Þjóðviljinn - 09.05.1981, Blaðsíða 10

I
r
l
[
■ i <tí8fef r;,r. Cl--r. Fi't'j.
10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 9—10. mai 1981
mér datt það í hug
Böðvar
Göfgi þeirra veitist öllum
Hver er hann þessi heimur
sem viö lifum i? Ætli fleirum sé
fariö eins og mér aB spyrja
svona spurningar á þessum
köldu vordögum? Mestan part
minnar ævi hef ég trúaö þvi aö
heimsstyrjöldin heyri fortiöinni
til, aö Köreustriöiö sé liöiö, aö
VietNam sé ekki lengur hin viö-
kvæma samviskukvika heims-
ins, aö kaldastriöiö sé i rénun,
aö allt sé yfirleitt heldur i átt-
ina. Nú i vor vaknaöi sú von aö
atburöirnir i Ungverjalandi og
Tékkóslóvakiu endurtækju sig
ekki i Póllandi. Fyrir nokkrum
árum vaknaöi einnig sú von i
minu brjósti aö Alþýöubanda-
lagiö væri vaxiö upp úr þeim
barnaskap aö hafa gaman af aö
vera i heimdellingaslag si og æ.
— Já, þaö hefur mörg vonin
vaknaö I brjósti þeirra sem ein-
faldir eru. Ég var farinn aö
vona aö sá hluti heimsins sem
ég hlýt aö byggja væri þrátt
fyrir allt sá skársti. Ég haföi um
þaö grun aö fyrirbæriö mann-
réttindi ætti meiri hljómgrunn
hér en annarsstaöar. Eitt leiftur
af vonarneista tendraöi um
skeiö ljós i svartnætti hugans
þegar Kortsnoj kom hingað til
lands og þaö varð lýöum ljóst að
hér var starfandi nefnd honum
til stuönings. Kortsnoj flýöi —
eins og svo margir aörir — frá
Sovétrikjunum, — þaöan flýja
reyndarflestir sem geta. baö er
þvi gleöiefni öllu friöelskandi
fólki þegar gott fólk á landinu
tekur upp hanskann fyrir þann
sem veröur að flýja heimaland
sitt og veröur aö horfa upp á þaö
aö fjölskylda hans er ofsótt og
heft. bað kom mér reyndar ekki
á óvart að Páll Heiöar skyldi
ganga fram fyrir skjöldu þegar
frelsi og réttlæti er i hættu, en
það kom mér satt best að segja
á óvart aö Blöndalsbræöur
leyndu meö sér svo göfugu
hugarþeli. brátt fyrir allt er
heimurinn stundum skárri en
maöur heldur.
Og þó er hann undarlega
fullur af ofbeldi. Einn mesti
hávaöi skammdegisins i vetur
varö út af ungum Frakka sem
flýöi undan fangelsi á náöir
okkar íslendinga, — eins og
stendur i kvæöinu: Inn um
gluggann gesta guðs i nafni
flaug. Ekki tóku allir íslend-
ingar honum jafnvel. bað var
sorglegt. Hann er ekki frægur,
hann kann ekki einu sinni
mannganginn, — en hann á eitt
sameiginlegt meö Kortsnoj
unga sem nú situr i fangelsi i
Siberiu. Gervasoni og Kortsnoj
ungi neituöu báðir aö gegna her-
þjónustu. En annar á frægan
fööur og á til sveitar aö telja i
Sovét. Hinn er ófrægur
munaöarleysingi og er aö
svikjast undan merkjum i
NATO. Ætli þaö geri gæfumun-
inn?
Og i nágrannalandi okkar,
Englandi, situr kona viö stjórn-
völinn sem gefur körlum ekkert
eftir, — að minnsta kosti ekki
körlum á borö við Stalin, Hitler,
Músólini, Boukassa, Kadaffi og
Idi Amin. baö kemur meira aö
segja stundum á hana munn-
svipur sem minnir undarlega
mikiö á túlaherpinginn á Brés-
nef. baö þarf sko fleira til en
hungurdauða nokkurra skitugra
íra til aö hún missi andlitiö
konan sú. Og þetta er i landinu
viö hliöina á okkur, forystuland-
inu i okkar heimshluta.
Mér datt þaö i hug meö
hækkandi sól aö biöja þeirrar
bænar, aö göfgi Páls Heiðars og
GuðmundsSon
skrifar
Blöndalsbræðra mætti veitast
öllum lýði, — og veitast jafnt
þeim sem senn hljóia sama
dauödaga og Bobby Sands,
veitast jafnt Kortsnoj unga og
Gervasoni. bá er ekki örvænt aö
sumir eigi jafnbágt og aðrir.
V
rritstjórnargrein
Feluleikur bræðra í Nató
A fimmtudag birti Morgun-
blaðiö leiðara um bandariska
hersetu i 30 ár sem blaöiö kall-
aði „Samstaða lýðræðissinna”.
bar segir undir lokin að ,,iöja
úrtölumanna i öryggismálum”
hafi ekki boriö árangur, en samt
sé nauösynlegt aö standa á veröi
gegn þeim skaöræöismönnum
sem ekki gleypa viö hverju þvi
sem „samstaðan” meö Nató
réttir aö landsfólkinu. Blaöiö
segir aö þaö veröi best gert með
„kynningu á meginþáttum
stefnunnar i varnarmálum og
umræöur um þær forsendur sem
þar liggja til grundvallar”.
Svo hlálega vill til, aö þaö er
allra sist þetta sem hin rómaöa
„samstaöa lýöræöissinna”
hefur stundað. Saga hernaöar-
legra umsvifa Bandarikja-
manna hér á landi er fyrst og
siðast saga um feluleik: þaö er
veriö aö reyna aö villa um fyrir
fólki, láta að þvi liggja aö eitt-
hvaö annaö sé aö gerast en þaö
sem i raun fer fram. Viö vorum
dregnir inn I Nató meö tilvisun
til yfirvofandi árásarháska frá
Sovétmönnum, sem þá voru enn
I sárum eftir skæöa styrjöld og
langt á eftir Bandarikja-
mönnuni að þvi er varöar þau
vopn sem öflugust eru. Herinn
kom hér fyrir 30 árum eftir
laumuspil, sem enn hefur ekki
verið brugöiö fullnægjandi birtu
yfir, og án þess aö alþingi fjall-
aði um. Svo mætti lengi telja.
Flugvélasenna
Síöustu dæmi úr þessari felu-
sögu lúta einmitt aö þeim breyt-
ingum sem hafa oröið á seinni
misserum á umsvifum banda-
risku hernaöarvélarinnar hér á
landi. begar AWACS-flugvél-
arnar komu hingaö var þvf á loft
haldiö aö þar færu saklausar
radarflugvélar og Benedikt
Gröndal, fyrrum utanríkisráö-
herra, lét I ljós sérstakt stolt
yfir þvi aö Islendingum skyldi
trilaö fyrir aö hafa slíkar ger-
semar hiö næsta sér. Slöar,
þegar þingmenn Alþýöubanda-
lagsins, bjóöviljinn og Samtök
herstöðvaandsstæöinga tóku aö
minna á alþjóölega vitneskju
um eöli þeessara flugvéla, þá
stóö ekki á andsvörum Morgun-
blaösmanna I þá veru, aö fariö
væri meö vitleysur og afbak-
anir. Flugvélar þessar eru
fljúgandi stjórnstöö sem geta
annast bæði eftirlit og stjórnaö
og samræmt aögeröir árásar-
flugflota. betta staöfestir
norskur hermálafræöingur,
Anders Hellebust, i viötali viö
bjóöviljann á fimmtudag, en
hann er sem fyrrverandi starfs-
maöur viö skóla norska her-
foringjaráösins öllum hnútum
kunnugur. Hann segir um
AWACS-flugvélarnar:
Nýtt hlutverk
„Mér finnst þaö viðhorf rétt
aö staösetning þessara flugvéla
i Keflavikurherstööinni þýöir aö
stööin fær annaö og meira hlut-
verk I hernaöarkerfi Bandarikj-
anna en áöur”.
Hann talar og um Loran-C
stöövarnar, sem senda leiöbein-
ingar til kafbáta búinna kjarn
orkueldflaugum og Sosus-hler-
unarkerfin, sem rekin eru frá
tslandi, einnig sem dæmi um
þaö, aö þvf fer órafjarri, aö ts-
land hafi á undanförnum árum
veriö aö leggja fram einhvern
skerf til aö draga úr spennu,
eins og ólafur Jóhannesson
utanrikisráðherra og fyrirrenn-
ari hans úr sama flokki
töldu sig vilja stuöla aö. Oöru
nær: við höfum verið aö taka
þátt i stigmögnun vigbúnaöar-
kapphlaups á Atlantshafi — og
þaö hefur veriö „samstaöa”
Morgunblaösmanna og banda-
riskra herstjóra um aö fela
þessa þróun sem best.
Hvað ber að varast?
En þaö er einmitt þetta sem
Anders Hellebust varar sér-
staklega viö i viötalinu I bjóö-
viljanum, þar sem hann fjallar
um hættuna á þvl, aö tsland og
Noregur dragist inn I risavelda-
árekstra á norðurslóðum, sem
til verða sem andsvar eða við-
brögö við árekstrum þeirra
annars staðar i heiminum.
Hann segir:
„Ef menn vilja hafa
'skynsamlega stefnu i
varnarmálum á tslandi sem I
Noregi, skynsamlega I þeim
skilningi aö menn séu ekki aö
auka striöshættu, þá eiga menn
aö beita sér gegn öllum þeim
mannvirkjum og útbúnaöi sem
beinlínis hagga svokölluöu jafn-
vægi óttans I þá veru, aö annar
aöilinn (hér Bandarikjamenn)
fái aukna möguleika á aö greiöa
fyrsta höggiö”.
Hellebust visar einnig á bug
staðhæfingum bandarískra her-
foringja og stjórnmálamanna
um aö yfirburöir Nató á
Atlantshafi norðanverðu séu i
háska. Hann segir aö full-
yröingar um aö Rússar geti
komiö sér upp einskonar fram-
varöarlinu nálægt linu sem
dregin væri milli Islands og
Skotlands séu hlægilegar. En
staöhæfingar af þessu tagi hafa
Morgunblaösmenn árum og
áratugum saman gert aö sinum
meö þeim fyrirgangi sem ein-
kennir þaö lltilþæga fólk sem
jafnan vill vera kaþólskara en
páfinn.
bekking og þróttur hefur ein-
kennt nýjar umræður um
varnarmál i Evrópu, leitina aö
kostum sem losi álfuna úr
gislingu tveggja risa sem planta
á hana eldflaugaskógum sinum.
Nema hvaö hér á tslandi hefur
„samstaöa” Natóbræöra komiö
sér saman um aö heyra hvorki
né sjá, og helst ekki segja neitt
annaö en þaö, sem upp úr þeim
stóö fyrir 30 árum.
— áb.