Dagur - 24.12.1946, Qupperneq 4

Jól i fangabúðum
Eftir Dr. KRISTIAN SCHJELDERUP,
dómprófast við Frelsarakirkju í Osló
Vafalaust verða margar bækur skrifaðar frá
Grini. Lífi fanganna verður lýst frá ýmsum hlið-
um. Trúarlegt viðhórf þess lífs á einnig skilið að
því sé gauinur gefinn. Eg held, að mangii fang-
anna muni ef til vill lengst þær cinkennilegu
trúarsamkomur, sem þeir voru á í yfirfullum
skála eða í „Kammeret", eða í „kirkjunni" í
þvottaafgreiðslunni.
Hvers konar trúarlcgt starf var stranglega
liannað. Jafnvel bækur cins og Biblian og sálma-
bókin, voru teknar frá manni, cf þær fundust.
I’ess vegna varð allt kristilegt starf að fara fram
með hinni mestu leynd.
Við byrjuðum að koma saman, þrír eða fjórir,
í laumi niðri í kjallaraholu. En þar varð brátt
of þröngt. Þátttakendum fjölgaði upp í átta og
tiu, síðau urðu þer fimimán til tuttugu, þrjátíu,
fjörutíu, fimmtíu. Það kom fyrir, að allt að því
áttatíu sóttu samkomur í þvottafgreiðslunni. Svo
rak liver samkoman aðra: Samkomur fyrir trúar-
lega lifandi mcnn, samkomur fyrir Þýzkalands-
fara, samkomur fyrir hina ný-afturhorfnu, sam-
komur fyrir trúarlega þroskaða menn. Og „guðs-
þjónustur" á hverjum sunnudegi hér og þar í
v istarverum fanganna. Það kom fyrir, að hægt
var að skipnleggja á sunnudaga samkomur að
heita mátti í hverjum einasta skála fangabúð-
anna.
Þetta gekk lengi vcl, ótrúlega lengi. En við
gánim auðvitað ckki búizt við, að þannig héldi
það áfram hindrunarlaust. Þegar Þjóðverjai
fengu vitneskju um þessi samkomuhöld, var loku
skotið fyrir að slíkt starf gæti þrifizt, nokkrir
okkar voru seltir til þrælkunarvinnu, en haft í
hótunuin við alla, sein gæfu sig að kristilegri
prédikun, í hvaða mynd sem væri.
F.kki nóg með það, að ræðumönnum væri
Með fangabúðum er hér átt við Grini.
Sá, er segir frá, er einn lærðasti og þekkt-
asti visindamaður Norðmanna, dr. Kris-
tian Schjelderup.-) Hann var cinn af
fyrstu kennuruin Nansen-skólans, húman-
isti, iiýguðfræðingur, atkvæðainikill rit-
höfundur og fyrirlesari, „snerist til krist-
innar trúar“ (svo lians eigin orð séu við-
höfð), varð sjálfkjörinn prcstur fanganna
á Grini og flutti þar jólahugleiðingu þá,
sem frásaga hans hér endar með.
*) Hahn er bróðir próf. dr. Haraldar
Schjelderup, höf. kennslubókar í heim-
speki, sem notuð er við Háskólann hér.

ógnað, heldur yfirleitt öllum, er sóttu kristilegar
samkomur.
Þegar við svo hófumst aftur lianda, urðum við
að gæla stökustu varúðar og Iialda okktir að
fangaskálunum einitm. Samkomum var þó lialdið
uppi í „kirkjunni", í þvottaafgreiðslunni, allan
þann tíma, sem ég var á Grini. Við hélduni
áfram að koma þar saman með leynd, sfðdegis
eða að kvöldi á sunnudögum, lokuðum að okkur
og höfðum vörð fyrir utan. Þar liöfðum við alt-
arisborð, með krossi, kcrtum. kaleik og diski, nllt
Iniið til af föngunum sjálfum. Þar ncyttum við
allarissakramenntisins, höfðum franskbrauð og
„sanasol“-svaladrykk í stað oblátu og messuvíns.
Eg hugsa til altarisgöngunnar á Grini sem n'k-
uslu stunda í lífi mfnu. Eg hef aldrei reynt
raunveruleika kristinnar trúar jafn áþreifanlega
og lifandi og þá. Eg fylltist þakklæti til Gttðs
fyrir að hann vildi einnig nota miig til þjónustu
fyrir sig. Eg hafði þá gleði að taka um það til
þúsund manns til altaris, meðan eg var á Grini.
Þcir eru í huga iiiínum söfnuður, sem verður
mér ávallt innilega kær.
Aðfangadagskvöld á Grini ....
Jól í gaddavirs- og rafstraumsgirð-
ingu ....
Margir hafa átt erfitt með að hlakka
til jólanna að þessn sinni. Og mörg-
um finnst líklega að jolahaldið muni
verða fátæklegt. Við förum svo margs
á mis, sem okkur iiefir fundizt ómiss-
andi, góðs rnatar, ríkmannlegra gjafa,
ljóss og hátíðahalds. Svo að ekki sé
neitt minnst á sorg og söknuð fjöl-
margra heimila, eða það farg, sent livíl-
ir á okkur öllum.
Við hugsum til ástvinanna heirna.
og eins munu þeir áreiðanlega hugsa
mest um okkur í kvöld.
Og við hugsum til okkar kæru
lélaga, sem verða að þola meiri þján-
ingar en við, einir í klefa, eða í þýzk-
um fangabtiðum, sumir píndir meðan
dauðadómur vofir yfir.
Er þá mögulegt að nökkur geti
glaðst í dag?
Það er ef til vill einmitt á slíkum
tímum, undir slíkum kringumstæð-
um, að bezt skilyrði eru fyrir liendi til
þess að okkur hlotnist hin sanna jóla-
gleði. Jólin eru einmitt helguð minn-
2
JÓLABLAÐ DAGS