Dagur - 23.12.1959, Blaðsíða 16

Dagur - 23.12.1959, Blaðsíða 16
16 JÓLABLAÐ D AGS DICKEY CHAPELLE: „Enginn skuldar mér jól" HELGI VALTÝSSON ÞÝDDI. Þegar ég var komin aftur yfir landamæri Ungverjalands og fáein skref Austuríkismegin, mætti ég einum af bluðamanna-félögum mínum. Þetta var seint í janúar 1957. Hann taldi saman dagana 52, sem mín hafði verið saknað, og hann virtist bæði hissa og samúðar- fuilur. Hann sagði meðal annars: „Ungfrú Ghapelle, nú cigið þér sannarlega jélin inni hjá einbverj- um.“ En þetta var ekki satt, því að ég hafði einnig átt mín jól.----- — Þetta gerðist eftir að ég hafði setið alein í .nær þrjár vikur mcð fæturna á köldu steingólfinu. Bannað var að tala, lesa, skrifa, sauma eða hafast nokkuð að. Ég hafði setið á blábrún tréhillunnar, sem ég átti að sofa á, og var eina húsgagnið í einmenningsklefa mín- um. Þetta var í Búdapest, efst uppi í Fö-strætis fangelsi, sem ég halði nefnt „Aðalstöð ógnanna" í síðasta skeyti til biaðs míns, áður en ég var handtekin. Það gerðist á aðfangadag Niku- lásarmessu (5.-6. desember). Ásamt tveimur iiðrum Vesturlandabúum hafði ég verið að lijálpa flótta- mönnum yfir landamæri Ungverja- lands undan ógnarveldi Rússa til frelsis og (öryggis á austurrískri grund. Eg hafði lent heldur austar- lega og var allt í einu orðin skot- mark tveggja vélbyssuvarða. Þeir leiddu mig 'að flutningabíl, og fá- einum stundum síðar var ég komin í fangelsi. Snenuna næsta morgun vaknaði ég við hljóðin og ópin í einhverjtim sem verið var að pynda, Nú hafði ég setið fangi andkrist- inna manna fram á aðfangadag jóla. Ég hafði verið hálfkvíðin út af ])ví, að ég kynni að ruglast í rás daganna, og mér skildist, að ég yrði áð vera köld og alveg klökkvalaus gagnvart komandi degi. Hér væri ekkert, sem jóianafni nefndist í þessu guðlausa landi. Ég sagði við sjálfa mig, að ég yrði að liugsa mér morgundaginn cins og hvern annan þriðjudag. Og eftir að ég hafði borðað jóla-mið- degisverðinn, sem að vanda myndi verða hálf skál af súpugutli og fá- ein kálblöð, yrði ég bara að marka daginn á vegginn með þumalnögl- inni við hliðina á hinum 19 rispun- um að baki mér, svo að vörðurinn yrði jieirra ekki var. Ég gat sagt þetta ósköp rólega við sjálfa mig, — en það var hægara sagt en gert. Ég féll í vökudrauma og minntist allt í einu einna jóla, þegar ég var smátelpa. Það hafði verið m jög örðugt ár. Móðir mín varð að selja fjölskyldugripinn, brúðuhúsið okk- ar, svo að við gætum eignazt stórt og fallegt jólatré og falið undir því skínandi fallegt blátt þríhjól handa mér og langa járnbrautarlest græna lianda litla bróður. Afi hafði sjálf- ur smíðað brúðuhúsið handa sín- um börnum. Þetta var mesta lista- verk, og mér hafði skilizt, hve móð- ir mín tók nærri sér að selja það og var sorgbitin af að sjá ókunnuga fara burt með það. En hún hafði ií> v;c 1 KYNNING: £ X f i I f § Ungfrú Dickey Chapelle er í fréttaritari og Ijósmyndari am- ^ erískra blaða, hefur flakkað um j- víða veröld í leit að nýjungum X og til aðstoðar nauðstöddum á ® ýmsan hátt. í síðari heimsstyrj- ¥ öldinni var hún fréttaritari á & Kyrrahafs-vcttvangi og 1957— 4 1958 víðs vegar í löndunum fyrir ó Miðjarðarhafsbotni, .t flóttamannabúðirnar ^ kynnti sér deilumálin þar eystra. ■> Fyrir 3 árum var hún í Ung- 'i- verjalandi og aðstoðaði þá flótta- . $ menn þaðan undan ógnarveldi f ¥ sovét kommúnista, og var fangi © þeirra í nær 2 mánuði. Frá því í 4 nóvember í fyrra og fram yfir "3 4 áramót fylgdist hún með Fidel Castro og sjálfboðaliðum hans að frelsun Kúbu undan einræðis- t harðstjórn Fulgencio Battista. — t Hér segir hún frá fangavist sinni ® í Ungverjalandi. rannsakaði -;;s þar og - f f 1 f f t f f C! bitið samari tönnunum og neytt sjálfa sig til að framkvæma söluna. — Hérna í fangaklefannm skildist mér í lyrsta sinn, hve vitur hún hefði verið. Fórn hennar hafði skapað ógleymanlega, dásamléga jóla-endurminningu. Vörðurinn tautaði eitthvað til mín gegnum gægjugatið á veggn- um. Mér tókst aldrei að verða ekki hálffeimin óg utan við mig af glápi varðarins. Mér var ljóst, að ég hlaut að vera skrítileg skepna á að líta. Hárið á imér, sítt og úfið, hékk nið- ur í ógreiddum fléttum, því að leynilögreglan hafði tekið úr því allar hárnálarnar. Ég tróð höndun- um ofan í frakkavasana og hafði Vafið ullarlhálsklútnnm utan um andlitið, því að enginn hiti var í kléfanum. Buxurnar mínar voru allar rykugar og slettóttar, og skórnir galopnir, því að þeir höfðu tekið úr þeim reimarnar, til þess að ég skyldi ekki hengja mig í þeim, sögðu þeir. — Ég var brosandi —

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.