisaðstaðan. Það kom nefni-
lega í ljós að fyrir það fólk sem var
svo óheppiö að komast th Þingvaha
reyndist hreinlætisáðstaöa óviöun-
andi. Fólk þurfti að bíða í biðröðum
eftir að komast á klósett og þá loks
þegar það náði því að ganga örna
sinna vantaði bæði vatn og tohet-
pappír.
Nú má auövitað halda því fram
að nefndin hafi skipulagt þetta ka-
os, alveg eins og hún skipulagði
kaosiö í umferðinni í þágu þjóöar-
heihar. En framkvæmdastjóri og
formaður hafa báðir borið af sér
ábyrgð á klósettmálunum og vísa í
því sambandi á sérstakan tækni-
stjóra og verktaka sem tóku að sér
að annast klósettmálin. Nefndin
segist hafa haft það hlutverk aö
skipuleggja hátíðahöldin en hún
ber enga ábyrgð á búkþörfum þjóð-
hátíðargesta. Henni kom það ekki
við og má th sanns vegar færa.
Þetta mál þarf að rannsaka. Þaö
er of seint í rassinn gripið að ásaka
nefndina fyrir vanrækslu í hrein-
lætis- og salemismálum þegar aht
er um garð gengið og fólk getur
ekki ætlast th að nefndinni sé
kunnugt um það hvenær því er
mál.
Ef menn eru svo vitlausir að
leggja af stað th Þingvaha og koin-
ast á áfangastað og láta sér verða
mál þegar verst á stendur, þá er
það ekki í verkahring þjóðhátíðar-
nefndar að sinna þeim þörfum. Það
er hins vegar rannsóknar virði
hvenær fólki er mál og hvemig á
því stóö að fólki varð mál, án þess
aö þjóðhátíðamefnd sé kunnugt
um það. Hvað á svoleiðis fram-
koma að þýða?
Þjóðhátíðamefnd er annt um
þessa hátíð og lýðveldið er henni
að þakka án þess að hún hafi í
sjálfu sér boriö ábyrgð á umferð
eða salemisþörfum gestanna. Hver
er það sem ber ábyrgð á því að
þetta fór úrskeiðis? spyr þjóhátíð-
arnefnd og forsætisráðherra verð-
ur að rannsaka það mál til að koma
upp um það fólk og aha þá gesti sem
mættu á Þingvöhum og þurftu á
klósettið án þess að láta nefndina
vita.
Þjóhátíðamefnd á rétt á því að fá
að vita hveijir það vora sem
reyndu að eyðheggja hátíðina
hennar sem hún skipulagði en ber
að öðra leyti enga ábyrgð á.
Dagfari