Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.1995, Side 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚNÍ 1995
Neytendur
Er bannað að borða
á nóttunni?
„Það er ekki eins og maöur sé að
fara að selja fólki áfengi. Ég er að
biðja um leyfi til þess að hafa opið
til kl. fimm um helgar og tvö á virk-
um dögum en maður snýst bara í
hringi í kerfinu. Það virðist enginn
geta sagt hvort og þá hvar maður á
að fá leyfið,” sagði Skúli Sigfússon,
framkvæmdastjóri Subway á íslandi.
Skúli hefur þurft að biðja um sér-
stakt leyfi til þess að fá að hafa staði
sína opna fram eftir nóttu, eins og
aðrir sem það ætla að gera, en lent
þá í einstökum frumskógi reglugerða
og samþykkta sem mörgum hefur
reynst erfitt að átta sig á.
Næturmatseðillinn
Samkvæmt lögum og reglum er
bannað að selja veitingar allar nætur
en sérstakar undanþágur geta gert
mönnum kleift að hafa opið fram á
morgun eða jafnvel allan sólarhring-
inn.
Segja má að nú sé boðið upp á
þrenns konar þjónustu á nóttunni
fyrir þá sem vilja fá sér snarl. Sölu-
turnar og veitingavagnar ýmiss kon-
ar hafa margir fengið leyfi til nætur-
sölu og hafa því opið fram eftir á
næturnar, lengst um helgar. Pitsur
er hægt að panta í gegnum síma og
fá þær sendar og einnig er sölulúgan
á B.S.Í. opin allar nætur milli klukk-
an hálftólf og sex.
Þaö er hins vegar athyglisvert og
nokkuð lýsandi fyrir þetta kerfi aö
það er á mismunandi forsendum sem
- Lítið úrval, boð og bönn einkenna nætursölu 1 Reykjavík
Pylsur eru til sölu langt fram eftir nóttu, enda „matvagnar” með sérstakt nætursöluleyfi sem nauðsynlegt er til
þess að mega selja svöngum pylsu að næturlagi.
fcr «r 1 néttunisi f J.jyKjavfk .
VT vr
- tíl þess aö fá sér snarl ? M
Söluturnar og matsöluvagnar meö nætursöluleyfi.
- um 25 talsíns, flestir opnir til kl 01 eöa 02 á virkum dögum en til kl. 05
um helgar.
Pitsustaðir
- ekki opnir skv. skilgreiningu en hægt aö panta veitingar og fá sendar.
BSÍ
- lýtur sérstökum reglum um umferðarmiöstöövar. Opið frá 23.30 - 06.
........................
þessir þrír flokkar hafa leyfi til þess
að selja aö næturlagi.
Allir með sérstakar
undanþágur
Söluturnar og veitingavagnar (sem
selja pylsur, báta o.fl.) þurfa aö sækja
um leyfi til Reykjavíkurborgar sem
veitir leyfið oftast nær, að uppfyllt-
um ákveðnum skilyrðum og að und-
angenginni umsögn frá lögreglu-
stjóraembættinu. Það leyfi hljóðar
venjulega upp á opnun til eitt eða tvö
á virkum dögum og íjögur eöa fimm
um helgar.
Pitsustaðirnir falla hins vegar und-
ir aðra skilgreiningu. Samkvæmt
upplýsingum hjá lögreglustjóraemb-
ættinu eru þeir ekki „opnir”, heldur
fá leyfi til þess að senda mat heim
til fólks. Þar fengust einnig þær upp-
lýsingar að leyfi pitsustaðanna væri
til komið vegna „smugu” hjá heil-
brigöiseftirlitinu. Flestir stærri
pitsustaðir hafa nú opið allan sólar-
hringinn eða lengi fram eftir nóttu.
Þriðji flokkur staða sem eru opnir
á nóttunni eru umferðarmiðstöðvar
og flugvellir. Um slíka staði gilda
sérstakar reglur og undir þá skil-
greiningu fellur nætursala B.S.Í. sem
er eini söluturninn í höfuðborginni
sem er opinn allar nætur.
Reynslan mjög misjöfn
„Reynslan af þessum nætursölum,
sem hefur fjölgað mikið að undan-
fórnu, hefur verið mjög misjöfn. Það
sem gerist er að það verður hópsöfn-
un í kringum staðina og við slíkar
aðstæður eru meiri líkur á því að
eitthvað fari úrskeiðis,”sagði Ómar
Smári Ármannsson aðstoðaryfirlög-
regluþjónn. Hann sagði jafnframt að
það væri ekkert við veitingasöluna
sjálfa sem beinlínis væri hægt að
kvarta undan en fólk dveldist óneit-
anlega lengur í bænum fyrir vikið.
Matvöruverslanir
Víða erlendis þekkist það að marg-
ar matvöruverslanir eru opnar allan
sólarhringinn til þess að neytendur
geti keypt sér vörur þegar þeim hent-
ar. Hérlendis þekkjast ekki dæmi um
þetta, enda segir í samþykkt um af-
greiðslutíma verslana í Reykjavík að
óheimilt sé að hafa sölustaði opna á
tímabilinu 23.30-7.00.
Aö sögn Guðna Þorgeirssonar hjá
Kaupmannasamtökunum hafa
kaupmenn þó ekki kvartað sérstak-
lega yfir þessari reglu.
„Ég man ekki til þess aö verslun
hafi sóst eftir því að hafa opið yfir
blánóttina. Enda veit ég svo sem ekki
hversu mikill markaður það væri,”
sagði Guðni.
Mega hafa opið
en vilja það ekki
Þess ber að geta að oft og tíðum eru
það ekki lög og reglur sem koma í
veg fyrir að veitingasölur séu opnar
að næturlagi, heldur sjá eigendur
staðanna sér ekki hag í því að hafa
opiö. í slíkum tfifellum er það mark-
aðurinn sem ræður og það kemur
vonandi neytendum til góða.
Næringarfræðingar svara spumingumlesenda:
Getur krydd verið óhollt?
Hér birtast svör næringarfræð-
inganna Önnu E. Ólafsdóttur og
Borghildar Sigurbergsdóttur hjá
Næringarráðgjöfinni sf. við spurn-
ingum lesenda. Fleiri svör verða
birt hér á neytendasíðunni næstu
þriðjudaga en ekki veröur tekið viö
fleiri spurningum í bili.
1. Hvaða sælgaeti er hollara en ann-
að, ef því er þá að skipta? Engin ein
tegund sælgætis getur talist hollari
en önnur. Það sem skiptir mestu
máli, ef maður ætlar að gefa barni
sínu sælgæti, er hversu oft þaö er
gert og einnig hversu mikið magnið
er hveríu sinni. Allt sælgæti inni-
heldur mikið af sykri og súkkul-
aði, einnig mikið af haröri fitu. I
flestu sælgæti eru einnig alls kyns
bragðgjafar, t.d. salt sem getur
valdið hækkun á blóðþrýstingi.
2. Hvert er besta ráðið við hægða-
tregðu? Trefjar skipta höfuðmáh
fyrir góða starfsemi í þörmum og
ristli. Mikilvægt er því að borða
mikið af grófmeti og þá fyrst og
fremst frá komvörum því þær
treíjar hafa mest áhrif á hægðir en
trefjar úr grænmeti og ávöxtum
hafa þó einnig mýkjandi áhrif. Það
dugar þó ekki til því auka þarf
vatnsdrykkju samhiiða þessu.
Trefjar verða að hafa nóg af vatni
til að drekka í sig og mýkja þannig
Anna E. Ólafsdóttir og Borghildur
Sigurbergsdóttir næringarfræð-
ingar.
hægðirnar. Einnig örva heitir
drykkir þarmahreyfingar meira en
kaidir og mikilvægt er að stunda
einhverja hreyfingu og gefa sér
góðan tíma til klósettferða.
3. Getur krydd verið óhollt? Já, salt
er t.d. óhollt ef það er ofnotað en
hreint krydd, eins og oregano, kór-
iander, engifer og fleira, er ekki
óhollt og einmitt gott að nota það
til að draga úr saltnotkun. Sumar
þessara hreinu kryddtegunda eru
meira aö segja taldar auka hollustu
fæðunnar. Hollusta blandaðs
krydds er ekki eins mikið því það
inniheldur oft mikið salt. Auk þess
er í því ýmis önnur bragðaukandi
efni sem ekki teljast til neinna holl-
ustuefna. Efnið monosodiumgluta-
mat getur t.d. valdið ofnæmisvið-
brögðum hjá sumum einstakling-
um.
4. Fitna karlmenn af öðrum fæðu-
tegundum en kvenmenn? Nei, en
líkamssamsetning karla og kvenna
er ólík að því leyti að karlar hafa
hlutfallslega meiri vööva en konur.
Konur hafa því frá náttúrunnar
hendi meiri Úkamsfitu en karlar.
Af þessum sökum hafa karlmenn
meiri orkuþörf og mega borða
meira án þess að fitna. Enda gerist
það stundum ef par fer saman í
megrun að karlmanninum gengur
betur en konunni. Það er þó að
sjálfsögðu háð ýmsum öðrum þátt-
um, eins og t.d. hreyfingu.