Þjóðviljinn - 13.09.1980, Blaðsíða 10

10 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 13.—14. september 1980
Og nú hafa fyrstu gjafirnar verið
lagðar á borð hinna reiðu manna
í útvarpinu — hækkuð afnotagjöld
og hækkaður auglýsingataxti
Daginn eftir Höfuðdaginn
Reiðin
Já, það var einmitt eftir höfuð-
daginnsem Viðsjáin mikla var
flutt i útvarpinu.
Þessi Viösjá minnti um
margt á reiöilestur meistara
Jóns, en þar segir meðal annars,
ef ég man rétt: Hún, það er
reiöin, lætur manninn æða með
fótunum, fljúga með höndunum,
hún hleypir bólgu i kinnarnar og
þenur út nasirnar.
Margt fleira sagöi meistari Jón
um reiöina, sem ekki þætti prent-
hæft i nútíðarmáli.
En Viðsjáin minnti á fleira.
Hún minnti á frystihúsaeiganda,'
sem er að missa undan sér
rekstrargrundvöllinn og hrópar á
hjálp, þegar hann er að sökkva
niður I kolsvart hyldýpið.
Og Vlösjáin minnti á enn fleira.
Hún minnti á verkalýðsforingja,
sem er aö armæöast yfir vonsku
atvinnurekenda og fer i fýlu og
þykist ekki vilja tala við þá meir.
Ógnvaldurinn
En hver var þá sá ógnvaldur,
sem olli þeim útvarpsmönnum
slikum hrellingum?
Það var rikið, ekki áfengis-
verslunin, það Ríki er skrifað
með stórum upphafsstaf, heldur
hitt rikið, sjálft rikisbáknið sem
er allsstaðar nálægt, niðri i hvers
manns koppi, öllum til ills og
bölvunar.
Þaö er rikið, sem meinar út-
varpinu að byggja sitt eigið hús.
Það er ríkiö, sem hindrar út-
varpið i þvi að endurnýja sin tól
og tæki. Það er rikið, sem meinar
útvarpinu að endurbyggja sina
langbylgjustöð og það er sannar-
lega rikinu til sóma, þvi jafnvel
ég get skilið, að sú stöð verði úr
sér gengin eftir hálfa öld.
Svo kórónar rikiö allan ótuktar-
skapinn, með þvi aö gera
útvarpiö aö gróöalind fyrir sig.
Þaö tekur söluskatt af auglýs-
ingatekjum útvarpsins og af t
ýmsu dóti, sem stofnunin þarf að
kaupa til sinna þarfa.
En margur hefir þó orðiö fyrir
barðinu á söluskattinum sem ber
sinn kross með þögn og þolin-
mæði.
Ýmsir búhnykkir
Ef satt skal segja kom þessi
reiðilestur þeirra útvarpsmanna
yfir mig eins og köld vatnsgusa.
Ég hafði gert mér það i hugar-
lund, að þetta liðandi ár, það sem
af er, hefði reynst útvarpinu hag-
stætt fjárhagslega, svona likt og
jólafastan á vetri hverjum.
Kaupahéðnar af öllu tagi hafa
auglýst varning sinn og þjónustu
af meiri áfergju en nokkru sinni
fyrr. Iþróttafélög og skemmti-
kraftar af öllum stærðum hafa
tekið meira rúm i auglýsinga-
timum útvarpsins en nokkru sinni
fyrr. 1
Mér er jafnvel ekki grunlaust
um, að þeir sem yfirgefið hafa
þenna heim hafi með burtferð
sinni stutt betur við bakið á hinu
fjárvana útvarpi en oft áður, aö
•minnsta kosti hefir það farið i
vöxt aö endurtaka slikar auglýs-
ingar oftar en tiðkast hefir.
Þó er enn ótalið þaö sem oröiö
hefir útvarpinu meiri hvalreki en
hvað annað.
Þar má nefna Listahátið, sem
þurfti mikiö aö auglýsa, meðan
hún var og hét.
Stærsti rekinn á f jörur útvarps-
ins var þó forsetakosningarnar,
lofsællar minningar.
Meöan forsetaefnin óku og
flugu upi landið og helltu úr
skálum ástar sinnar yfir
landslýðinn, helltu staðgenglar
þeirra I höfuðstaðnum og aðrir
umboösmenn sliku auglýsinga-
flóöi yfir þennan sama landslýð
gegnum útvarpið, aö slikt hefir
ekki áöur þekkst og hefir þó oft
áöur verið ötullega að verki
staðið.
Aö öllu þessu athuguðu, finnst
okkur með ólikindum ekki
litlum,að útvarpið hafi rekiö upp
slikan harmagrát og reiöilestur
út af fjárskorti sem áður hefur
veriö nefndur.
Lokaði oft fyrir
Nú má vera að útvarpið hafi
variö öllum þessum miklu aug-
lýsingatekjum til þess aö gera
verulega góða og skemmtilega
sumardagskrá, að minnsta kosti
að eigin mati og vafalitið ein-
hverra annarra.
Nú verð ég vesæll maður að
gera þá játningu, þótt hún verði
mér til háðungar, að ég hefi
aldrei, þá hálfu öld sem ég hefi
hlustaö á útvarp, neyðst til þess
að loka fyrir jafn mikið af dag-
skránni og nú i sumar.
Þó eru þeir þættir verstir sem
að dómi dagskrárstjórnar hafa
verið svo góðir aö þörf hefur þótt
á að endurtaka þá strax i næstu
viku eftir frumflutning.
Má sem dæmi nefna „Púkk”,
„Fararheill” og svo viötöl viö
ýmsa hljómlistarmenn og spilun
á plötum, sem þeir hafa valið.
Þess ber þó að geta, að ýmsir
þættireru þess eölis, að þeir verð-
skulda endurtekningu. Má þar
nefna þætti Böövars Guðmunds-
sonar og erindi Haralds ólafs-
sonar frá Norður-Noregi.
Þaö væri i raun og veru mikil
framför i dagskrárgerð ef þvi
yröi viðkomið aö endurtaka
meira af gömlu dagskrárefni en
núer gert. Ýmis af hinum gömlu
leikritum, sem endurtekin hafa
veriö, bera oft af hinum sem eru
ný af nálinni.
Morgunþættir þeir sem fluttir
eru á þriðjudögum og föstudögum
eru oft mjög áhugaverðir, að
minnsta kosti meðal gamal-
menna, enda sennilega ætlaðir
okkur, hinum öldnu.
Við skiljum ekki stofnanamál-
ið, eða bitlatungutakið. Svona er
kynslóðabilið orðið breitt. Viö
hrökkvum viö, eins og við værum
stungin meö tituprjóni, I hvert
skipti sem við heyrum þessar
æðislegu kveðjur og hið enda-
lausa bæ, bæ, i bréfum unga
fólksins.
í nánd við Ameriku
Mér finnst, að á þessu sumri
hafi útvarpið færst með meiri
hraöa að Ameriku, eða þá
Amerika hafi færst nær þvi.
Margir þættir þess bera að ein-
hverju leyti vestrænt yfirbragð
eöa eru aö miklu leyti vestrænir
að eðli og uppruna.
Ofan á allt þetta bætist sjálfur
Páll Heiðar, með röð af þáttum
frá Bandarikjunum og er ekki séð
fyrir endann á þeim.
Ég hefi reynt eftir bestu getu að
hlusta á þessa þætti, þvi Páll
Heiðar hefir margt gott gert.
En engan þessara þátta hefi ég
getaö hlustað á til enda. Svo
leiðinlegir fundust mér þeir. Og
hvað varðar okkur svo sem um
þessi Bandariki og þeirra kóka
kóla.
Hefði ég vel unnt Páli þess, að
fá eitthvert annaö verkefni og
girnilegra til fróöleiks en þessi
blessuð Bandariki. Svo mikið
hefurmaðurþaðanheyrt að vart
er fleiri pinklum bætandi á þá
gömlu Skjónu að sinni.
Likn með þraut
Leggur drottinn likn með þraut.
Undir lok hins margnefnda
Viðsjárþáttar, birtist sjálfur
menntamálaráðherrann, eins og
frelsandi engill,og lofaði öllum
reiðu mönnunum ef ekki öllu
fögru, þá aö minnsta kosti mörgu
fögru.
Og nú hafa fyrstu gjafirnar
verið lagðar á borö hinna reiöu
manna, hækkuð afnotagjöld og
nýr og hækkaður auglýsingataxti.
Svo biöum við átekta og lifum i
þeirri von, að Eyjólfur hressist.
Skúli Guðjónsson,
Ljótunnarstöðum.
Ritstjórnargrein
kynntu það endurmat að eigin-
lega heföi staða félagsins aldrei
verið betri. Eina sem hrjáði
Flugleiðir væri timabundið
aurahallæri. Enda væru þeir nú
búnir að varpa Atlantshafsleið-
inni af herðum sér.
Hvorki ríkisstjórn né
skipuðum eftirlitsmönnum
hennar vargefinn nokkur kostur
á að kynna sér niðurstöður
endurmats Flugleiða áöur en
forstjórar félagsins negldu þær
niður á fréttamannafundi. Flug-
leiðir gerðu niðurstöðurnar
opinberar og með þvi voru þær
að sjálfsögðu orönar opinbert
umf jöllunarefni. Eftirlitsmenn
rikisins hafa siðan skilaö sam-
eiginlcgri álitsgerð um skýrslu
Flugleiða og felast i henni um 50
spurninga- og gagnrýnisatriöi.
Vafalitið finnst ritstjóra Al-
þýðublaðsins ekki viö hæfi aö
fjalla u m þau fyrr en töskuberar
i ráðuneytinu hafa sctt opin-
beran stimpil á þau, og lagt hon-
um orð i munn.
Siödegisblöðin hafa af-
þakkað tilboð Jóns Baldvins
Hannibalssonar og Styrmis
Gunnarssonar um ritskoðun, og
meira að segja hefur Visir leyft
sér að benda ritstjórum
Morgunblaösins á að hann þurfi
ekkiaðbiðja þá um leyfi til þess
aö hafa eitthvað eftir mönnum
um flugmálin. Otvarpsmenn
hafa einnig afþakkaö forræðis-
hugmyndir Alþýöublaðs- og
Morgunblaðsritstjóranna, enda
eru þær ekki i samræmi við nú-
tiðarhugmyndir um frjálsa
blaðamennsku.
Flugmálin á Islandi i dag
snúast ekkium vinnubrögð, eins
og ritstjóri Alþýöublaðsins
hefursvogáfulega ályktað. Þau
snúastum öryggi isamgöngum,
atvinnu hundruða manna,
tekjur rikisins af flugi og ferða-
mennsku og hlut rikisins i flug-
rekstri. Umræðan hlýtur og að
snúast um það hvernig staðiö
Framhald á bls. 27
Einar Karl Haraldsson skrifar
Viðbrögð Morgunblaðsins,
Alþýðublaðsins og Timans við
gagnrýnum umræðum um við-
horf i flugmálum og skýrslugerð
stjórnar Flugleiða til rikis-
stjórnarinnar eru afar fróðleg.
öll þessiblöö hrópa með einum
eða öðrum hætti á þögn um
málið.
Sérstaklega er broslegt að
sjá Jón Baldvin Hannibalsson,
ritstjóra Alþýðublaðsins,
bregðaséri föt kerfiskarlsins og
tala með vandlætingu um nauð-
syn kórréttra skrifræðisvinnu-
bragða, misnotkun á opinberum
trúnaði og ófrægingarherferð á
hendur Flugleiöum. Svo mjög
kemur það við hjartaö á ný-
kratanum aö hafðar skuli uppi
aörar skoöanir en Flugleiöafor-
stjórum likar, aö hann gleymir
kratakröfunni um opnara kerfi,
og vill nú hafa allt i stil leyndar-
ráða gamla rentukammersins.
Þaö sem fer i taugarnar á
þeim sem nú tala hæst um
„pólitiska aöför Alþýðubanda-
lagsins að Flugleiöum” er sú
staöreynd aö flokkurinn hefur
stefnu I samgöngumálum, þar
sem aðrir flokkar hafa viljaö
láta reka á reiðanum. Alþýðu--
bandalagiðhefur krafist þess að
gerðursé aðskilnaöur milli lifs-
nauðsynlegra samgangna
innanlands og við önnur lönd
annarsvegar og hinsvegar
áhættureksturs á sviði sam-
gangna. Ævintýramennska í al-
þjóðlegri samkeppni má ekki
verða til þess aö stofna sam-
göngukerfi tslendinga i hættu.
Fyrir tveimur árum vakti
Alþýöubandalagið fyrst allra
athygli á því aö flugsamgöngur
landsins og atvinnuöryggi f jölda
fólks væri I gifurlegri hættu
vegna fyrirsjáanlegs tap-
daginn hefur komið að öll helstu
atriöin i' gagnrýni talsmanna
Alþýðubandalagsins reyndust
eiga viö rök að styðjast.
Enginn efast um það nú að
öðruvisi hefði mátt standa að
flugrekstrinum en gert hefur
um að knésetja Flugleiðir.
Það sem helst hefur fariö
fyrir brjóstið á „blaðafulltrú-
um” stjórnar Flugleiða á
Morgunblaðinu og Alþýðublað-
inu er sú meinta ósvinna að
gerðar skyldu athugasemdir við
reksturs á Atlantshafsleiðinni. 1
kjölfariö fylgdi markviss gagn-
rýni á ýmsar ákvarðanir
stjórnar Flugleiöa i sambandi
við rekstur, fjárfestingar og
aðra stefnu félagsins. A þessa
gagnrýni var ekki hlustað, en á
veriö, og aö mátt heföi stemma
stigu viö stóráfalli, ef tekist
hefði verið á við vandann fyrr.
Ekki veldur sá er varar, en
samt sem áður er þvi nú haldiö
fram aö þaö sé Alþýðubanda-
laginu sem sé sérstaklega annt
skýrslu um eiginfjár- og
rekstra rstöðu Flugleiða. Eftir
að stjórnarmenn Flugleiða
höfðu um langt skeið málað
skrattann á vegginn og barmað
sér yfir stööu félagsins boðuðu
þeir til blaðamannafundar og
Móðursýki gegn
opinni umræðu